Strażak z Zadroża

	pomóżcie!!! ;)
	Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie postaci, macie propozycję innych osób związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym artykule; prosimy o kontakt! skarby@24ikp.pl. Inne kontakty z nami: TUTAJ! Redakcja IKP

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Strażak z Zadroża
Stefan Ząbczyński ps. Zet
(ur.: 30.08.1912 - zm.: 23.11.2002)

biogram

Stefan Ząbczyński ps. Zet
lata 1934-36, 9. Pułk Ułanów Małopolskich
(fot. Zeszyty historyczne Olkusza)

Proszowice, 6-11-2019

Major Stefan Ząbczyński ps. Zet; urodził się 30 sierpnia 1912 roku w Zadrożu (gmina Trzyciąż). Ojciec Franciszek był nauczycielem w tutejszej szkole powszechnej, pracował także na swoim niewielkim gospodarstwie rolne. Matka Honorata pracowała na gospodarstwie i zajmowała się wychowywaniem szóstki dzieci (Stefan miał pięcioro rodzeństwa, trzy siostry i dwóch braci). Już od najmłodszych lat lubił czytać.

     Szkołę Powszechną w rodzinnej miejscowości ukończył w 1924 roku. Ze względu na kłopoty materialne nie mógł kontynuować nauki w gimnazjum. Pracując na roli nieformalnie pobierając naukę u miejscowych nauczycieli.

     Aktywnie uczestniczy w życiu lokalnej społeczności, włączył się w pracę organizacji młodzieżowych. Wstąpił do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Przysposobienia Rolniczego, działał jako ministrant. W wieku 17 lat wstąpił do Straży Pożarnej. W 1928 roku był jednym z inicjatorów powstania miejscowego oddziału Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej, po powstaniu został w nim sekretarzem. W latach 1931-1932, wraz z innymi członkami SMP, dla których podjęcie nauki w szkołach ponadpodstawowych było nieosiągalne, ukończył korespondencyjny kurs Przysposobienia Rolniczego im. Stanisława Staszica, przygotowywany pod patronatem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie przez kadrę profesorską Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

     W 1933 roku uczy się w Szkole Rolniczej w Trzyciążu (jest współautorem programu hodowli owcy długowełnistej rasy olkuskiej).

     2 listopada 1934 roku został powołany do 9. Pułku Ułanów Małopolskich w Tremblowi i wcielony do 1 Szwadronu Ułanów, gdzie służył do 20 września 1936 roku pod dowództwem pułkownika Tadeusza Komorowskiego, późniejszego dowódcy Armii Krajowej.

9. Pułk Ułanów na ćwiczeniach (fot. Zeszyty historyczne Olkusza)

rok 1935, ćwiczenia zimowe (fot. Zeszyty historyczne Olkusza)

     Po powrocie do Zadroża pracował dale na gospodarstwie i kontynuował naukę na kursie Przysposobienia Rolniczego im. Stanisława Staszica, w zakresie materiału szkoły średniej, maturę miał zdawać w grudniu 1939, niestety wybuch wojny uniemożliwił mu to. W lutym 1937 roku został zastępcą Naczelnika Straży Pożarnej w Zadrożu.

     Zaraz po przegranej wrześniowej wojny obronnej przystępuje na terenie gminy Jangrot do tworzenia struktur konspiracyjnych, wykorzystuje do tego funkcję komendanta Straży Pożarnej. 20 listopada 1939 roku został zaprzysiężony na Komendanta Służby Zwycięstwa Polsce na terenie gminy Jangrot i przyjmuje pseudonim Zet.

W czasie okupacji, 27 kwietnia 1940 roku bierze ślub z Marią Żelazny.

     Później SZP zostaje włączona do Związku Walki Zbrojnej, następnie "Zet" wstępuje do Batalionów Chłopskich, gdzie zostaje dowódcą plutonu i oficerem łączności obwodu Olkusz BCh. Jednocześnie wstępuje do Związku Inteligencji Ludowej "Orka", pełniąc funkcję członka Zarządu Powiatowego. Po powstaniu Armii Krajowej jego oddział został włączony w jej struktury. Organizacyjnie należał on do Obwodu Olkusz ("Olga") w placówce Sułoszowa ("Szarotka"). Był także organizatorem komendy placówki Jangrot ("Jeleń") i jej pierwszym komendantem. Był dowódcą plutonu łączności bojowej, a później dowódcą kompanii łączności w 116 pp Armii Krajowej (kryptonim "Winiarnia") majora Jana Kałymona ps. Teofil w 106. Dywizji Piechoty dowodzonej przez Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego ps. Tysiąc.

     Uczestniczy w wielu akcjach bojowych. Prowadzi intensywną pracę wychowawczą i szkolenie swoich podwładnych. 6 sierpnia 1944 roku znaczne siły 116. pułku zostały zaatakowane przez Niemców w leśniczówce Trzyciąż. Zwijanie sprzętu łączności odbywało się pod silnym ostrzałem wroga.

Za działalność konspiracyjną został wyróżniony: Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, czterokrotnie Medalem Wojska, Krzyżem Partyzanckim. W 2003 roku (już po śmierci) uzyskał patent "Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny".

     Wojnę zakończył w stopniu podporucznika, w 1992 r. otrzymał stopień porucznika, w 1996 r. stopień kapitana a w 2001 r. został awansowany na majora.

lata 40. XX w., Stefan Ząbczyński przy motocyklu, którym dojeżdżał do pracy
(fot. Zeszyty historyczne Olkusza)

     Po wojnie jako żołnierz Armii Krajowej nie mógł szybko znaleźć zatrudnienia, jesienią 1945 roku został przyjęty do pracy najpierw jako instruktor przysposobienia rolniczego, a później, od 1950 roku kierownik Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Rady Narodowej w Olkuszu. Zdał egzamin maturalny i dostał się na Wydział Rolniczy Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w1952 roku z wynikiem bardzo dobrym złożył egzamin inżynierski. Pracę magisterską obronił w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na kierunku ekonomia rolnictwa.

     Pracował w Związku Samopomocy Chłopskiej, od 1946 roku w Biurze Rolnictwa przy Starostwie w Olkuszu a w 1950 roku został kierownikiem Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Rady Narodowej. W 1953 roku zamieszkał na stałe w Olkuszu. W latach 1960-1974 był nauczycielem w Szkole Przysposobienia Rolniczego w Sułoszowej.

     Jako urzędnik jednocześnie prowadził własne gospodarstwo rolne, na którym podejmował próby z nowatorskimi metodami prowadzenia uprawy, które następnie rozpowszechniał na podległym mu terenie. Organizował we wsiach kursy popularyzujące racjonalną uprawę i wydajną hodowlę.

     Za całokształt działalności edukacyjnej i oświatowej został odznaczony: Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Złotym Medalem Związku Nauczycielstwa Polskiego, w 1967 roku Krzyżem Kawalerskim, 1986 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W roku 2000 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

     Przez wiele kadencji pełnił funkcję radnego Miejskiej Rady Narodowej w Olkuszu. Kiedy w 1974 roku przestał uczyć w szkole, oddał się swojej dawnej pasji - pracy w szeregach Ochotniczych Straży Pożarnych. W lutym 1976 roku na walnym zgromadzeniu OSP w Olkuszu wybrano go prezesem. Pracy na rzecz strażaków oddał się bez reszty do końca swojego życia. Za jego przewodniczenia organizacji powstały nowe zastępy strażaków w okolicznych wsiach, a zwłaszcza w szkołach średnich.

     Przez całe życie publikował artykuły związane z rolnictwem oraz z historią Straży Pożarnej, pisał wiersze. W 1977 roku wydał opracowanie "500 lat służby społecznej pożarnictwa olkuskiego 1478-1978". Był kierownikiem zespołu redaktorskiego i autorem licznych artykułów w kwartalniku "Merkuriusz Strażacki". Zwieńczeniem jego kariery było utworzenie Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej, noszące jego imię i został w nim kustoszem.

29 września 1995 roku Rada Miejska w Olkuszu nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Olkusza.

Zmarł 23 listopada 2002 roku w Olkuszu.