Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie felietonów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
Jan Twardwowski, pierwszy od prawej - prezes Spółdzielni Mleczarskiej w Radziemicach, wraz z pracownikami dogląda nawą maselnicę (zbiory zp)
Proszowice, 5-12-2008
Syn zamordowanego w nocy, w dniu 19 maja 1946 roku Jana Twardowskiego, Jan Twardowski - junior, w 2007 roku złożył, jako pokrzywdzony do Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, stosowne dokumenty w sprawie wyjaśnienia śmierci ojca. Jak tylko udostępnione zostaną materiały z IPN, to czytelników niezwłocznie będziemy informować.
Przyczyna pierwsza - przesłuchiwanie złodziei ze Szczytnik
W miejscowości Ibramowice, z trzema córkami gospodarza Andrzeja Widyka przyjaźnili się partyzanci AK z Przemęczan. Pewnej nocy w 1943 roku dom A. Widyka, który uchodził za majętnego gospodarza został okradziony. Złodzieje ukradli między innymi odzież i uprząż konną. Mieszkańcy Ibramowic o kradzież od samego początku podejrzewali złodziei ze Szczytnik - Z. i jego syna.
Partyzanci AK z Przemęczan, pewnej nocy zabrali podejrzanych o kradzież i wywieźli do Bolowca, gdzie zostali zamknięci w piwnicy dworskiej. W akcji zatrzymania złodziei dowodził Warzeń Bronisław, który w tym czasie był żandarmem polowym partyzantki Lasów Sancygniowskich. W akcji aresztowania złodziei brał udział również Władysław Ziętek i Aleksiewicz Witold - Watykan.
Drzwi były zabarykadowane, a w jednym oknie stał ojciec z siekierą a w drugim syn również siekierą. Najodważniejszy był Aleksiewicz Witold. Wybił okno kolbą karabinu wszedł do środka. Aresztowani, jak wspominałem, zostali przewiezieni do Bolowca na przesłuchanie. Na przesłuchujących wyznaczono partyzantów: Wawrzyńca Szarawary z Dodowa, Jana Twardowskiego z Woli Gruszowkiej, Nowaka Czesława z Przemęczan i Jana Dunca z Radziemic.
Wyznaczeni do przesłuchiwania złodziei pojechali nocą do Bolowca. Bezpośrednio przesłuchującymi byli: Jan Twardowski i Szarawara Wawrzyniec, którzy dostali rozkaz od dowództwa Armii Krajowej. Mieli również zmieniać głos podczas prowadzonego przesłuchiwania, aby nie zostali rozpoznani. Złodzieje mieli zawiązane oczy i siedzieli tyłem do przesłuchujących. Przesłuchiwano ich oddzielnie. Po każdorazowej chłoście zasadniczym pytaniem było: (...) gdzie znajduje się skradziony towar? Jak się nie przyznasz to zginiesz tu, na miejscu!
Najpierw przyznał się syn. Po konfrontacji również i ojciec, którego wcześniej wyprowadzono przed dom i w tedy, kiedy celowo strzelili, a kula przeszła koło jego głowy Z. - wówczas przyznał się do winy. Wskazali również miejsce ukrycia skradzionego towaru. Była to jedna ze stodół w Szczytnikach, a towar przykryty był sianem. Złodziejom darowano życie, a po złożeniu przysięgi, że już nigdy nie będą zajmować się kradzieżą otrzymali stosowna chłostę i zostali uwolnieni. Skradziony towar zwrócono Andrzejowi Widykowi, jak również i innym poszkodowanym przez złodziei mieszkańcom Ibramowic, Szczytnik i innych miejscowości.
Powyższe okoliczności aresztowania złodziei i okoliczności przesłuchiwania potwierdzone zostały przez Wawrzyńca Bronisława ze Słomnik. Kilka miesięcy po tym zdarzeniu, jeden z partyzantów z Przemęczan Czesław Nowak, mając 21 lat ożenił się z córką Andrzeja Widyka z Leokadią.
Jan Twardowski, był najbardziej aktywny podczas przysłuchiwania, zadawał dużo pytań, co między innymi przyczyniło się do jego rozpoznania przez złodziei a później jego śmierci.
Najprawdopodobniej była to pierwsza najważniejsza przyczyna śmierci Jana Twardowskiego.
Przyczyna druga - Rabunek masła w mleczarni Radziemice w 1946 roku
W 1946 roku dokonano napadu na mleczarnię w Radziemicach, podczas którego zabrano większą ilość masła. Rabunku masła dokonali nieznani osobnicy. W okresie okupacji niemieckiej dokonywane były rekwizycje masła przez partyzantów dla ich własnych potrzeb. Za każdym razem pozostawiali oświadczenie na którym widniała ilość zabranego masła. Oświadczenie takie było ważne dla pracowników mleczarni, bowiem mogli wykazać się dokumentem z rozliczenia ilości masła przed niemieckim okupantem. Dokonany rabunek masła w 1946 roku przez bliżej nieznanych osobników był zwykłym, bandyckim rabunkiem i złodziejstwem.
W tym czasie prezesem Zarządu Okręgowej Mleczarni Spółdzielczej Przyszłość w Radziemicach był Jan Twardowski. Za napad i rabunek masła Twardowski Jan oskarżał K.J., ze Szczytnik oraz z jego bliskich, zaufanych mu kolegów. Przywódczy K.J., wypierał się i miał pretensje ze został przez Twardowskiego posądzony o rabunek. O wspomnianym rabunku mówiło się wówczas dużo, wymieniając nawet nazwiska. Ponieważ kradzież masła nabrała charakter skandalu w śród społeczności lokalnej, dlatego nie podobało się to K.J. i jego kąpaną.
Pewnego razu, kiedy K.J., jechał pociągiem z Kocmyrzowa do Proszowic to na cały głoś wypierał się i przysięgał, że to nie on dokonał rabunku. Nie upłynęło wiele czasu i wyrok śmierci na Prezesa Spółdzielni Mleczarskiej "Przyszłość" w Radziemicach Jana Twardowskiego został wydany.
Janina córka zamordowanego Jana, zamieszkała w Ibramowicach wspomina: Wyrok na mojego ojca Jana Twardowskiego, został wydany za jego aktywne angażowanie się w działalność w Armii Krajowej i w sprawy Spółdzielni Mleczarskiej w Radziemicach. Słyszałam jak do mojej matki Dźwigała Jan z Radziemic mówił, że wyrok wydali: K.J., i S.S., - obaj ze Szczytnik. Tego jestem pewna.
