Kościół parafialny w Koniuszy pw. św. Piotra i Pawła Apostołów
(fot. Henryk Pomykalski)
Koniusza, 2002
Nazwa miejscowości świadczy o tym, że wywodzi się ona z okresu rozwoju wsi służebych. W świetle odkryć archeologicznych jest prawdopodobnym, że pierwotny kościół wybudowany został na miejscu świątyni pogańskiej.
Brak jest konkretnej daty fundacji tego kościoła pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła. Tradycja mówi o XII wieku. W źródłach wzmiankowany w latach 1325-1327. Przebudowany wielokrotnie ma charakter późnobarokowy z pozostałościami gotyckimi (portal, nawy). W wewnętrznym wystroju kościoła zwraca uwagę herb Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od XV wieku parafia obsadzana była przez proboszczów związanych z Uniwersytetem Krakowskim.
(fot. uczeń ZSR Piotrkowice)
Spośród plebanów Koniuszy szczególnie wyróżniają się:
- Bernard Wapowski, kartograf autor pierwszej mapy polski, przyjaciel M.Kopernika
- Jakub Nejmanowicz, doktor filozofii i prawa, od 1621-1636 był rektorem Akademii
- Hugo Kołłątaj, proboszczem był w okresie Sejmu Czteroletniego funkcji tej pozbawiła go Konfederacja Targowicka. Przypuszczam, że fakt ten miał istotne znaczenie w dobie Powstania Kościuszkowskiego, kiedy to Koniusza wyznaczona została jako miejsce zbiórki kosynierów i ostatniego postoju wojsk T.Kościuszki przed bitwą pod Racławicami.
W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła, w miejscu skąd rozciąga się cudowna panorama, jest stara plebania z ogrodem, w którym znajduje się stara studnia i stół będący pamiątkami z okresu pobytu Kościuszki.
Obok głównego wejścia do kościoła stoi oryginalna dzwonnica z okresu baroku. Istniejąca podmurówka dzwonnicy wykonana została w 1943 roku. Trzy dzwony pochodzą z lat 1759, 1781 oraz z 1812 roku.
NA SKRÓTY
