|
|
 | ||||
 | ||||||
| Dzisiaj jest wtorek, 07 lutego 2023 r. (38 dzieñ roku) ; imieniny: Ryszarda, Teodora, Wilhelminy | |
 | |
|
|
| |||||||||||||||
 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
serwis IKP / Skarby Ziemi Proszowskiej / ludzie ZP / rp1944 / Ginie, ginie w boju chwa³y Janusz m³odziusieñki...
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ginie, ginie w boju chwa³y Janusz m³odziusieñki...
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
| Janusz W³och ps. Czarny obraz namalowany przez matkê w latach piêædziesi±tych XX (fot. sq6ad.eu) |
Proszowice, 13-05-2021
Starszy strzelec Janusz Ludwik W³och ps. Czarny; urodzi³ siê 7 marca 1924 roku. Pochodzi³ z Warszawy, ojciec by³ redaktorem wydawanej przed wojna gazety, matka by³a artystk± malark±. Mia³ te¿ brata Jerzego, studenta Politechniki.
Bra³ udzia³ we wrze¶niowej wojnie obronnej 39 roku. Do konspiracji najprawdopodobniej wst±pi³ jeszcze w Warszawie, aby unikn±æ aresztowania zosta³ wys³any poza Warszawê i tak trafi³ na Ziemiê Proszowsk±. Mieszka³ w maj±tku Kasieñ, we dworze pañstwa Gawroñskich. Tak ten okres wspomina Stanis³awa Staszkiewicz: [...] Zaczê³o przybywaæ ludzi, nieznanych mieszkañcom Koszyc i pobliskich wsi. Nikt siê nie dziwi³, nikt nie komentowa³. Wszyscy czuli jedno. Mieszkali¶my wówczas we W³ostowicach, tak jak i moja kole¿anka Bisia Królikowka. Obie wiedzia³y¶my i widzia³y¶my wiele, tym bardziej, ¿e Bisia mia³a dwie starsze siostry, które równie¿ by³y w konspiracji. Ich wspólne spotkania nie uchodzi³y naszej uwadze. Nietrudno by³o zauwa¿yæ, w¶ród tych wszystkich m³odych ludzi, wyró¿niaj±c± siê bardzo postaæ. Wysoki, zgrabny, brunet o czarnych oczach, piêknej twarzy i dystyngowanych ruchach. Dowiedzia³y¶my siê, ¿e jest z Warszawy i nazywa siê Czarny. By³ to jego pseudonim. Pó¼niej dowiedzia³y¶my siê równie¿, ¿e jako partyzant warszawski zosta³ zdekonspirowany i zmuszony do przeniesienia siê w inne miejsce. Mieszka³ w maj±tku Kasieñ, we dworze pañstwa Gawroñskich. By³ w randze kaprala. Na jego niezwyk³± urodê wszyscy zwracali uwagê. A my smarkule równie¿. Patrzy³y¶my na niego nie tylko oczami, ale ca³ym patriotycznym sercem. By³y to czasy, ¿e patriotyzm stawiano na pierwszym miejscu [...].
 |
| lipiec 1944 rok Soko³owice, "Enrill" i "Czarny" (z lewej) - 2 kompania IV batalionu 120 pp (fot. tomaszstezala.pl) |
Z chwil± rozpoczêcia akcji Burza, na naszym terenie okre¶lana jako Kaziemiersko - Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej struktura Inspektoratu zosta³a zmieniona na system Wojskowy. Czarny by³ celowniczym karabinu maszynowego (specjalista obs³ugi broni maszynowej) w plutonie szturmowym 2 kompanii IV batalionu 120 Pu³ku Piechoty 106 DP AK.
Zgin±³ w jednej z najwiêkszych bitew Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 na Jaksickiej Górze 5 sierpnia 1944 roku. Pochowany zosta³ z honorami wojskowymi przez pluton Enrilla na cmentarzu w Ksi±¿nicach Wielkich. Trumnê przygotowali mieszkañcy wsi Ksi±¿nice Wielkie. Jego brat w 1946 roku wybudowa³ (sfinansowa³) obecny grobowiec Czarnego.
Pani Stanis³awa cytuje jeszcze w swoim artykule fragment "Ballady o Januszu":
[...] Na Jaksickiej Górze stoi d±b
Taki zieleniusieñki
Ginie, ginie w boju chwa³y
Janusz m³odziusieñki [...]
Wprawdzie Czarny zgin±³ po drugiej stronie drogi, gdzie nie ros³y drzewa, ale w koñcu jest to ballada.
 |
| 4 sierpnia 2014 roku, góra jaksicka - miejsce jednej z wa¿niejszych bitew Rzeczpospolitej Partyzanckiej w sierpniu 1944 roku (fot. Tomasz Stê¿a³a / 24ikp.pl) |
A jak to by³o w rzeczywisto¶ci?
 |
| 5 sierpnia 1944 r.; przed wyjazdem na jaksickie wzgórze (fot. Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka...) |
Oto fragmenty bitwy Jasickiej z relacji dowódcy IV batalionu ppor. Stanis³awa Pad³o ps. Niebora zamieszczonej w ksi±¿ce "Rzeczpospolita Partyzancka" Boles³awa Nieczuja-Ostrowskiego: [...] Na pêtli spotka³em ppor. "Pêtaczka", pchor. "Rysia" i kpr. "Jastrzêbia", którzy mnie poinformowali o sytuacji. "Boruta 22" w tym czasie znajdowa³ siê gdzie¶ po prawej stronie szosy. Szukanie go w ogniu walki nie mia³o uzasadnienia.
Zbieg³em z kolegami z pêtli na dó³ i rowem dosta³em siê do plutonu "Enrilla". Na ¶rodku szosy le¿a³ st. strz. "Czarny" i strzela³ do Niemców ukrytych w ogródkach i sadach za drzewami, w plantacjach tytoniu, za wêg³ami zabudowañ gospodarskich. Obok w rowie le¿a³ "Enrill" i g³osem oraz znakami podci±ga³ pluton na swoj± wysoko¶æ. Krótka rozmowa z "Enrillem". Nie mo¿na czekaæ, a¿ Niemcy siê zorganizuj± i przeciwuderz±. Natychmiast nacieraæ! Naprzód! - krzyczy "Enrill". Naprzód! [...]
Wystarczy³o siê zatrzymaæ na chwilê i ogniem zdziesi±tkowaæ wycofuj±cych siê Niemców, którzy nie zachowywali ¿adnej ostro¿no¶ci. Có¿ kiedy nikt ju¿ nie s³ucha³ rozkazów. Wszyscy biegli, w biegu strzelali i dalej biegli. Nawet "Czarny" zamiast le¿eæ i strzelaæ wzd³u¿ szosy bieg³ tak¿e ze swoim kaemem. Szyk plutonu przekszta³ci³ siê w jaki¶ niesamowity rój sun±cy za Niemcami [...].
Ko³o po³udnia (5 sierpnia) pod Jaksice przyby³ oddzia³ dyspozycyjny 3 kompanii IV batalionu 120 pp. AK i zaj±³ stanowiska na wzgórzu, w odleg³o¶ci oko³o 200 metrów od szosy, tak relacjonuje to Henryk Soko³owski ps. Skiba: [...] By³ to teren zupe³nie otwarty, pozbawiony wszelkiej ochrony i os³ony, poza ostatnim gospodarstwem, po³o¿onym po tej stronie szosy. W dole na serpentynie szosy, le¿a³y na ca³ej szeroko¶ci drogi brony, odwrócone kolcami do góry, jako zapora dla samochodów. Oko³o 20 m poni¿ej wyznaczonych nam stanowisk, znajdowa³ siê okopany lkm z obs³ug±, celowniczym st. strz. "Czarnym" (Janusz W³och) i amunicyjnym strz. "Wart±" (W³adys³aw G³owacz) [...].
 |
| miejsce ¶mierci "Czarnego" (fot. schronyproszowice.pl) |
 |
| 4 sierpnia 2014 roku, góra jaksicka - krzy¿ upamiêtniaj±cy ¶mieræ "Czarnego" (fot. Tomasz Stê¿a³a / 24ikp.pl) |
W relacji "Enrilla" zamieszczonym w IKP czytamy: [...] Przed wieczorem 5 sierpnia 1944 r. Niemcy ponownie zaatakowali wzgórze jaksickie. Si³y niemieckie ocenione: 1 samolot, 7 samochodów ciê¿arowych piechoty niemieckiej, jechali ostro¿nie, ubezpieczeni samochodem pancernym. Gdy pierwszy samochód zbli¿y³ siê do zakrêtu szosy w Jaksicach, LKM "Czarnego" Janusza W³ocha nie wytrzyma³, otworzy³ ogieñ, za nim otwarli wszyscy strzelcy ogieñ. Niemcy pocz±tkowo przyjêli postawê obronn±, ostrzeliwuj±c stanowiska partyzantów ogniem z broni maszynowej. Wykrywszy stanowisko LKM "Czarnego" zasypali go ogniem ze swych karabinów, w wyniku czego "Czarny" Janusz W³och zosta³ zabity i ranny amunicyjny "¦cibor" Czes³aw Zagrodnik.
Niemcy pod os³on± sadów i plantacji tytoniowych ¶mia³o nacierali na pozycje partyzantów. G³ówne si³y natarcia skierowane by³y na oddzia³y "Skiby" i "Boruty", które wycofa³y siê w kierunku Zagaja Ksi±¿nickiego [...].
W latach 50., w Londynie XX wieku Janusz W³och, zosta³ odznaczony po¶miertnie Krzy¿em Walecznych. Odebra³ go Jerzy W³och, brat bohatera.
opracowanie: Andrzej Solarz
 |
| mogi³a Janusza W³ocha na cmentarzu parafialnym w Ksi±¿nicach Wielkich (fot. zbiory IKP) |
¬RÓD£A, BIBLIOGRAFIA:
- Stanis³awa Staszkiewicz; Wspomnienie. O partyzancie; [w:] Gazeta Koszycka, listopad 2005, nr 3(29)
- Stanis³aw M. Przybyszewski (red.); Bohaterowie obrony miasta Skalbmierza 5 sierpnia 1944; Wydawnictwo Nowa Nidzica; Kazimierza Wielka 2014
- Józef Belski; Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944; Kazimierza Wielka 2014
- Boles³aw Micha³ Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Boles³aw Micha³ Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Micha³"-"Maria" (1943-VI.1944). Czê¶æ II; Fundacja Inspektoratu ¦wiatowego Zwi±zku ¯o³nierzy AK i Sekcji Obrony ¯ycia Dziecka im. Inspektoratu; Elbl±g 2007
- Stanis³aw M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpieñ 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- zbiory IKP
- tomaszstezala.pl
- sq6ad.eu
- dobroni.pl
- schronyproszowice.pl
- 24ikp.pl
| id¼ do góry | powrót |
 |
warto pomy¶leæ? |  |
|
Zawsze jest dobry dzieñ, kiedy otwierasz szczê¶liwe oczy.
(ks. Jan Twardowski)
|
||
 |
 |
| PRZYJACIELE Internetowego Kuriera Proszowskiego | ||
 |
|
 |
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
strona redakcyjna regulamin serwisu zespó³ IKP dziennikarstwo obywatelskie legitymacje prasowe |
|
wiadomo¶ci redakcyjne logotypy patronat medialny archiwum |
|
|
reklama w IKP szczegó³y ceny |
|
przyjaciele |
|
copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki Nr rejestru prasowego 47/01; S±d Okrêgowy w Krakowie 28 maja 2001 Nr rejestru prasowego 253/16; S±d Okrêgowy w Krakowie 22 listopada 2016 KONTAKT Z REDAKCJ¡ |
|
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| KONTAKT Z REDAKCJ¡ KONTAKT Z REDAKCJ¡ KONTAKT Z REDAKCJ¡ KONTAKT Z REDAKCJ¡ KONTAKT Z REDAKCJ¡ | ||||||||||||
|