Rzeki solą płynące

Dzisiaj jest poniedziałek, 07 maja 2024 r. (127 dzień roku) ; imieniny: Augusta, Gizeli, Ludomiry

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

w szerszej perspektywie

foto - relacje

serwis IKP / natura, ekologia / Rzeki solą płynące

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Rzeki solą płynące

(fot. media.wwf.pl)

22-04-2023

     W przestrzeni publicznej do niedawna bardzo trudno było dotrzeć do informacji, która dla organizacji przyrodniczych i naukowców wydaje się oczywista - że za większość zasolenia wód rzecznych w Polsce odpowiada górnictwo. Odpowiedzialność za katastrofę odrzańską, w przekazie mediów i polityków, była rozproszona i niesprecyzowana [IKP: dopisalibyśmy ŚWIADOMIE].

     Postanowiliśmy przedstawić na podstawie publicznie dostępnych danych, gdzie leży faktyczna odpowiedzialność za zasolenie polskich rzek. W naszej analizie wykorzystaliśmy dane z PRTR, czyli Krajowego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń. Pod lupę wzięliśmy chlorki, które stanowią ponad połowę soli zawartych w wodach pokopalnianych. Baza PRTR nie obejmuje siarczanów, które również są ważnym elementem antropogenicznego zasolenia wód. Przeanalizowaliśmy też zrzuty metali ciężkich.

W 2020 roku zgodnie z PRTR do wód i ścieków wprowadzono ponad 3 miliony ton chlorków i 829 ton metali ciężkich.      By przyjrzeć się bliżej danym w państwowej bazie PRTR, wprowadziliśmy podział na kategorie, zgodny z powszechnie wyróżnianymi w publicznym dyskursie sektorami gospodarki:

górnictwo,
hutnictwo, przemysł ciężki i energetyka konwencjonalna,
pozostały przemysł,
odpady i ścieki przemysłowe i niebezpieczne,
odpady i ścieki komunalne (inne niż niebezpieczne),
sektor rolno-spożywczy.

Górnictwo - niechlubny mistrz zasolenia rzek

Analiza danych wskazuje, że branżą odpowiedzialną za większość zrzutów chlorków do wód i ścieków - a więc za zasolenie wód rzecznych w Polsce - jest górnictwo (51,2% emisji łącznie do wód i ścieków). Źródłem chlorków w tej branży są wody podziemne, które zakłady górnicze odpompowują w ramach prowadzonych odwodnień, koniecznych do wydobycia węgla. Im głębiej sięgają wyrobiska kopalni, tym bardziej zasolona woda. Regionem, w którym zrzuty chlorków są największe, jest Górny Śląsk.

(fot. media.wwf.pl)

Na drugim miejscu jest hutnictwo, przemysł ciężki i energetyka konwencjonalna. W tej kategorii dominuje produkcja sody, która wiąże się z odpompowaniem i przetwarzaniem solanek oraz odprowadzaniem zbędnych, wykorzystanych już solanek do wód i ścieków.

Na trzecim miejscu jest pozostały przemysł - w tym chemiczny oraz papierniczy. W procesach technologicznych wykorzystywanych w tych gałęziach przemysłu wykorzystuje się związki chloru, które następnie trafiają do wód i ścieków.

(fot. media.wwf.pl)

Wyniki naszej analizy wskazują, że należące do samorządów komunalne zakłady oczyszczania ścieków (które mają obowiązek raportowania do PRTR) są odpowiedzialne za mniej niż 3% emisji chlorków do wód i ścieków, podczas gdy górnictwo ponad 50%, a przemysł ciężki i energetyka 26%.

Sól nie powinna trafiać do wód słodkich, a zakłady odpowiedzialne za jej zrzuty powinny sowicie za to płacić, aby pokryć koszty wywołanych przez siebie zniszczeń w środowisku. Za katastrofę ekologiczną Odry zapłacimy wszyscy, a tymczasem przedstawiciele rządowych instytucji próbują zamiatać problem pod dywan i szukają winnych wszędzie, tylko nie w branży górniczej - mówi Katarzyna Czupryniak, Specjalistka ds. Ochrony Ekosystemów Wodnych w WWF Polska.

Liderzy zrzutu chlorków

Ranking firm emitujących chlorki do wód i ścieków liczy 45 miejsc. Pierwsze dziesięć firm odpowiada za 93% emisji chlorków. Pięć z nich to firmy związane z górnictwem węglowym, a trzy - z energetyką. Najwięcej chlorków do wód i ścieków zrzucają:

Ciech Soda Polska S.A. (2 zakłady przemysłowe, łącznie 36% emisji),
Polska Grupa Górnicza S.A. (11 zakładów górniczych, łącznie 30% emisji),
Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej i Rekultywacji S.A. (6,6% emisji).

Metale ciężkie w polskich rzekach

Zasolenie ścieków często idzie w parze z wysoką zawartością metali ciężkich, które są bardzo toksyczne, a przez to niebezpieczne dla środowiska i dla zdrowia ludzi - dlatego w naszej analizie uwzględniliśmy także metale ciężkie raportowane do PRTR: arsen (As), kadm (Cd), rtęć (Hg), nikiel (Ni), ołów (Pb) i cynk (Zn).

Kategorią działalności przodującą w emisjach metali ciężkich do wód i ścieków jest hutnictwo, przemysł ciężki i energetyka konwencjonalna (71% emisji do wód i ścieków). W rankingu zrzutów metali ciężkich do wód i ścieków znajduje się 147 zakładów raportujących emisje As, Zn, Cd, Ni, Pb, Hg do PRTR. Pierwsza piątka odpowiada za 88% emisji. Na pierwszym miejscu w rankingu jest Huta Miedzi Głogów, należąca do KGHM Polska Miedź S.A (55,3% emisji do wód i ścieków).

(fot. media.wwf.pl)

Raportując dane do PRTR, przedsiębiorcy sami monitorują zrzucane przez siebie zanieczyszczenia i wypełniają raporty o zrzutach. Nie wiemy, jak dokładnie te informacje są weryfikowane przez GIOŚ. Wiemy natomiast, że kontrole Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska prowadzone w zakładach przemysłowych budzą wiele wątpliwości i często są nieefektywne, bo np. przedsiębiorca wie o planowanej kontroli z wyprzedzeniem. Ponadto kontrole są prowadzone za dnia, w godzinach pracy urzędników, a zakłady działają często w trybie 24/7. Jednak mimo sporego pola do zaniżania wielkości zrzutów, dane zgromadzone w PRTR porażają.

Pełny raport Rzeki solą płynące poniżej (warto przeczytać)!