|
|
 | ||||
 | ||||||
| Dzisiaj jest sobota, 27 lipca 2024 r. (209 dzień roku) ; imieniny: Aureliusza, Natalii, Rudolfa | Dzień Samotnych |
 | |
|
|
| |||||||||||||||||
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
serwis IKP / kultura-oświata / historia, pamięć / Rededykacja cmentarza w Koszycach
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Rededykacja cmentarza w Koszycach
Proszowice, 11-09-2023 W dniu, 7 września odbyła się rededykacja cmentarza żydowskiego w Koszycach. Uroczystość odbyła się w ramach XXI. Spotkań z Kulturą Żydowską organizowanych przez Buskie Stowarzyszenie Kulturalne. Przed bramą na cmentarz zebrała się społeczność Miasta i Gminy Koszyce, potomkowie Żydów z Koszyc (m.in. z USA), zaproszeni goście, uczniowie, druhowie z OSP, reprezentanci władz samorządowych. Istotnym elementem ceremonii było odsłonięcie tablic upamiętniających założenie cmentarza w połowie XIX. wieku oraz jego rededykację. Zgromadzonych powitał i uroczystość poprowadził Jarosław Zatorski prezes Buskiego Stowarzyszenia Kulturalnego. Na wstępie wystąpiły siostry Emilia i Nikola Kozłówny wprowadzając zebranych wykonaną piosenką w podniosły nastrój. Tuż po nich dzieci ze Szkoły Podstawowej w Koszycach pięknie zaprezentowały utwory poetyckie, deklamując je z pamięci. Po przedstawieniu historii odbudowy cmentarza, prowadzący poprosił Rabina Eliezera Gitary oraz Księży: Franciszka Siarka - proboszcza z Miechowa, Jana Mularza - proboszcza z Kazimierzy Wielkiej, Krzysztofa Dziurzyńskiego - proboszcza z Koszyc oraz księdza profesora Pawła Mazankę z Warszawy o przewodzenie ekumenicznej modlitwie w intencji spoczywających na tym cmentarzu Żydów. Podczas wspólnej modlitwy, krótką homilię wygłosił ksiądz Franciszek Siarek.
Na uroczystości byli obecni między innymi: Marta Kozłowska, córka Leopolda Kozłowskiego, którego pomnik znajduje się w Busku-Zdroju, Chana Lewkowicz z Izraela, Jadwiga Gałązka uratowana od śmierci przez Polaków, obecnie mieszkanka Warszawy, starosta proszowicki i burmistrz Proszowic. Licznie przybyły delegacje z Chmielnika, Buska-Zdroju i Kazimierzy Wielkiej, a także zaproszeni goście z Gdańska, Szczecina, Krakowa i innych miast. Aktu odsłonięcia tablic dokonali Rabin Gitary, Judit Rakowski oraz Stanisław Rybak i Adam Bodzioch. Złożenie kwiatów i zapalenie znicza zakończyło uroczystość rededykacji cmentarza w Koszycach.
Dalsza część pierwszego dnia XXI Spotkań z Kulturą Żydowską odbyła się w sali koncertowej Szkoły Muzycznej w Koszycach. Promocję książki "Żydzi w historii Koszyc" autorstwa Tadeusza Kozioła poprowadziły Ewa Sierlecka i Justyna Bogal. Autor w sposób bardzo ciekawy odpowiadał na zadawane pytania, dziękując za pomoc przy tworzeniu publikacji Piotrowi Mocniakowi i Markowi Podstawce. Na zakończenie głos zabrał Stanisław Rybak, Burmistrz Koszyc składając wszystkim serdeczne podziękowania za uczestnictwo w tej wyjątkowej uroczystości zapraszając na finałowy koncert zespołu Chmielnikers.
Cmentarz Żydowski w Koszycach został założony w połowie XIX. wieku i był miejscem pochówku dla żydów z Koszyc, Kazimierzy Wielkiej i okolicznych miejscowości. Znajduje się on przy drodze do Opatowca w części Koszyc zwanej Przedmieście. Został zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej. Teren cmentarza został w dużej części uporządkowany, zbudowano ogrodzenie, utwardzono dojazd do cmentarza. Jak przystało na Koszyce uroczystości związane z rededykacją cmentarza żydowskiego zostały przygotowane i przeprowadzone z pełnym profesjonalizmem i na najwyższym poziomie. Na zaproszenie burmistrza Stanisława Rybaka w uroczystościach brali udział również przedstawiciele Stowarzyszenia Ruch Na Rzecz Rozwoju Powiatu Proszowickiego BARTOSZ, w osobach: Arkadiusz Fularski, Stanisław Piątek, Irena Fularska, Dominika Resil-Molo, Krystyna Jeżowska oraz sekretarz Łucja Kułas z Nowobrzeskiego Koła Pszczelarzy.
Poniżej zamieszczamy tekst, który pochodzi ze strony (http://swietokrzyskisztetl.pl): Koszyce w Powiecie Proszowickim położone są niedaleko ujścia Szreniawy do Wisły, w odległości 13 km od Kazimierzy Wielkiej, na szlaku z Krakowa do Wiślicy. Prawa miejskie uzyskały w 1374 r. od królowej węgierskiej Elżbiety Łokietkówny. Król Władysław Jagiełło przyznał prawo ośmiodniowego jarmarku, była tu także królewska komora celna. W 1563 r. Koszyce miały 83 domy, 13 jatek, 8 gorzelni oraz łaźnie. Pod koniec lat 70. XVI w. było tu 86 warsztatów rzemieślniczych. Spore zyski osiągano z handlu zbożem. Upadek przyszedł wraz z wojnami szwedzkimi. W 1664 r. były 52 domy i 432 mieszkańców. Tuż przed rozbiorami Polski Koszyce stanowiły ważny ośrodek produkcji sukna. W 1827 r. miasto liczyło 96 domów i 628 mieszkańców. W 1870 r. pozbawiono je praw miejskich, co wpłynęło niekorzystnie na gospodarkę. W 1872 r. było tu 66 rzemieślników i 96 zagród rolniczych. W 1880 r. miasto doszczętnie zniszczył pożar, wielu Polaków i Żydów zostało bez dachu nad głową. Ludność licząca w 1883 r. 874 osób żyła z rolnictwa, sukiennictwa i handlu. W 1897 r. w osadzie mieszkało 683 Polaków oraz 366 Żydów razem 1049 osób. Sytuacja ekonomiczna sprawiała, że istniała duża emigracja. W 1906 r. wyjechało za zarobkiem 256 osób, czyli 36,9% mieszkańców. Osada ożywiała się jedynie we wtorkowe targi. Pierwsi Żydzi zamieszkali w Koszycach w latach 80. XVIII w. W 1827 r. było tu 24 Żydów, co stanowiło 4% ludności. Organizacja gminy przypada na koniec XIX w., kiedy założono dom modlitw, mykwę i cheder. W 1889 r. rabinem był Mordka Icek Moszek Staszewski z pensją 250 rb. Od 1906 r. funkcję tę pełnił Chaim Majer Cynamon. W okresie międzywojennym Koszyce były osadą miejską w gminie Filipowice, w powiecie pińczowskim. W 1921 r. żyło tu 678 Żydów, to jest 46% ogółu mieszkańców. Istniał Związek Kupców Żydowskich oraz Bank Ludowy, gdzie dominowali akcjonariusze Żydzi. Pod koniec lat 20. XX w. zamieszkiwało Koszyce 1475 osób. Do większych firm należących do Żydów zaliczano: pracownię bieliźniarską Sz. Głodnego, zakład wyrobu dachówek H. Gendzla, mleczarnie: L. Faktora, Ch. D. Lewenberga, młyn E. Kurlanda, zakłady szewskie: N. Lewenberga, M. Ptasznika, I. Rajcha, J. Żelaznego, wody sodowej A. Bende. Bławatami handlowali: A. Klajsztajn, A. Lewenstein, Sz. Muncberg, C. Orbach, A. Strauch, Ch. Szmulewicz, A. Wajtraub, A. Strauch, drewnem J. Najberg, obuwiem M. Zilberberg, piekarnie prowadzili: S. Birenbaum, L. Lewenberg, M. Wajnsztajn, piwem handlował I. Kleinhaut, skórami: N. Bodensztajn, B. Chęciński, artykułami spożywczymi: S. Chęciński, G. Czapnik, S. Fink, H. Gendzel, A. Jochenek, S. Łazynger, Z. Obarzański, H. Spokojny, I. Spokojny, A. Srebrnik, M. Zajdner, W. Zielonedrzewo, alkoholem: R. Klajnhaut, T. Najberg, wyrobami tytoniowymi: M. Fajman, Z. Obarzański, A. Srebnik, żelazem M. Rafałowicz. Prawo obrotu czekami PKO miał Zarząd gminy żydowskiej, Bank Ludowy, Icek Genzel i Ignacy Kleinhaut. Do koszyckiej gminy żydowskiej należeli Żydzi z Koszyc i Kazimierzy Wielkiej. Po wyborach 1924 r. w Zarządzie gminy znaleźli się: Zelmer Czapnik, Bariach Redlich, Lejbuś Obarzański, Mordka Redich, Nachman Bodensztajn, Izrael Osełka, Szmul Rozenek, Eliasz Jakubowic. Na przewodniczącego wybrano N. Bodensztajna. W 1926 r. pożar zniszczył bóżnicę. Pieniądze na odbudowę starano się pozyskać z podwyżki opłat za rzeź rytualną. Ostatnie przed wybuchem wojny wybory do Zarządu gminy odbyły się 30 września 1936 r. Wpływami po równo podzielili się bezpartyjni i ortodoksi. Współcześnie: Synagoga - po II wojnie światowej wykorzystywana jako magazyn oraz - później - rozlewnia wód. W 2004 roku przeprowadzono remont budynku i przeznaczono go na Muzeum Ziemi Koszyckiej. Cmentarz żydowski - nie pozostał po nim żaden ślad. Arkadiusz Fularski
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PRZYJACIELE Internetowego Kuriera Proszowskiego | ||
 |
|
 |
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
strona redakcyjna regulamin serwisu zespół IKP dziennikarstwo obywatelskie legitymacje prasowe |
|
wiadomości redakcyjne logotypy patronat medialny archiwum |
|
|
reklama w IKP szczegóły ceny |
|
przyjaciele |
|
copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki Nr rejestru prasowego 47/01; Sąd Okręgowy w Krakowie 28 maja 2001 Nr rejestru prasowego 253/16; Sąd Okręgowy w Krakowie 22 listopada 2016 KONTAKT Z REDAKCJĄ |
|
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ | ||||||||||||
|