Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie felietonów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
Garderoba kobieca z Proszowic na Wystawie Włościańskiej w Miechowie
uczestnicy wystawy włościańskiej przed pawilonem (fot. zbiory autora)
10-05-2016
Za kilka miesięcy minie 113 rocznica zorganizowania pierwszej w historii chłopskiej wystawy rolniczej w Miechowie. Trwała ona przez cztery dni, od 26 do 29 września 1903 roku. Głównym inicjatorem tego wydarzenia na skalę całego Królestwa Polskiego była organizacja pod nazwą JUTRZENKA, która rozpoczęła swoją działalność od wystawienia aktu notarialnego spisanego w Bukowskiej Woli koło Racławic kościuszkowskich w dniu 19 lutego 1899 roku.
Sama nazwa ma swój narodowy sens. ...Ponieważ Jutrzenka to inaczej Gwiazda Poranna, popularna nazwa planety Wenus, widocznej nad horyzontem przed wschodem Słońca. Czyli była to nadzieja i otucha dla prostego ludu wiejskiego na lepsze zmiany w jakości życia, który był pod jarzmem władzy carskiej (jednego z zaborców z roku 1795)...
W skład organizacji wchodzili energiczni, odważni działacze, których należy wymienić i zapamiętać, ponieważ te nazwiska w późniejszych latach wpisują się w chlubną historię ówczesnej ziemi powiatu miechowskiego, dziś proszowickiego. A byli to, założyciele: Gabriel Godlewski z Bukowskiej Woli, ksiądz Bronisław Sokołowski - proboszcz z Nasiechowic, włościanie: Antoni i Ludwik Szopiński, Walenty Pytel, Franciszek Rączka - z Łętkowic, Wojciech Piwowarski z Miechowa, Jan Bielawski z Nasiechowic, Jan Kaczmarczyk z Prandocina, Stanisław Bielawski, Maciej Łysek, Marcin Cichy z Pojałowic, Stanisław i Andrzej Manterys z Kliny.
Komitet Wystawy Włościańskiej, stoją od lewej: B.Kleszczyński, W.Borzęcki, G.Godlewski, dr E.Kozieradzki, J.Tondos z Kaliny Małej, siedzą od lewej: G.I.Nowosielski - naczelnik powiatu miechowskiego, F.Zdziechowski, komisarz Zajączenko (fot. zbiory autora)
Przewodnim celem ich działania było propagowanie obyczajów, wiedzy, udoskonalanie gospodarstw, nawiązywanie ścisłej współpracy między zagrodą a dworem dla wspólnego dobra i przyszłości ojczyzny, która wkrótce odzyska wolność.
Odbywały się wspólne wycieczki, pokazy, zebrania, kupowano lepsze narzędzia rolnicze, nasiona, wprowadzano nowatorskie rozwiązania w produkcji rolnej. A że ambicje naszych pradziadków rosły, ich największym osiągnięciem była ta, wspomniana Wystawa Włościańska, która w pełni podkreśliła ich nie tylko chęci i zamiary, ale wspólne działanie.
strój biały z okolic Proszowic (fot. zbiory autora)
Na poszczególnych stanowiskach można było podziwiać:
Przemysł drobny i domowy.
Narzędzia rolnicze.
Inwentarz żywy.
Pawilon higieny ludowej.
Nasiona.
Wyroby z drzewa.
Wyroby tkackie.
Włościańska kultura.
Kącik pszczelarski.
Kącik gospodyni.
Rękodzielnictwo.
Hafciarstwo.
Tutaj trzeba się zatrzymać, ponieważ jest to kiosk Justyny Ziemskiej z Proszowic. Wyroby, które przywiozła ze sobą, stanowią teraz pamiątkę rodzinną po prababce z początków XX wieku. Są to rzeczy garderoby kobiecej: stanik atłasowy, zielony w poziomkowego koloru kwiaty, drugi biały jedwabny w różowe bukieciki z sutą ruszą na biodrach. Sposób wykonania i materiał wskazują na to, że ówczesnemu mieszczaństwo było dobrze sytuowane społecznie. Jak wiadomo sześć rodzin Ziemskich, są wymieniane w latach 1798-1835 w księdze cechowej pod profesją rzeźników.
Cała impreza plenerowa, cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, w ciągu czterech dni przewinęły się tysiące ludzi. Gości "zwykłych", ale również z rodów szlacheckich mających korzenie w innych państwach, dziennikarzy i fotoreporterów. Wystawa długo była tematem rozmów nie tylko w Polsce ale i w Europie. A dzisiaj zasługuje na wspomnienie i refleksję, jako zalążek inicjatyw ludowych w naszym regionie.
na placu wystawowym w Miechowie pani Fortunatowej Zdziechowskiej, małżonce prezesa wystawy, prezentuje jeden z włościan konia własnego chowu (fot. zbiory autora)
Marcin Szwaja
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
Feliks Kiryk - red; Proszowice-Zarys dziejów do 1939 roku
Henryk Pomykalski; Proszowice od powstania kościuszkowskiego do I wojny światowej
