 |
 |
|
Dzisiaj jest: środa, 15 października 2025 r.
(288 d.r.) |
|
|
|
Jutro (jeżeli będzie!): czwartek, 16 października 2025 r. |
|
|
|
|
| |||||||||||||||
 |
|
 |
warto pomyśleć? |  |
|
Jeśli będzie trzeba, zrobię to co będzie trzeba.
(podniesione z ulicy)
|
||
 |
 |
 |
 |
 |
 | ||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||
 |
 NA SKRÓTY |
|
|
|
|
 |
 |
 |
 |
||
 |
 |
 |
Skarby Ziemi Proszowskiej
historia proszowskich ulic
wstęp
 |
| (fot. Janusz Jędrzejewski) |
W procesie dziejów środowiska wykształciło się specyficzne nazewnictwo topograficzne, nadające mu szczególny klimat. Wynikało ono głównie z uwarunkowań przyrodniczych, zmian w przestrzennym zagospodarowaniu, np. w wyniku komasacji gruntów, reformy rolnej czy zdarzeń które zaistniały w określonym miejscu. Te nazwy kształtują naszą osobowość. Pełnią ważną rolę w procesie wychowania nas wszystkich.
W Proszowicach, w skali wieków funkcjonowały nazwy: Zagrody Królewskie, jako odrębna jednostka, siedziba dworu królewskiego i klucza dóbr wielkorządowych, Biały Krzyż, Boża Męka, Dębowiec, Gaj, Jajo, Sapiska, Jeziórko itp.
Król Kazimierz Wielki lokując Proszowice na prawach miasta, nadał im precyzyjnie określony plan przestrzennego rozwoju. To był nie tylko Rynek i ulice, ale również układ ogrodów, ról i pastwisk. Na pewno pierwotny charakter mają ulice wiodące w kierunku Krakowa, Wiślicy, Słomnik, Nowego Brzeska i Wawrzeńczyc, które prawa miejskie uzyskały znacznie wcześniej niż Proszowice. Z lokacją Proszowic i układem ról biegnących równolegle i z jednakową szerokością, wykształciła się tzw. Granica Łaganowska.
Henryk Pomykalski
ulice Proszowic:
|
Bohaterów Września - nazwa tylko w spisach
Proszowice, 5-02-2016Po przeczytaniu artykułu Aleksandra Gąciarza w Dzienniku Polskim, Jest ulica, której nie ma, postanowiłem sprawę ul Bohaterów Września wyjaśnić do końca i jednoznacznie. Liczne hipotezy zawarte w artykule i komentarzach pod nim skłoniły mnie do działania, szczególnie, że jedna z hipotez wiązała się z Internetowym Kurierem Proszowickim, z działem "Historia proszowskich ulic" tworzonym przez p.Henryka Pomykalskiego... | |
|
 skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Historia proszowskich ulic - PODSUMOWANIE
Proszowice, 6-10-2015Nazewnictwo kilkudziesięciu ulic, w tym Rynku, to historia naszego miasta. Ich przestrzenny układ ma swój początek w akcie nadania praw miejskich w 1358 roku przez króla Kazimierza Wielkiego. Niezmiennie, tą samą nazwę na przestrzeni wieków, posiada Rynek. Z wyłączeniem okresu PRL, przy odwiecznej nazwie zostały ulice, Królewska, Krakowska i Kościelna (o. Rafała), które w tamtym czasie nazwano imieniem Karola Marksa, Ludwika Waryńskiego i Karola Świerczewskiego... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Po Torach
Proszowice, 11-08-2015Jest to deptak, po kiedyś torowisku ''ciuchci'', łączący ulicę 3-Maja z Królewską. W perspektywie może stać się najdłuższą i najbardziej atrakcyjną ulicą naszego miasta od strony ronda przy kirkucie, po torach, w kierunku Białego Krzyża, byłej stacji kolejowej,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Nowa
Proszowice, 23-06-2015Jeszcze w latach 60-tych XX wieku, była ulicą polną, której przejazd na teren dworca kolejowego uniemożliwiały rosnące krzewy cierni. Po lewej stronie drogi, przemieszczając się od strony budynku Policji, funkcjonowały trzy gospodarstwa rolne, w tym jedno związane z hodowlą gladioli... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Szpitalna
Proszowice, 12-06-2015W dziejach miasta była nazwą w stosunku do obecnej ulicy 3-Maja.Funkcjonowała od XVI wieku, kiedy to na terenie siedziby Urzędu Gminy i Miasta, Starostwa, Banku, Urzędu Skarbowego i przychodni. Jan z Oświęcimia, profesor Akademii Krakowskiej i proboszcz proszowskiej parafii, dokonał fundacji szpitala... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Zacisze
Proszowice, 2-06-2015Nazwa odzwierciedla jej stan. Znajduje się na Zagrodach Królewskich, prowadzi od ulicy 3-Maja, w kierunku łąk nad Szreniawą (jest ''ślepa''). Na rozciągającymi się, poza budynkami gruntach, zalegał przez wieki dwór, budynki gospodarcze, stawy, studnia i kaplica, stanowiące siedzibę klucza dóbr wielkorządowych... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Łąkowa
Proszowice, 19-05-2015Biegnie na Zagrodach Królewskich, od ulicy 3-Maja,w kierunku gminnej oczyszczalni ścieków, łąk i rzeki Szreniawy. Jeszcze nie tak dawno była to polna droga, z której korzystali właściciele łąk, w okresie sianokosów. U podnóża skarpy, istniało źródło wody,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Św. Trójcy
Proszowice, 7-04-2015Konieczność nadania nazwy tej ulicy, na zapleczu kościółka Św. Trójcy, wynikała z faktu, że zaczęto tu, z końcem XX wieku, budować domy. Wcześniej, w latach 50-tych, planowano w tym rejonie budowę szpitala. Decyzję o zmianie lokalizacji na obecne miejsce,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Dębowiec i Stary Dębowiec
Proszowice, 26-03-2015Podobnie jak ''Jeziórko'', ''Za Gajem'', ''Sapiska'', ''Jajo'' i inne, jest nazwą topograficzną, wyznaczającą rejon pól położonych pomiędzy ulicą T.Kościuszki, cmentarzem, kurhanem ''Boża Męka'', a od strony zachodniej, drogą ''Za Dębowcem'' i kurhanem, prawdopodobnie z okresu Wędrówek Ludów... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Wesoła
Proszowice, 18-03-2015To kompleks kilkunastu domów rodzinnych, które słuszniej byłoby nazwać osiedlem. Wykształciło się ono na północ od ulicy Królewskiej, w kierunku rzeki Szreniawy. Kolejne domy budowane były w ''szczerym polu'', stanowiącym przed wojną gospodarstwo Biechońskich. Ich dom, zwany dworkiem,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Adama Grzymały-Siedleckiego
Proszowice, 28-02-2015Jeszcze z początkiem lat 50-tych XX wieku, była droga polną, od ulicy Królewskiej w kierunku Tarasu Parkowego, wykształconego w latach 20-tych XX wieku, prowadzącego przez wąską ławę, do założonych, na miejskich ''Błoniach'', boiska do piłki nożnej i parku... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Bohaterów Września
Proszowice, 21-02-2015Jest odgałęzieniem ulicy Leśnej w kierunku dawnej bazy Krakowskiego Zarządu Dróg Lokalnych w Jakubowicach. Teren ten, przed reformą rolną stanowił własność majątku Józefa Kleszczyńskiego. Rodzina ta, dobrze zapisała się w historii regionu. Ich majątki, w Skrzeszowicach, Polanowicach,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Armii Kraków
Proszowice, 10-02-2015Podobnie jak wielu innym ulicom w naszym mieście, zmieniono jej nazwę z ulicy Polnej na Armii ''Kraków''. Dawna nazwa odzwierciedlała położenie. Była drogą dojazdową do pól, biegnących stąd równolegle, aż do drogi ''Za Dębowcem'', rozgraniczającej Jazdowiczki od Proszowic... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Ulica?: Za Dębowcem czy Graniczna?
Proszowice, 1-10-2014Wprawdzie w spisie ulic jeszcze nie figuruje, ale moim zdaniem nie ulega wątpliwości, że tak ulica powinna w Proszowicach funkcjonować. Zalega ona na granicy Jazdowiczek i Dębowca. Kiedyś, była przedłużeniem drogi z Podgórza w kierunku ulicy Krakowskiej... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Jana Kilińskiego
Proszowice, 14-01-2014Jest jedną z najstarszych ulic miasta, wynikającą z aktu nadania praw miejskich przez Kazimierza Wielkiego w 1358 roku. Akt ten był również planem przestrzennego rozwoju miasta, którego szczególną część stanowił Rynek i odchodzące zeń ulice. Z uwagi na warunki topograficzne w tej części Rynku,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Źródlana
Proszowice, 7-01-2014Łączy ona ulice W.Jagiełły i Kosynierów. Najprawdopodobniej istnieje od zarania dziejów miasta. Nie wiem pod jaką nazwą występowała. Być może,jej nie posiadała. Łączyła miasto z folwarkiem Karmelitek i Błoniami, których obszar 100 mórg rozciągał się po obu stronach brzegu Szreniawy... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Skwer J.Pawłowskiego i ulica...
Proszowice, 17-04-2013Wykształcenie tej części miasta którą stanowi Skwer Bł. Ks. Józefa Pawłowskiego i ulicy ks. Bronisława Mieszkowskiego, M.Książek zalicza do drugiego etapu rozwoju przestrzennego miasta, który związany jest z jego odbudową po pożarze w 1407 roku... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Królowej Bony i Królowej Jadwigi
Proszowice, 27-03-2013Ulice te wykształciły się już w warunkach nowego ustroju w naszej Ojczyźnie. Położone są na głęboko zalegającym czarnoziemie, gruntach kiedyś stanowiących własność kolejnych rodów ziemskich zamieszkujących w Jakubowicach. Przez wieki właścicielami tych dóbr... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Parkowa
Proszowice, 13-03-2013Jest wiele ulic w naszym mieście, które trudno uznać za adekwatne z nazwą. Wśród nich, ulica Parkowa. Do odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku, był to trakt wiodący od Rynku w kierunku Błoń. Prawdopodobnie, tak jak ulicą W.Jagiełły i Racławicka, w okresie od wiosny do jesieni,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Mikołaja Kopernika
Proszowice, 27-02-2013Jeszcze w latach 50 - tych XX wieku była to droga polna, w lessowym wąwozie, wiodąca w kierunku pól, rozciągających się po obu stronach drogi, w kierunku ulicy Biały Krzyż i dalej, wzdłuż niej... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Generała Leopolda Okulickiego
Proszowice, 19-02-2013Ulicę w planie przestrzennym miasta wprowadzono w tempie błyskawicznym. Stanowi przykład skutecznego wpływu radnego. Biegnie ona prostopadle do ulicy Mikołaja Kopernika, wzdłuż ogrodzenia gimnazjum. Należałbym do tych, którzy w pełni aprobowaliby wykształcenie tej ulicy,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Partyzantów
Proszowice, 14-02-2013Jeszcze w latach 50 - tych XX wieku ulicę tą nazywano Za Stodołami. Była drogą polną, jak wszystkie tego typu w naszym regionie, w okresie deszczów i roztopów, była trudno przejezdna dla konnych wozów. Latem, wznosiły się na niej tumany pyłu ziemnego... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Biały Krzyż
Proszowice, 5-02-2013Do 1991 roku była polną drogą wiodącą do jakubowickiego lasu oraz pól i łąk 'Za Gajem', 'Pod Gajem' i 'Na Gaju'. Docelowo tą drogą, na ostatnim etapie wiodącą głębokim, lessowym wąwozem, można było dojechać do Żębocina i dalej do Nowego Brzeska... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Leśna
Proszowice, 25-01-2013Nazwa, zgodna jest z ustawą o lasach z 1991 roku. W jej rozumieniu, grunt o powierzchni 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną, spełnia wymogi należne temu określeniu. Trudno stwierdzić, w którym miejscu kończy swój bieg ulica a zaczyna wyboista droga pokryta hutniczym żużlem z okresu PRL-u... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Jana III Sobieskiego
Proszowice, 31-12-2012Jest kilka nazw ulic w Proszowicach odnoszacych się do królewskości miasta i władców Polski. Należą do nich ulice: Królewska, Zagrody Królewskie, Zamkowa, Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły, Bony i królowej Jadwigi... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Mikołaja Reja
Proszowice, 23-05-2012Łączy prostopadle ulice Partyzantów, 3-Maja i Królewską. Biegnie od budynku Komendy Powiatowej Policji, obok Urzędu Skarbowego, Banku PKO, a po przecięciu 3-Maja, obok dawnej kawiarni i domu handlo... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Zielona
Proszowice, 27-03-2012Prawdziwie Zielona. Wody Szreniawy i Ścieklca, z rosnącą na ich brzegach wszelkiego rodzaju roślinnością, krzewami, drzewami oraz gnieżdżących się wśród nich ptaków, stwarzają specyficzny urok, tej w mieście, a jakby poza miastem ulicy. Jej nazwa trafnie odzwierciedla stan faktyczny... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Kazimierza Brodzińskiego
Proszowice, 20-03-2012Biegnie od ulicy 3 - Maja w kierunku Kazimierzy Wielkiej. Po lewej stronie drogi były Proszowice, po prawej Zagrody. W XIX wieku ulica ta często nazywana była traktem skalbmierskim. W dokumentach pojawiała się w kontekście remontów mostu... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Kazimierza Wielkiego
Proszowice, 13-03-2012Jest jedną z najmłodszych ulic w mieście. Biegnie na terenie 'Jeziórka', równolegle do ulicy Partyzantów. Wykształcona została w latach 70 - tych XX wieku, zgodnie z obowiązującymi wówczas zasadami. Tak było w wielu miastach. Nadano jej nazwę Józefa Nagórzańskiego... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Krakowska
Proszowice, 8-03-2012Wiele miast w Polsce posiada układ przestrzenny sprzed lokacji. Tak było w warunkach Proszowic. Droga od Wiślicy przez Proszowice ku Krakowowi istniała zapewne od czasu państwa Wiślan. Wybudowany w połowie XIII wieku Kościół wpływał na rozwiązanie przestrzenne wynikające z reguły prawa magdeburskiego... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Wiślana
Proszowice, 29-02-2012Wśród 15 - tu ulic w Proszowicach, w okresie międzywojennym, prof. W.Bernacki nie wspomina ulicy Wiślanej. Nazwę zyskała w okresie przebudowy drogi od Kościółka św. Trójcy do Białego Krzyża i dalej w kierunku Wawrzeńczyc. Jako droga polna biegła na poziomie otaczających pól, łąk i wielu w tym rejonie stodół... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Władysława Jagiełły
Proszowice, 24-02-2012W planie przestrzennym miasta ulica wykształciła się po pierwszym etapie rozwoju, wynikającym z aktu nadania praw miejskich w 1358 roku. Biegnie ona równolegle do zachodniej pierzei Rynku. W historii miasta, przez około 300 lat, nosiła nazwę Nadolnej... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Jerzego Biechońskiego
Proszowice, 20-02-2012Uchwałą z dnia 31 I 1991 roku, Rada Gminy i Miasta Proszowic, ulicy biegnącej za domami 'Parceli', na granicy obszaru wyznaczonego ongiś folwarkiem 'Karmelitka' i miejskich błoń; łączącej ulice Kosynierów i Tadeusza Kościuszki, nadano nazwę Jerzego Biechońskiego... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Podgórze
Proszowice, 28-01-2012W dokumentach związanych z historią Proszowic, nazwę ulicy Podgórze spotkałem w 1769 roku. W wielu innych, wcześniejszych i późniejszych nie jest wymieniana. Dlaczego Podgórze? Rejon wyznaczony obecną ulicą, w historii Proszowic to Błonia Miejskie dziś... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Królewska
Proszowice, 14-01-2012Nadanie Proszowicom praw miejskich przez króla Kazimierza Wielkiego w 1358 roku, związane było z planem przestrzennym rozwoju miasta. Jego istotą było min. wykształcenie Rynku i związanych z nim ulic na przedłużeniu jego pierzei. Jeżeli osada posiadała wykształcony układ szlaków... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Bogusława Kleszczyńskiego
Proszowice, 17-03-2011Zdecydowanie pozytywnie w pierwszych dziesiątkach lat XX wieku w proszowskim czarnoziemie zaistniała rodzina Kleszczyńskich. Jej dzieje w tym okresie, to praca u podstaw i walka o wolną Polskę, powstałą z gruzów I wojny światowej oraz uratowanie Kraju przed bolszewizacją... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Kolejowa
Proszowice, 16-02-2011Kazimierz Wielki nadając Proszowicom prawa miejskie, stworzył korzystne warunki rozwoju gospodarczego, samorządowego i kulturalnego. Miasto położone na przecięciu szlaków komunikacyjnych, otrzymało znakomity plan przestrzennego zagospodarowania... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Wolności
Proszowice, 20-08-2010Rejon wyznaczony ulicami Wiślana, Partyzantów i Wolności, w tradycji Proszowic nazywano Jeziórkiem, Za Stodołami i Biały Krzyż. Określenie Jeziórko wskazywało przyrodnicze właściwości tego terenu. Były to łąki. Głęboki rów odprowadzał wody gruntowe... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
3 Maja
Proszowice, 19-07-2010Uchwałą Rady Miasta i Gminy Proszowice z dnia 31 I 1991 roku, zasadniczo zmieniono nazewnictwo ulic. Przywrócono nazwy historyczne i nadano nowe, związane z tradycją miasta i regionu. W okresie PRL ulica ta nosiła nazwę 1 - Maja. Międzywojniu króla Jana III Sobieskiego, a przez wieki, ulicy Szpitalnej... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Kosynierów
Proszowice, 11-05-2010W planie przestrzennym miasta rozgraniczała ogrody od gruntów uprawnych zalegających Dębowiec, aż do drogi dzielącej pola Proszowic i Jazdowiczek, istniała najprawdopodobniej od lokacji miasta... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Racławicka
Proszowice, 30-04-2010Ulica ta, najprawdopodobniej nie posiadała nazwy. Jeżeli, to w okresie międzywojennym jako Rzeczna. Pojawiająca się w XVI wieku nazwa ulicy Rzeźniczej, na pewno nie była związana z tą częścią Proszowic... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Bartosza Głowackiego
Proszowice, 22-04-2010W strukturze przestrzennego funkcjonowania Proszowic jest niewątpliwie jedną z najstarszych ulic. Wynika to z faktu nadania praw miejskich przez króla Kazimierza Wielkiego, które były równoznaczne z opracowaniem planu przestrzennego rozwoju miasta. Jak w tym pierwszym okresie nazywano tą ulicę?... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Tadeusza Kościuszki
Proszowice, 9-04-2010W wiekach średnich, szczególnie od czasu panowania króla Kazimierza Wielkiego, który z kopalni soli w Bochni i Wieliczce uczynił znaczące źródło dochodów skarbu, oraz w 1358 roku lokował na prawach miast Proszowice i Słomniki, wykształcił się trakt solny zwany... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Ojca Rafała
Proszowice, 1-04-2010W dostępnych materiałach źródłowych po raz pierwszy z nazwą ulicy św. Rafała, tak! św. Rafała a nie błogosławionego jak mówimy w Proszowicach, czy co jest prawdą o. Rafła, zetknąłem się w źródle z 1790 roku. Mieszkały przy niej rodziny... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Zagrody Królewskie, Zamkowa
Proszowice, 22-03-2010W strukturze przestrzennego funkcjonowania Proszowic jest niewątpliwie jedną z najstarszych ulic. Wynika to z faktu nadania praw miejskich przez króla Kazimierza Wielkiego, które były... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
|
Rynek
Proszowice, 19-03-2010W planowaniu przestrzennym lokowanego miasta przyjęto, podobnie jak w wielu innych z tego okresu, tzw. plan turbinowy. W stosunku do powszechnie funkcjonującego w Europie planu szachownicy dziewięciopolowej, plan turbinowy, zwany również wiatraczkowym,... | |
|
skarby ZP - proszowskie ulice | |
| idź do góry | powrót |
 |
|
|
|
