Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie ciekawych miejsc, obiektów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
Na granicy Stręgoborzyc i Wawrzeńczyc niegdyś znajdowała się osoba miejscowość Tomaszów. Pod koniec XIX w. znajdował się w niej dwór z ogrodem w stylu włoskim oraz obszerny park leśny. Około 300 metrów od dworu na niewielkim skrawku ziemi znajdował się cmentarz przeznaczony dla ofiar zarazy grasującej tutaj, w XIX wieku.
O omawianym cmentarzu wspomina Jerzy Pałosz w swojej książce "Śmiercią Złączeni". Według zgromadzonych przez niego danych, pochodzących z raportów posterunków żandarmerii austro-węgierskiej, w latach 1915-1916 na terenie cholerycznej mogiły znajdował się grób żołnierzy Wielkiej Wojny. Pogrzebano w nim ośmiu wojaków pochodzących z armii austro-węgierskiej oraz jedenastu żołnierzy rosyjskich.
marzec 2015 (fot. straznicyczasu.pl)
Zapewne nigdy nie dowiemy się, czy ich ciała zostały ekshumowane podczas akcji komasacyjnej, czy nadal spoczywają w tym zapomnianym do tej pory przez ludzi miejscu.
Przez wiele lat miejsce to było zwykłą kępę drzew i zarośli. Chociaż obiekt był zaznaczony na starych mapach, a także na współczesnym Geoportalu, żaden znak nagrobny nie informował o tym, że jest to miejsce dawnych pochówków.
Jednak bieżący rok(2022) coś w tym zaniedbanym miejscu zmienił. Stowarzyszenie "Odnowa Wsi Wawrzeńczyce" podjęło się jego rewitalizacji. Wprawdzie prace nie zostały jeszcze zakończone, pozostał do zamontowania krzyż i tablice, posianie trawy, jednak skutki działań są już doskonale widoczne (zdjęcia z "kamieniami").
maj 2022 (żródło: Wawrzeńczyce Historia Lokalna)
maj 2022 (żródło: Wawrzeńczyce Historia Lokalna)
Fundusze na projekt zostały pozyskane od rad sołeckich i wójta gminy Igołomia - Wawrzeńczyce (działka, na której znajduje się cmentarz jest działką gminną, dlatego fundusze pochodzą z budżetu gminy). Po zakończeniu wszystkich prac będzie uroczyste poświęcenie tego miejsca i szczegółowa informacja na temat cmentarza i spoczywających na nim ludzi.
Na stronie "Wawrzeńczyce Historia Lokalna" czytamy o tym miejscu: [...] Jeżeli chodzi o zarazy jakie dziesiątkowały mieszkańców Wawrzeńczyc, to było ich wiele, ale prawdopodobnie największa spotkała naszą miejscowość w 1737 roku, kiedy to od maja do października zmarło około 600 osób z czego ponad trzysta pochowano na cmentarzu za miastem. Pozostałych chowano koło kościoła, ale to były miejsca dla bardziej zasłużonych, jak krawcy Tomasz Gębicki i Maciej Kutorowic, czy też Stanisław Miernik z Rynku skarbnik Bractwa Różańcowego i Andrzej Żychowicz wójt miasta [...].
Być może, umieszczone tam obeliski będą więc upamiętniały oprócz żołnierzy walczących stron podczas I wojny światowej ofiary licznych pandemii jakie przeszły przez te okolice być może leży tam nawet kilkaset osób.
