Powstaje antyrosyjski trójkąt gazowy. Turkmenistan, Turcja i Azerbejdżan łączą siły

Dzisiaj jest czwartek, 09 maja 2024 r. (130 dzień roku) ; imieniny: Grzegorza, Karoliny, Karola	Dzień Unii Europejskiej

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

W.Nowiński - wrześniowe...

Magda K.-G. - prawo dla...

serwis IKP / działy autorskie / tak to widzę (J.Bereza) / Powstaje antyrosyjski trójkąt gazowy. Turkmenistan, Turcja i Azerbejdżan łączą siły

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Powstaje antyrosyjski trójkąt gazowy. Turkmenistan, Turcja i Azerbejdżan łączą siły

(fot. static.kremlin.ru)

25-07-2017

     Ministrowie spraw zagranicznych Turkmenistanu, Turcji i Azerbejdżanu w tym tygodniu w Baku ustalili kierunki dalszej współpracy gospodarczej, głównie w sferze energetyki. Za tymi ustaleniami mają iść ważne decyzje, w tym o budowie nowego gazociągu z Turkmenistanu przez Azerbejdżan do Turcji. Jak podają "EurAsia Daily" i "Niezawisimaja Gazieta", Turcja staje się głównym lobbystą Turkmenistanu i forsuje rozwiązania korzystne dla środkowoazjatyckiej republiki wbrew stanowisku Rosji.

     Niedawne ustalenia z Baku mają przygotować jeszcze lepszą atmosferę na szczyt głów państw "antyrosyjskiego trójkąta gazowego" zaplanowany na koniec tego roku w Aszchabadzie. Pomostem łączącym Turkmenistan i Turcję jest Azerbejdżan, który coraz częściej korzysta z wsparcia Turcji i coraz bardziej poluźnia więzy łączące Baku z Moskwą.

     Gra Turcji zmierza do osłabienia roli Moskwy w regionie choć jednocześnie Ankara i Moskwa próbują wspólnie ograniczać wpływy NATO i USA w regionie Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu.

     Dystansowanie się Turkmenistanu od Rosji trwa od dłuższego czasu. Miękki rozwód z Moskwą po ogłoszeniu niepodległości Turkmenistanu z czasem przybrał wymiary chłodnego sąsiedztwa. Stało się to m.in. za przyczyną bogactwa turkmeńskiej gospodarki - gazu ziemnego, którego głównym odbiorcą (ok. 2/3) był rosyjski Gazprom, dyktujący niskie ceny i swoje warunki sprzedaży. Powszechna bieda społeczeństwa nie może być więc zniwelowana wpływami do budżetu z gazu a bezrobocie, przekraczając połowę zdolnych do pracy, jest balastem dla całego państwa. Stąd też od dawna władze w Aszchabadzie szukały sposobu na uniezależnienie się od jednego odbiorcy. Problemem jest specyfika surowca eksportowego, który najczęściej jest sprzedawany za pośrednictwem gazociągów, a w tej dziedzinie Turkmenistan jest na razie skazany na Rosję.

Ambicje Turcji

Wyczuwając szansę na poszerzenie swoich wpływów w Azji Centralnej do działań przystąpiła Turcja, stając się sojusznikiem i orędownikiem interesów Turkmenistanu. Uruchomienie gazociągu do przesyłania turkmeńskiego gazu alternatywną drogą - przez Morze Kaspijskie i Azerbejdżan do Turcji, a stamtąd do Europy, otwarłoby Turkmenistanowi nowe horyzonty gospodarcze i stawiałoby Aszchabad w lepszej pozycji negocjacyjnej wobec Moskwy. Niezbędny "trzeci wierzchołek antyrosyjskiego trójkąta gazowego" - Azerbejdżan także jest chętny do udziału w inicjatywie budowy gazociągu "na złość Rosji".

Azerowie mają m.in. za złe Rosji wspieranie Armenii w konflikcie w Górskim Karabachu. Turcja z jednej strony gra razem z Rosją przeciw UE i NATO (choć nadal jest członkiem Paktu Północnoatlantyckiego) ale dobrze wie, że pozycja Ankary wynika z jej wpływów w regionie i coraz mocniejszej obecności w republikach Azji Centralnej. Powstający trójkąt jest więc w dużej mierze antyrosyjski w takim wymiarze, w jakim prowadzi do detronizacji pozycji Moskwy na Kaukazie i w Azji Centralnej. Co nie oznacza niemożności współpracy na innych polach, choćby militarnym i dyplomatycznym.

Ekologiczna blokada, militarny straszak

     Słabym punktem realizacji ustaleń z tego tygodnia jest sam przebieg planowanego gazociągu. Z terenu eksploatacji w Turkmenistanie rurociąg ma być doprowadzony do brzegu Morza Kaspijskiego, a następnie po dnie tego morza do Azerbejdżanu. Rosyjski portal "Pravda.ru" podnosi jednak możliwość blokowania budowy gazociągu po dnie Morza Kaspijskiego ze względów ekologicznych. Wiadomo, że jako pierwsza w obronie środowiska naturalnego Morza Kaspijskiego stanie Rosja - jedno z pięciu państw basenu Morza Kaspijskiego, które powinno wyrazić zgodę na taki przebieg gazociągu. Moskwa może liczyć na poparcie Teheranu za to argumentem przygotowywanym jako kontra Rosji i Iranowi jest poprowadzenie rurociągu po dnie w strefie wód terytorialnych.

     Formą nacisku ze strony Rosji, mającą zniechęcić trójkąt Baku - Aszchabad - Ankara do pomysłu budowy alternatywnego gazociągu dla Turkmenistanu, były manewry floty morskiej Federacji Rosyjskiej na Morzu Kaspijskim w kwietniu tego roku. Jak pisze "Pravda.ru", po tych manewrach entuzjazm Aszchabadu i Unii Europejskiej (wspierającej pomysł budowy gazociągu) trochę osłabł. Teraz w wypowiedziach Azerów często podkreśla się tranzytowy charakter Azerbejdżanu a projekt nazywany jest gazociągiem z Turkmenistanu do Unii Europejskiej. Przez kilka miesięcy zapał inicjatorów budowy gazociągu znalazł się w depresji ale uzgodnienia z Baku pokazały, że Turcja, Azerbejdżan i Aszchabad nie zmieniły planów pod naciskiem Rosji i Iranu.

     Prestiżowy konflikt na poziomie dyplomatycznymi i gospodarczym między Rosją a Turcją może jednak osłabić ich współpracę, zacieśnianą po nieudanym puczu wojskowym w Turcji rok temu, po którym Ankara jako inicjatora wskazała Zachód i USA. Zmieniając swoje priorytety w polityce zagranicznej Turcja postawiła na budowę własnego znaczenia w regionie, nie oglądając się na supermocarstwa, czego dowodem jest przyjęcie roli lidera w budowie "antyrosyjskiego trójkąta gazowego".

Jan Bereza