Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie felietonów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
cmentarz "choleryczny" na granicy Opatkowic i Szczytnik (fot. Henryk Pomykalski)
Proszowice, 19-03-2020
Choroby epidemiczne, niosące śmierć milionom ludzkich istnień towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. Wymierały kontynenty i lokalne społeczności. Suplikacja [...] od powietrza, ognia i wody, uchowaj nas Panie [...], to skutek doświadczeń grozy kolejnych pokoleń.
Walawender, jest autorem pracy "Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450-1586", t I, Lwów 1932 r., w powiązaniu ze Słomnikami, cytował: [...] począwszy od święta Bartłomieja (24 VIII) 1571 [...] powietrze morowe gwałtownie w tym miasteczku Słomnikach bilo [...] puste mliny stali, bo dla wielkiej drogości zboża, chleba przez ten wszystek czas nie piekli [...] aż dopiero święta gromnicy (2 II 1572 roku) [...].
Epidemia była straszliwą tragedią dla społeczności miasta. Według lustracji z 1564 roku liczyła ok. 1061 osób, Proszowice ok. 1122. A po przejściu zarazy, w 1578/1579 roku, w Słomnikach zamieszkiwało 387 osób, a w Proszowicach ok. 689. Prawdopodobnie ten gwałtowny ubytek mieszkańców tych miast spowodowany był wspomnianym "morowym powietrzem".
cmentarz "choleryczny" na granicy Opatkowic i Szczytnik (fot. Henryk Pomykalski)
Lata 1831 i 1848, to okres, w którym epidemia cholery zbierała obfite żniwo śmierci. Kazimierz Girtler, we Wspomnieniach pod rokiem 1848 pisał: [...] W listopadzie i tu (w Miechowie) rozwinęła się paskudna cholera tak, że w dzień kilka ofiar zmiatała, nie tylko już między wojskiem, ale i między mieszczanami. Nierzadko widziało się płacz, lament przed domem. Nieraz jadąc [...] w ulicy Krakowskiej spotykałem powóźkę, na której dwie i trzy trumny z sołdatami poległymi na cholerę wieziono na cmentarz [...] w szpitalu [...] leżeli choleryczni mieszczanie. Napoleon Lipiński [...] lekarz powiatowy, udawał chorego, inni też z urzędu niby chorowali, [...] tylko Chmurzyński Stanisław, kupiec, z narażeniem własnym osobiście dozorował ten szpitalik [...] w dzień w Miechowie pusto [...].
Dziś, pozorne niewinne zło życzenie cholera by cię wzięła itp., pozbawione jest tragedii ludzkiej, uzmysławia nam czego sobie i bliźnim życzymy...
W rejonie Proszowic znajdują się jeszcze zanikające cmentarze które w powszechnym obiegu nazywamy cholerycznymi. Według mnie, pochodzą one z okresu, gdy w Europie, po zakończeniu I wojny światowej "szalała" hiszpanka. szacuje się, że spowodowała ona na świecie śmierć około 50-100 milionów ludzi, w dużym stopniu mężczyzn w sile wieku. W Polsce, kardynał Adam Sapiecha, powołał Komitet d/s walki z epidemią. Na jego czele stanął prof. (junior) Emil Godlewski, syn prof. (senior) Emila Godlewskiego, patrona Zespołu Szkół w Piotrkowicach Małych.
Henryk Pomykalski
cmentarz "choleryczny" na granicy Proszowic i Jakubowic (fot. Henryk Pomykalski)
W naszym Serwisie znajdują się opisy dwóch cmentarzy "cholerycznych"
