Kalendarium niepodległości część XXVIII

Kalendarium niepodległości część XXVIII - lato 44

Dzisiaj jest czwartek, 09 maja 2024 r. (130 dzień roku) ; imieniny: Grzegorza, Karoliny, Karola	Dzień Unii Europejskiej

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

w szerszej perspektywie

foto - relacje

życie kulturalne

aktualności oświatowe

wiadomości z bibliotek

historia, pamięć

nuka/kultura szerzej

wiktoria 1920

Nieskończenie Niepodległa

serwis IKP / kultura-oświata / Nieskończenie Niepodległa / Kalendarium niepodległości część XXVIII - lato 44

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Kalendarium niepodległości część XXVIII - lato 44

Warszawa, 2 sierpnia 1944 - oddział zgrupowania "Radosław" z niemieckim czołgiem "Pantera" zdobytym w okolicach ul. Okopowej na Woli
(fot. Biblioteka Narodowa)

Proszowice, 13-08-2018

Lato 44. Zbliżająca się do Warszawy ofensywa sowiecka zmusza polskie władze i w Londynie, i w kraju do rozstrzygnięć strategicznych. Groźba pacyfikacji Polski przez Sowietów staje się oczywista, gdy po skutecznym ataku na Wilno, w lipcu 1944, aresztują oni akowców, z którymi wspólnie zdobywali miasto. Mimo że potwierdza się, iż nadchodzi nie "sojusznik sojuszników", lecz totalitarny agresor, podejmowane decyzje mają wykazywać polską waleczność i lojalność wobec koalicji antyniemieckiej.

Powstanie wybucha 1 sierpnia w źle wybranym momencie, gdy - obok wielkiej ochoty do walki całego podziemia niepodległościowego - brakuje broni, by mierzyć się z nierozbitą nadal armią niemiecką. Sowieci zatrzymują się na przedpolu stolicy, czekając aż Niemcy wymordują miasto i jego ludność. Całopalny gest wobec Zachodu, mający zwiększyć ich sojuszniczą wrażliwość, mija bez skutku.

dodatek nadzwyczajny do pisma "Warszawianka" z 10 sierpnia 1944
(fot. Biblioteka Narodowa)

wydawane podczas powstania warszawskiego czasopismo "Barykada Powiśla", numer 9 z 15 sierpnia 1944
(fot. Biblioteka Jagiellońska)

ul. Krakowskie Przedmieście (widok od strony kościoła św. Krzyża) w czasie powstania warszawskiego
(fot. Biblioteka Narodowa)

Warszawa, sierpień 1944 - wypalone domy przy ul. Filtrowej. Zdjęcie zostało wykonane z domu przy ul. Raszyńskiej 58, gdzie na niewypalonym fragmencie dachu ukrywała się grupa powstańców. Autor zdjęcia zginął w październiku 1944
(fot. Kazimierz Barański "Cichy" / Ośrodek KARTA)

21 lipca 1944 - w Moskwie, pod patronatem Józefa Stalina powstaje Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, marionetkowy organ władzy na ziemiach polskich, uznawany tylko przez ZSRR (przez cały okres PRL władze komunistyczne utrzymują, że powstał on w Chełmie Lubelskim 22 lipca 1944 roku - dlatego przed zmianą ustroju tego dnia obchodzono Narodowe Święto Odrodzenia Polski).

26 lipca 1944 - PKWN podpisuje w Moskwie porozumienie z ZSRR. Na jego mocy przestępstwa popełniane przez polską ludność cywilną przeciwko siłom zbrojnym ZSRR podlegają jurysdykcji Józefa Stalina. Porozumienie umożliwia masowe represje wobec Polskiego Państwa Podziemnego, Armii Krajowej i cywilów. Następnego dnia podpisane zostaje porozumienie o granicy polsko-sowieckiej wzdłuż tzw. linii Curzona - bez Kresów Wschodnich.

Gen. Kazimierz Sosnkowski (Naczelny Wódz) w depeszy do gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego (dowódcy Armii Krajowej): W obecnych warunkach jestem bezwzględnie przeciwny powszechnemu powstaniu, którego sens historyczny musiałby z konieczności wyrazić się w zmianie jednej okupacji na drugą. [...]

Wiadomość o podróży moskiewskiej [premiera Stanisława Mikołajczyka] w sytuacji wytworzonej przez sowieckie fakty boleśnie wstrząsnęła dusze żołnierzy II Korpusu [Polskiego]. Ja planu i celu tej podróży nie znam ani nie rozumiem. Bez znajomości jej wyników nie widzę żadnej możliwości nawet rozważania sprawy powstania.
Front włoski, 29 lipca 1944

31 lipca 1944 - Podjęta zostaje decyzja o wybuchu nazajutrz powstania. Przesądza wola walki wyzwoleńczej, mimo beznadziejności takiego poprowadzenia jej w stolicy.

1 sierpnia 1944 - wybucha Powstanie Warszawskie, militarnie przeciwko niemieckiemu okupantowi, politycznie - przeciwko ZSRR. Dowództwo Armii Krajowej planuje wyzwolić stolicę przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Słabo uzbrojone oddziały powstańców przez 63 dni prowadzą walkę ze znacznie przeważającymi siłami niemieckimi.

Wspólny rozkaz Adolfa Hitlera i Heinricha Himmlera (ministra spraw wewnętrznych III Rzeszy) wydany siłom niemieckim w Warszawie po wybuchu powstania: Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy.
Berlin, 1 sierpnia 1944

3 sierpnia 1944 - początek rozmów premiera RP na uchodźstwie Stanisława Mikołajczyka z Józefem Stalinem. Armia Czerwona nie pomaga walczącym powstańcom. Mikołajczyk nie jest również w stanie zmienić decyzji dotyczących przebiegu polskich granic.

5 sierpnia 1944 - na rozkaz Hitlera rozpoczyna się rzeź Woli - masowe egzekucje ludności cywilnej. Zamordowanych zostaje kilkadziesiąt tysięcy osób.

Michał Sokolnicki (ambasador RP w Ankarze) w dzienniku: Armia sowiecka zatrzymała się [...]. Na co czeka? Ma się rozumieć na to tylko, aby Niemcy w myśl intencji i interesów Rosji dokonali całkowitego zniszczenia stolicy polskiej, jako ośrodka niepodległości polskiego państwa.
Yeniköy (Turcja), 8 sierpnia 1944

Józef Stalin w depeszy do Stanisława Mikołajczyka: Bliższe zaznajomienie się ze sprawą przekonało mnie, że akcja warszawska, która podjęta została bez wiedzy i łączności z dowództwem radzieckim, stanowi lekkomyślną awanturę, [...] [od której] dowództwo radzieckie postanowiło otwarcie odciąć się.
Moskwa, 16 sierpnia 1944

3 października 1944 - kapitulacja Powstania Warszawskiego. Niemcy przystępują do całkowitego zniszczenia miasta. Wysadzają w powietrze większość zabytków, w tym Zamek Królewski i Pałac Saski. Płoną największe biblioteki i archiwa, w tym Biblioteka Narodowa.

Warszawa, sierpień 1944 - uczestnicy powstania warszawskiego
(fot. Ośrodek KARTA)

Warszawa, początek października 1944 - cywilni mieszkańcy na pozostałościach barykady na ulicy Marszałkowskiej opuszczają miasto po kapitulacji powstania warszawskiego
(fot. Ośrodek KARTA)

Warszawa, początek października 1944 - oddziały Armii Krajowej opuszczają miasto po kapitulacji powstania warszawskiego
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)

urna z popiołami rękopisów i starodruków spalonych przez wojsko niemieckie w gmachu Biblioteki Ordynacji Krasińskich, kilka dni po upadku powstania warszawskiego w październiku 1944. Urna przechowywana jest obecnie w Pałacu Krasińskich w Warszawie
(fot. Biblioteka Narodowa)