Oficer do spraw i zleceń w sztabie 106 DP AK
Roman Byszewski ps. Jastrząb (ur.: 8.08.1914 - zm.: 21.12.1987)
biogram
(fot. zbiory IKP)
Proszowice, 30-12-2022
Major Roman Byszewskips. Jastrząb, urodził się 8 sierpnia 1914 roku w Hołudzy (ówczesny powiat stopnicki). Pochodził z rodziny szlacheckiej, rodzicami byli Ludwik Byszewski z Drozdowa h. Jastrzębiec i Zofia Jadwiga Kamila Maria Ścibor-Kotkowska z Kotkowa h. Ostoja. Miał siostrę Marię Irenę oraz rodzeństwo przyrodnie, Władysława, Zofię Marię i Annę Marię.
Podporucznik Roman Byszewski do konspiracji przystąpił w 1940 roku. Podczas trwania Proszowicko-Kazimierskiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej (lato 1944 rok) należał do Sztabu 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej, od 11 sierpnia pełnił w nim funkcję oficer do specjalnych zleceń (spraw zleceń).
Jego dowódca, Bolesław Nieczuja-Ostrowski w swojej książce "Rzeczpospolita Partyzancka" wspomina działalność podporucznika w dwóch miejscach. 24 lipca 1944 roku w lesie Chroberskim koło Zagajów Dębiańskich, został otwarty pierwszy kurs doskonalący dowódców plutonów i kompanii, w którym Jastrząb był dowódcą III plutonu kursowego.
Drugą sytuacją był nocny przemarsz kolumny dowództwa 16 sierpnia 1944 roku na nowe m.p. (miejsce postoju) do lasów Sancygniowskich. Ppor. Byszewski był dowódcą patrolu konnego zwiadu dywizji, który ubezpieczał przemarsz.
Dowódca tej wielkiej jednostki AK (1106 DP) major Bolesław Nieczuja-Ostrowski ps. Tysiąc zawnioskował dla Jastrzębia o awans na stopień kapitana i odznaczenia: Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Partyzancki.
Byszewski ożenił się z Jadwigą Teresą Demkowicz-Dobrzańską h. Sas(27.09.1925 - 30.06.2016), 15 października 1945 roku w Katowicach. Ze związku tego urodziło się dwóch chłopców.
Po zakończeniu II wojny światowej kapitan Byszewski jako oficer i członek sztabu 106 DP AK znalazł się w kręgu zainteresowania komunistycznych służb specjalnych.
Zmarł 21 grudnia 1987 roku w Krakowie. Został pochowany 29 grudnia na cmentarzu Rakowickim w rodzinnym grobowcu.
opracowanie: Andrzej Solarz
PS W tym miejscu chciałby podziękować pracownikom i dyrekcji Muzeum AK w Krakowie za dużą pomoc w gromadzeniu informacji o bohaterze biogramu.
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
Janusz Marszalec, Katarzyna Minczykowska; I. Kongres Historyków Konspiracji Niepodległościowej. 25 lat niezależnych badań naukowych nad konspiracją niepodległościową 1939-1945 Ludzie, instytucje, wydarzenia; Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej; Toruń 2018
Stanisław Piwowarski (red.); Ziemia Miechowska w walce o wolność. Podręcznik dydaktyczny Tom II; Kraków, Miechów 2012
Informator SŻAK w Krakowie, nr 35, 86
zbiory Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa "Nila" w Krakowie
w nagłówku i stopce portalu wykorzystano zdjęcia autorstwa Damiana Króla - DZIĘKUJEMY!
w nagłówku panorama Koniuszy, natomiast w stopce głowice kolumn (wejście na teren kościoła w Proszowicach od strony rynku)
NA SKRÓTY
