Kapitan AK, pasjonat botaniki i teatru

	pomóżcie!!! ;)
	Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie postaci, macie propozycję innych osób związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym artykule; prosimy o kontakt! skarby@24ikp.pl. Inne kontakty z nami: TUTAJ! Redakcja IKP

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Kapitan AK, pasjonat botaniki i teatru
Stanisław Podgórski ps. Wszebor
(ur.: 23.11.1903 - zm.: 3.08.1980)

biogram

Stanisław Podgórski ps. Wszebor
(fot. Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita...)

Proszowice, 26-11-2019

Kapitan Stanisław Podgórski ps. Wszebor; urodził się 23 listopada 1903 r. w Wólce Ołudzkiej koło Szczekocin (powiat włoszczowski), w rodzinie rolnika Jana Podgórskiego. Gimnazjum ukończył w Miechowie, tutaj także w 1923 roku zdobył maturę. W latach 1924-25 pracował w szkolnictwie na Kresach, w powiecie wałkowyskim.

     Pasjonował się teatrem; podczas studiów współpracował z Teatrem Juliusza Słowackiego w Krakowie, a także z teatrem Mieczysława Kotlarczyka.

     Służba wojskowa w latach 1928-29 odbył w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 6 w Zaleszczykach i 52. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie.

     W roku 1932 rozpoczął pracę zawodową w Izbie Skarbowej w Krakowie, był kontrolerem przez 3 lata. Studiował równocześnie botanikę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1934 r. uzyskał absolutorium. Pracę magisterską o krokusach zaczął pisać pod kierunkiem prof. Władysława Szafera ("pracował" nad nią ponad 40 lat, magisterium obronił w 1973 r.). Odkrył nieznane dotychczas stanowisko krokusów.

     Mimo że miał kwalifikacje pedagogiczne, nie mógł zdobyć stałej pracy w zawodzie nauczycielskim. Pracował doraźnie, w fabryce chemicznej w Dębicy, w browarze w Żywcu, w Grudziądzu, Wadowicach, Bielsku-Białej i przez rok jako nauczyciel - w szkole w Zaleszczykach.

     We wrześniu 1939 r. otrzymał kartę mobilizacyjną, ale, z uwagi na niemożność dołączenia do macierzystego pułku, udziału we wrześniowej wojnie obronnej nie wziął. Zamieszkał wtedy w Kazimierzy Wielkiej. W czasie okupacji pracował jako pracownik fizyczny w majątku ziemskim Łubieńskich.

     Od 1940 r. należał do ZWZ / AK, Placówka Kazimierza Wielka ("Kasztan") przyjął pseudonim "Wszebor". Był dowódcą plutonu łączności konspiracyjno-bojowej. Początkowo był kolporterem prasy podziemnej. Od kwietnia 1940 r. obsługiwał radio i wydawał komunikaty prasowe. Był też instruktorem w konspiracyjnej szkole podchorążych (jednej z pierwszych w Inspektoracie "Maria"), komendantem szkoły był chor. Franciszek Palus ps. Bałtycki.

     W czasie trwania Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 był zastępcą dowódcy III plutonu (Stanisława Jaklewicza ps. Nieznany) w 1. kompanii "Kasztan" chor. Franciszka Paulusa, I batalionu 120 pułku piechoty 106 Dywizji gen. "Tysiąca", był też płatnikiem w kwatermistrzostwie kompanii "Kasztan". Brał czynny udział w bitwie o pacyfikowany 5 sierpnia 1944 r. Skalbmierz.

Poniżej dwa zdjęcia z okresu Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 przedstawiające wizytę Zygmunta Bieszczanina (2 sierpnia) w Kazimierzy Wielkiej. Dowódca oddziału AL. przyjechał on po cukier dla oddziału i cywilów.

zastępca dowódcy III plutonu 1. kompanii I batalionu 120. pp Stanisław Podgórski "Wszebor", Zygmunt Bieszczanin "Adam" z AL i chor. Franciszek Palus "Bałtycki" dowódcą 1. kompanii I batalionu 120. pp AK - ze zbiorów Stanisława Piwowarskiego
(fot. ipn.gov.pl)

od lewej: Franciszek Palus "Bałtycki", Zygmunt Bieszczanin, Stanisław Podgórski "Wszebor"
(fot. Walki partyzanckie nad Nidą...)

     Został mianowany na stopień podporucznika, po wojnie zweryfikowano go w stopniu kapitana. Podczas okupacji był nauczycielem kompletów tajnego nauczania.

     Bezpośrednio po wojnie brał udział w pracach organizacyjnych mających na celu uruchomienie w Kazimierzy Wielkiej szkoły średniej. Był nauczycielem początkowo w gimnazjum im. A. Mickiewicza, przekształconym następnie w Liceum Ogólnokształcące im. Marii Curie-Skłodowskiej w Kazimierzy Wielkiej, uczył też krótko w liceum w Chęcinach.

     Przez wiele lat prowadził w kazimierskim liceum teatr amatorski pamiętany w środowisku kazimierzan jako "teatr prof. Podgórskiego". Zajmował się w tym teatrze "wszystkim", był aktorem, reżyserem, dekoratorem, choreografem, scenografem, a nawet baletmistrzem. Taką wszechstronność ułatwiały mu zdolności plastyczne. Jego zespół wielokrotnie zdobywał najwyższe nagrody w ogólnopolskich konkursach teatrów amatorskich. W roku 1978 przeszedł na emeryturę.

     W latach 1958-61 był prezesem Powiatowego Oddziału ZBOWiD w Kazimierzy Wielkiej i delegatem na II Krajowy Kongres tej organizacji. Od 1932 r. był żonaty z Zofią Ciurlik (córką kierownika szkoły powszechnej w Kazimierzy Wielkiej). Zmarł 3 sierpnia 1980 roku w Kazimierzy Wielkiej, został tutaj pochowany na cmentarzu parafialnym. Został odznaczony: Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Partyzanckim i Medalem Zwycięstwa i Wolności.

Od 1995 r. Kazimierski Ośrodek Kultury organizuje cyklicznie Plenery Malarskie im. Stanisława Podgórskiego.

opracowanie: Andrzej Solarz