|
|
 | ||||
 | ||||||
| Dzisiaj jest sobota, 27 kwietnia 2024 r. (118 dzień roku) ; imieniny: Sergiusza, Teofila, Zyty | |
 | |
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
serwis IKP / działy autorskie / zachwyćmy się... (A.Powidzki) / Śladami Wiesława Mikity ps. Mścisław
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Śladami Wiesława Mikity ps. Mścisław
Wrocław, 29-12-2023 W części uzdrowiskowej Lądka Zdrój znajduje się duży eliptyczny Plac Partyzantów. Kiedyś plac ten sławił cesarza Wilhelma. Na środku placu znajdowało się popiersie cesarza Wilhelma, a plac nazwano im. Cesarza Wilhelma (Wilhelmplatz). W 1938 roku usunięto popersie cesarza Wilhelma i postawiono w jego centralnym punkcie potężny głaz z płaskorzeźbą wizerunku cesarza Fryderyka II. Po II wojnie światowej usunięto wizerunek Fryderyka II, a na głazie zawisła tablica, która sławiła XX lecie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR - partia powstała 15.12.1948 r.). Tablicę usunięto po 1989 roku i w centrum placu Partyzantów pozostał potężny bezimienny głaz.
W niedzielę, 5 marca 2023 roku na placu Partyzantów na tym bezimiennym głazie została odsłonięta tablica pamiątkowa z wizerunkiem twarzy podporucznika Wiesława Mikity ps. "Mścisław" i inskrypcją: PAMIĘCI / PPOR. WIESŁAWA MIKITY "MŚCISŁAWA" / ŻOŁNIERZA ARMII KRAJOWEJ I NARODOWYCH SIŁ ZBROJNYCH / WALCZĄCEGO O WOLNOŚĆ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ / Z OKUPANTEM NIEMIECKIM / W GÓRACH ŚWIĘTOKRZYSKICH / W SZEREGACH ZGRUPOWAŃ ŚWIĘTOKRZYSKICH AK / ODZNACZONEGO KRZYŻEM WALECZNYCH ZA OKAZANE MĘSTWO / OFIARY REPRESJI KOMUNISTYCZNYCH / ORGANIZATORA POWOJENNEGO ŻYCIA SPOŁECZNEGO / W LĄDKU ZDROJU / ZAŁOŻYCIELA BIALSKIEGO ODDZIAŁU PTTK / KOŁA PRZEWODNIKÓW SUDECKICH. W HOŁDZIE / W STULECIE URODZIN / MIESZKAŃCY LĄDKA ZDROJU / INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ / 2023.
Poznanie skomplikowanych dziejów "Mścisława", szczególnie z okresu drugiej wojny światowej, jest dość trudne do oceny i może budzić ogromne emocje. Walka o przyszłą Polskę toczyła się w rożnych płaszczyznach, nie tylko płaszczyźnie militarnej, która pod koniec okupacji traciła znaczenie na rzecz rozstrzygnięć politycznych. Po zakończonej wojnie światowej wszyscy żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) i Armii Krajowej (AK) byli szkalowani, opluwani i skazani na zapomnienie. Dla tych co pozostali w kraju, nastąpił okres jeszcze cięższy niż czas okupacji niemieckiej, byli prześladowani i wielu straciło życie w wyniku działań NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR - będący symbolem wszelkich zbrodni dokonanych przez ZSRR) i UB (potocznie skrót nazwy jednostek terenowych Urzędu Bezpieczeństwa Państwa - UBP). Generalnie wspomnienia rodzin kombatantów i samych kombatantów mają to do siebie, że często kwestie problematyczne czy niewygodne przemilczają lub próbują wygładzić. Dlatego pragnę przybliżyć czytelnikowi postać "Mścisława" w kontekście wojennej i tuż powojennej polskiej sytuacji militarno-politycznej i ustrojowej. MŁODOŚĆ I POCZĄTEK KONSPIRACJI W NARODOWYCH SIŁACH ZBROJNYCH
Starachowickie zakłady były największym w kraju dostawcą artylerii, współpracując z największymi i najlepszymi fabrykami na świecie - francuskim Schneiderem, czeską Skodą i szwedzkim Boforsem. Produkowano też tam ramy do cywilnych samochodów marki Fiat, Sauber i Chevrolet. W 1938 roku pracowało w TSZG. S.A. około 10 tysięcy osób. Wiesław Mikita szkołę powszechną skończył w Jędrzejowie. Przed wybuchem wojny zdążył jeszcze ukończyć 4 klasy w gimnazjum. Po wybuchu wojny podjął pracę w Starachowicach w fabryce TSZG. S.A.
We wrześniu 1942 roku Związek Jaszczurczy po połączeniu się z częścią Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) oraz kilkoma mniejszymi organizacjami narodowymi utworzył polską konspiracyjną organizację wojskową obozu narodowego - Narodowe Siły Zbrojne (NSZ). Ojciec rodziny Mateusz Mikita, posądzony o współpracę z placówkami wojskowymi Polskiego Państwa Podziemnego i wywożenie z terenu zakładu broni, został aresztowany przez służby policyjne okupanta niemieckiego 11 grudnia 1941 roku i wysłany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, tam zginął w maju 1942 roku.
Wiesław Mikita, po aresztowaniu ojca z racji udziału w akcji sabotażowej w zakładzie od początku 1942 roku ukrywał się w Bodzentynie. Wówczas włączył się do konspiracji w szeregach oddziału partyzanckiego. Przyjął pseudonim "Mścisław" - ten, który zdobywa sławę mszcząc się na swych wrogach. "MŚCISŁAW" W SZEREGACH ARMII KRAJOWEJPo klęsce wrześniowej 1939 roku zaczęły się organizować w okupowanej Polsce pierwsze grupy oporu przeciwko Niemcom.Na obszarze Radomsko-Kieleckim w okolicach Bodzentyna walczyła otwarcie z wrogiem m.in. dobrze zorganizowana grupa partyzancko-bojowa pod nazwą "Chłopcy z lasu", dowodzona od marca 1943 roku przez podporucznika rez. art. Euzebiusza Czesława Domoradzkiego ps. "Grot", "Zybek" do której przyłączył się strzelec Wiesław Mikita ps. "Mścisław". Został przydzielony do pododdziału oficera szkoleniowego podporucznika Mariana Świderskiego ps. "Dzik". Pierwszy obóz oddział "Grota" założył w Górach Świętokrzyskich pod Łysicą w pobliżu Świętej Katarzyny.
Pierwszą akcję bojową "Chłopcy z lasu" przeprowadzili 19 marca 1943 roku napadając na transport kolejką wąskotorową do kopalni w Rudkach, między stacjami Bodzentyn a Łysicą. Zdobyto karabiny, amunicję, granaty, kilkadziesiąt tysięcy złotych oraz zaopatrzenie żywnościowe. W akcji uczestniczyło 17 partyzantów pod dowództwem "Grota". W literaturze nie spotkałem się z nazwiskami lub pseudonimami uczestników akcji - oprócz nazwiska dowodzącego akcją. Nie wiemy czy "Mścisław" brał udział w pierwszej akcji bojowej? Jednak służąc w tym oddziale musiał brać udział w kilku innych akcjach bojowych.
Do bytujących na uroczysku Wykus partyzantów 8 czerwca 1943 roku dotarli por.cc. Eugeniusz Gedymin Kaszyński ps. "Nurt" i ppor.cc. Waldemar Szwiec ps. "Robot" - inspektorzy "Kedywu" AK. (Kedyw - Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej - zajmujące się przeprowadzaniem i organizacją akcji bojowych, zamachów, sabotażu oraz dywersji wymierzonej przeciwko niemieckiej administracji, policji i wojska będącego na okupowanym terytorium Polski). Przedstawili oni nową koncepcję dalszej walki z niemieckim okupantem i propozycję połączenia dotychczasowych rozproszonych oddziałów partyzanckich, zarówno AK, jak i innych zbrojnych formacji niepodległościowych Polskiego Państwa Podziemnego, pod dowództwem por.cc. Jana Piwnika "Ponurego", który 4 czerwca 1943 roku został komendantem "Kedywu" Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej (Cichociemny - c.c., spadochroniarz AK, żołnierz konspiracyjnej AK w służbie specjalnej, służący w strukturach wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego). Po naradzie, 11 czerwca 1943 roku oddział "Grota" i "Oseta" podporządkowały się "Ponuremu", tworząc tym samym - razem z grupą dywersyjną z Michniowa - zalążek Zgrupowania Partyzanckiego Armii Krajowej "Ponury" w Górach Świętokrzyskich. Po przyłączeniu się do Zgrupowań Partyzanckich AK "Ponury", oddziały "Grota" i "Oseta" zostały rozdzielone. "Grot" i jego podwładni utworzyli 1. pluton w Zgrupowaniu nr 1 pod dowództwem por.cc. Eugeniusza Gedymina Kaszyńskiego ps. "Nurt" - siedziba w lasach Siekierna i Starachowic, zaś żołnierze "Oseta" utworzyli 1. pluton w Zgrupowaniu nr 3 pod dowództwem ppor. Stanisława Pałaca ps. "Mariański" - teren Łysica. Zgrupowaniem nr 2 dowodził ppor.cc. Waldemar Szwiec ps. "Robot" - teren Koneckie i Radomskie. "Grot" i "Oset" zostali dowódcami plutonów. Komendant por. cc. Jan Piwnik ps. "Ponury" na Wykusie założył główną bazę Zgrupowania Partyzanckiego Kedywu Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej "Ponury". Zgrupowania Partyzanckie w największym stadium rozwoju, latem 1943 roku liczyły od 300 do 500 partyzantów. W niedzielę, 11 lipca 1943 roku na Wykusie odbyło się wielkie święto partyzanckie, podczas uroczystości żołnierze złożyli przysięgę wojskową - którzy wcześniej nie dokonali tego obowiązku. Żołnierze otrzymali orzełki symbolizujące, że stanowią kontynuację Wojska Polskiego. W uroczystości uczestniczyli również żołnierze "Grota", a więc i Wiesław Mikita ps. "Mścisław".
Aktywność Zgrupowań spowodowała w 1943 roku trzy wielkie obławy niemieckie na wzgórze Wykus, miejsce stałego biwakowania Zgrupowania "Nurta", na którym "Ponury" koncentrował, co pewien czas wszystkie trzy Zgrupowania. Z obławy pierwszej, 20 lipca, oddziały wymknęły się z okrążenia bez strat. Niemcy spalili tylko szałasy. W drugiej, 17 września, skoncentrowane na Wykusie Zgrupowania, działając z zasadzki na Barwinku zadały Niemcom dotkliwe straty. W trzeciej, 28 października, oddziały wroga (ok. 3 tysięcy ludzi), wsparte lotnictwem i artylerią, uderzyły z zaskoczenia (zdrada) i zniszczyły obozowisko. Zginęło 22 żołnierzy ochrony radiostacji i 11 żołnierzy z oddziałów Zgrupowań. Straty niemieckie były jednak duże, a wróg nie osiągnął założonego celu - rozbicia i rozproszenia Zgrupowań.
Dokładnie w czerwcu 1943 roku z inicjatywy dowódcy Zgrupowania Partyzanckiego AK por.cc Jana Piwnika ps. "Ponury" inż. Kazimierz Czerniewski ps. "Korebko" rozpoczął w fabryce uzbrojenia (Zakład Tańskiego) w Suchedniowie, w celu dozbrojenia partyzantów, tajną produkcję kopii angielskich pistoletów maszynowych Sten MK II. Wyprodukowano w zakładzie co najmniej 28 egzemplarzy. Kolejne złożono już poza zakładem z wyprodukowanych części. Łącznie powstało około 50 pistoletów. 26 października 1943 roku na skutek zdrady Jerzego Wojnowskiego ps. "Motor" gestapo i żandarmeria z Kielc zajęła suchedniowski zakład zabijając dwie uciekające osoby oraz aresztowano kilkunastu pracowników. Nie zastano osób wskazanych przez zdrajcę - kierujących produkcją broni. W nocy przed obławą 21. wykończonych pistoletów Sten wywieziono do lasu. Był to koniec produkcji oraz zakładu, który został zlikwidowany. W dniu 9 grudnia 1943 roku inż. Czerniewski został aresztowany Warszawie, gdzie kierował produkcją broni po wsypie w Suchedniowie. Wojnę przeżył w obozach Gross-Rosen i Gusen. Do kraju wrócił w 1945 roku. W styczniu 1944 roku "Ponury" został odwołany przez Komendę Główna AK i przeniesiony na teren nowogródczyzny, gdzie, jako dowódca 7. batalionu, 77 pp AK zginął 16 czerwca 1944 roku w walce pod Jewłaszami. 2 stycznia 1944 roku por/kpt. Eugeniusz Kaszyński ps. "Nurt" przejął dowodzenie nad wszystkimi Zgrupowaniami Świętokrzyskimi Armii Krajowej. Zgrupowania pod jego dowództwem zostały przekształcone w Oddział Partyzancki 2. Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej (2 pp Leg. AK), który w sierpniu 1944 roku został przemianowany na 1. batalion 2 pp Leg. AK, wchodzący w skład 2. Dywizji Piechoty Legionów AK pod dowództwem ppłk Antoniego Żółkiewskiego ps. "Lin" (Okręg Radom-Kielce Armii Krajowej). Wówczas Wiesław Mikita służy w 1. batalionie w 2. kompanii dowodzonej przez por. Mariana Świderskiego ps. "Dzik". Dywizja została rozwiązana rozkazem komendanta Okręgu Radom-Kielce AK w dniu 8 października 1944 rok. Od tego dnia pułki dywizji działały samodzielnie. Po rozformowaniu dywizji, 1. batalion 2. Pułku Piechoty Legionów AK pod dowództwem kpt. Eugeniusza Kaszyńskiego ps. "Nurt" 29 i 30 października 1944 roku stoczył walki pod Lipnem i Chotowem (powiat Włoszczowa) z silnymi jednostkami Wehrmachtu i formacji policyjnych, które w ramach kolejnej operacji "Hubertuseinsatz" dążyły do opanowania sytuacji na zapleczu bliskiego już frontu i likwidacji oddziałów leśnych. Z walk tych "Nurt" wyprowadził oddział bez większych ofiar. Była to ostatnia bitwa oddziałów partyzanckich Armii Krajowej z siłami okupanta, po której ten oddział partyzancki AK praktycznie przestał istnieć. 19 stycznia 1945 roku batalion formalnie został rozwiązany. Wszyscy żołnierze biorący udział w tej bitwie zostają mianowani o jeden stopień wyżej i odznaczeni. Starszy strzelec Wiesław Mikita ps. "Mścisław" został odznaczony Krzyżem Walecznych. Ponadto, od dowódcy 2. kompanii por. Mariana Świderskiego ps. "Dzik" otrzymał sfałszowaną kenkartę na nazwisko Zarzycki, którą posługiwał się do 11 listopada 1945 roku. ***Po zawarciu 7 marcu 1944 roku umowy o scaleniu Narodowych Sił Zbrojnych z Armią Krajową (NSZ z AK), w maju 1944 roku w NSZ nastąpił rozłam. Umowy scaleniowej nie zaakceptowała część przywódców politycznych i wojskowych, która wywodziła się z Grupy "Szańca" - konspiracyjnej grupy działaczy przedwojennego Obozu Narodowo-Radykalnego i Związku Jaszczurczego. W wyniku rozłamu powstały dwie organizacje NSZ: jedna scalona z AK (NSZ-AK) i druga samodzielna (NSZ-ZJ).Mimo rozłamu, oddziały partyzanckie NSZ, niezależnie od formalnego podporządkowania AK, wsparły akcję "Burza", niejednokrotnie podporządkowując się lokalnym dowódcom AK. (Akcja "Burza" operacja wojskowa, zorganizowana i podjęta przez oddziały AK, trwała od 4 stycznia 1944 r. do stycznia 1945 r. - ale już 26 października 1944 r. generał Leopold Okulicki wydał rozkaz zakończenia akcji). Największą jednostką partyzancką Narodowych Sił Zbrojnych była utworzona na Kielecczyźnie 11 sierpnia 1944 roku Brygada Świętokrzyska NSZ, składająca się z różnego rodzajów oddziałów NSZ, które nie podporządkowały się rozkazowi scalenia z Armią Krajową. Dowódcą tego konglomeratu różnego rodzajów oddziałów, pospiesznie przekształcanych w regularną formację partyzancką, został podpułkownik Antoni Szacki ps. "Bohun" "Dąbrowski". Dowództwo brygady podlegało bezpośrednio Dowództwu Narodowych Sił Zbrojnych - Związek Jaszczurczy (NSZ-ZJ). Dotychczasowa zdecydowanie antykomunistyczna postawa NSZ i ich zaplecza politycznego w postaci Organizacji Polskiej (OP), dawała dowództwu NSZ-ZJ pewność, że nowe polskie władze komunistyczne - PKWN (Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego) wraz z siłami NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR) i żołnierzami Armii Czerwonej rozpoczną szeroka akcję niszczenia sił tego nurtu narodowego i w tej operacji narodowcy nie mogli liczyć na jakiekolwiek przejawy litości. Wykluczało to jedną z możliwości, jaką było rozproszenie oddziałów NSZ wchodzących w skład Brygady Świętokrzyskiej. Stąd pomysł wymarszu na zachód i docelowo połączenia z siłami gen. Andersa na zachodzie Europy. PKWN - Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego - samozwańczy, tymczasowy organ władzy wykonawczej w Rzeczypospolitej Polskiej, działający od 21 lipca do 31 grudnia 1944, na obszarze Polski zajmowanym przez Armię Czerwoną po okupacji niemieckiej. PKWN stworzyło strukturę polityczną, która z modyfikacjami nienaruszającymi jej podstaw, została zachowana do 1989 r. Podstawami ustrojowymi był monopol partii komunistycznej w sferze władzy. Od 1 sierpnia 1944 r. siedzibą PKWN był Lublin. W wyniku rozpoczętej 12 stycznia 1945 roku przez Armię Czerwoną operacji wiślańsko-odrzańskiej, Brygada Świętokrzyska już 13 stycznia 1945 roku rozpoczęła marsz na Zachód (przez Śląsk, Protektorat Czech i Moraw). Wierzyłem, - pisał po latach Antoni Szacki - że wyprowadzę was z domu niewoli i śmierci. Polska Ludowa kopała nam groby, otwierała nowe więzienia, stawiała szubienice, ziejąc nienawiścią i chęcią zemsty nad każdym członkiem-żołnierzem Brygady Świętokrzyskiej. Nie udało się. Wyszliśmy szczęśliwie. Na Brygadzie Świętokrzyskiej ciążą poważne zarzuty o kolaborację z Niemcami, która nie ograniczała się tylko do zwalczania komunistów z Gwardii Ludowej, Armii Ludowej i Polskiej Partii Robotniczej, realizujących interesy polityczne ZSRR, lecz miała na celu likwidowanie przeciwników dowództwa Brygady również z organizacji niekomunistycznych i dopuściła się licznych zbrodni bratobójczych, w tym nawet członków NSZ-ZJ, których kulisy nie są znane do dzisiaj i budzą ogromne emocje. Brygada Świętokrzyska NSZ przez jednych uważana jest za faszystowską formację kolaborującą z Niemcami, drudzy widzą w niej miejsce schronienia niezłomnych bohaterów, którzy bezkompromisowo walczyli o Polskę wolną od obcych wpływów. "MŚCISŁAW" W SZEREGACH NARODOWYCH SIŁ ZBROJNYCH - LATA 1944-1945Po wymarszu Brygady Świętokrzyskiej na Zachód, w kraju pozostawili ściśle zakonspirowane siatki NSZ, które oczywiście nie miały zamiaru ujawniać się. Między innymi w kraju pozostał Wiesław Mikita ps. "Mścisław", o czym będzie poniżej.Co więcej, struktury krajowe w myśl wytycznych wydanych jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej miały przybrać zaplanowany kształt i objąć teren całej Polski, w tym tak zwanych Ziem Odzyskanych. Żołnierze NSZ "spaleni" na swoim terenie mieli uzyskać nową tożsamość i przenieść się w inne rejony kraju. Łączność mieli utrzymywać rezydenci, dodatkowo posiadający wiedzę nie tylko o "zdemobilizowanych" żołnierzach NSZ, lecz także o lokalizacji skrytek z bronią.
Po przejściu frontu Wiesław Mikita już w marcu 1945 roku zorganizował w rejonie Starachowic (w Puszczy Iłżeckiej - Lasy Starachowickie) własny oddział partyzancki "Mścisław", który liczył 36 osób. W kwietniu, z polecenia władz Okręgu Kieleckiego NSZ, dowództwo nad oddziałem "Mścisław" przejął por. Stanisław Alojzy Sikorski ps. "Jarema", który był adiutantem dowódcy Brygady Świętokrzyskiej, przed jej wymarszem na Zachód. Po wymarszu brygady na Zachód, pozostał na Kielecczyźnie organizując własny oddział, którego początki sięgają marca 1945 roku. Wiesław Mikita ps. "Mścisław", po przekazaniu oddziału został dowódcą placówki NSZ w Starachowicach i współpracował ściśle z oddziałami partyzanckim NSZ. Zadaniem placówki była mobilizacja partyzantów i rekrutacja nowych osób oraz zaopatrywanie w broń oddziałów partyzanckich NSZ. Broń pochodziła z rożnych źródeł: z pozostawionych skrytek broni, których miejsce znali rezydenci, rozbrojenia posterunków Milicji Obywatelskiej, walk z siłami UB i innych. Z działalnością placówki "Mścisława" ma też związek sprawa prawie zupełnie nieznana, a mianowicie chodzi o partyzantów z Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych przeszkolonych przez Niemców na terenie Czechosłowacji, a następnie zrzuconych przez nich na spadochronach lub wysłanych w patrolach pieszych na przyszłe tereny Polski, zajęte przez Armię Czerwoną w początkach 1945 roku, tuż przed zakończeniem drugiej wojny światowej. Wysyłano do kraju osoby z dużym doświadczeniem partyzanckim, ich wiedza była dodatkowo pogłębiana na kursach organizowanych przez Niemców. Mieli oni wesprzeć siatki nowej konspiracji NSZ. Każda grupa miał przynajmniej jednego radiotelegrafistę z radiostacją zdolną do nawiązania łączności z BŚ NSZ. Natomiast Komendzie Głównej NSZ chodziło przede wszystkim o zdobycie informacji o sytuacji polityczno-wojennej i związanych z nią rozkazów do dalszych działań oraz przywożone środki finansowe na potrzeby organizacyjne, bowiem NSZ cierpiały na olbrzymie braki finansowe. W sprawie finasowania bardzo liczono na pomoc ze strony dowództwa BŚ NSZ, ale środki finansowe często ginęły w drodze do kraju. Wspomnę o jednej, z wielu grup skoczków spadochronowych z Brygady Świętokrzyskiej, która została zrzucona 15 kwietnia 1945 roku. W "zagospodarowaniu" skoczków - partyzantów pomagał dowódca placówki NSZ w Starachowicach ps. "Mścisław". Ostatecznie partyzanci z rzuconego patrolu zasilili oddział por. Stanisława Sikorskiego ps. "Jarema". Korzystając z pomocy lotnictwa niemieckiego oddział "Jaremy" w marcu i kwietniu 1945 roku zasiliło 29 skoczków spadochronowych z Brygady Świętokrzyskiej. Po reorganizacji oddział "Jaremy" został podzielony na dwa plutony: 1. pluton pod dowództwem por. Stanisława Alojzego Sikorskiego ps. "Jarema" i 2. pluton pod dowództwem por. Mieczysława Kowalskiego ps. "Grom". Grupa partyzancka liczyła wtedy około 80 osób. Najbardziej spektakularna i znana akcja oddziału" Jaremy" to rozbrojenie bez użycia broni 2. kompanii 24. batalionu Saperów Wojska Polskiego 18 maja 1945 roku w miejscowości Śmiłów, spośród której 44 żołnierzy przeszło do jego oddziału. Przypominam, że 8 maja 1945 roku o godzinie 23.01 czasu środkowo-europejskiego zakończyła się II wojna światowa. Ostatnia duża akcja oddziału "Jaremy" na Kielecczyźnie, miała miejsce 29 maja 1945 roku w okolicach wsi Palonki. Było to duże starcie oddziału partyzanckiego z grupą operacyjną Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) i Milicji Obywatelskiej (MO) z Buska, liczącą 80 osób. Walka zakończyła się odparciem sił kierowanych przez szefa PUBP Busko. Partyzanci uprowadzili, a potem zastrzelili dwóch milicjantów posterunku MO z Gnojna i Stopnicy oraz funkcjonariusza PUBP Busko. Natychmiast w ten rejon Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) Kielce skierował 50 osobową kompanię szturmową wspartą przez 25 żołnierzy radzieckich (NKWD). W okolicach wsi Kotki, jeszcze tego samego dnia, wpadli oni w zasadzkę zorganizowaną przez grupę "Jaremy". Siły WUBP poniosły poważne straty. Zginęło pięciu funkcjonariuszy i żołnierzy radzieckich. Było też czterech rannych, spośród których jeden zmarł w drodze do szpitala. Partyzanci wzięli też do niewoli ośmiu funkcjonariuszy. Według danych UB w walce zginęło dziewięciu żołnierzy NSZ, w tym dowódca por. Stanisław Sikorski. Dowództwo objął Mieczysław Kowalski ps. "Grom", który zaczął wycofywać się z oddziałem w kierunku Pińczowa. 30 maja 1945 roku w rejonie miejscowości Chruścice i Kameduły doszło do kolejnego starcia z siłami UB i żołnierzami radzieckimi (NKWD). Zwarta grupa 37 partyzantów pod dowództwem por. Mieczysława Kowalskiego ps. "Grom" przebiła się przez pierścień okrążenia i potem dołączył do oddziału kpt. Władysława Kołacińskiego ps. "Żbik", a reszta partyzantów rozproszyła się. Siły UB i NKWD odbiły z niewoli ośmiu funkcjonariuszy. Zginęło kilku partyzantów i aresztowano cztery osoby. "Mścisław" nie brał udziału w ostatnich walkach, gdyż w tym czasie był w Starachowicach, gdzie prowadził nabór żołnierzy do NSZ. Od tego czasu trwały żmudne poszukiwania żołnierzy NSZ z oddziału "Jaremy" i innych grup partyzanckich, prowadzone przez WUBP Kielce. Żołnierze NSZ byli "spaleni" na swoim terenie, wielu z nich nie miało szans na powrót do swoich domów rodzinnych i spokojne życie w nowych realiach państwa polskiego. Prowadzona na szeroką skalę operacja UB związana z poszukiwaniem ukrywających się żołnierzy NSZ w kraju i znalezienie tych ludzi, a potem postawienie przed wymiarem sprawiedliwości było tylko kwestią czasu. "MŚCISŁAW" W POLSCE LUDOWEJ"Mścisław", ze względu swoją przynależność do NSZ/AK w obawie przed szykanami ze strony Urzędu Bezpieczeństwa - zagrożony aresztowaniem, zdecydował się razem z siostrą i jej mężem wyjechać ze Starachowic na tak zwane Ziemie Odzyskane. Na przełomie lipca i sierpnia 1945 roku dotarli na ziemię kłodzką, do miejscowości Lądek.Wiesław Mikita ps. "Mścisław" - Zarzycki, takim nazwiskiem legitymował się wówczas w Lądku, prawdopodobnie nie ujawnił się podczas pierwszej amnestii ogłoszonej po drugiej wojnie światowej w Polsce Ludowej, przeprowadzonej od 2 sierpnia do 15 października 1945 roku. 11 listopada 1945 roku został zatrzymany przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Bystrzycy Kłodzkiej na podstawie nakazu wydanego przez prokuratora Sądu Okręgowego w Kłodzku. Początkowo został osadzony w areszcie w Bystrzycy Kłodzkiej, gdzie był poddany wielogodzinnym przesłuchaniom, w celu uzyskania zeznań takich jak: ujawnienia w przeszłości pełnionych funkcji w polskiej konspiracyjnej organizacji wojskowej obozu narodowego i formacji akowskiej oraz znanych i utrzymywanych kontaktów z żołnierzami obozu narodowego i akowskiego. Wiesław Mikita w lipcu 1946 roku został przewieziono do aresztu w Kielcach. 7 maja 1947 roku stanął przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Kielcach, który uznał go winnym. Przypisano mu popełnienie kilku przestępstw o różnej kwalifikacji i za poszczególne zarzuty otrzymał wyrok: 5 lat, 4 lat i 3 lat pobytu w zakładzie karnym - łącznie 12 lat. Jednak uwzględniając ogłoszoną 22 lutego 1947 roku Ustawę o amnestii (była to druga amnestia w Polsce Ludowej), otrzymał łączną karę 1 roku i 6 miesięcy pobytu w zakładzie karnym, wliczając do wyroku dotychczasowy okres tymczasowego aresztu (ponad 18 miesięcy). Amnestia spowodowała, że większość organizacji konspiracyjnych została ujawniona, co znacznie osłabiło działania tych, którzy w podziemiu pozostali - masowe podziemie przestało istnieć. Na przełomie 1947-1948 rozbite zostały ostatnie ogólnopolskie dowództwa konspiracyjne. Niektóre regionalne siatki przetrwały do lat 1951-1952. W latach 1945-1956 odbyły się liczne procesy polityczne, w których żołnierze i oficerowie Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej skazywani byli na kary śmierci lub długoletnie więzienia. Wiesław Mikita 26 maja 1947 roku opuścił zakład karny w Kielcach. Dopiero po 47 latach, 2 marca 1994 roku Sąd Wojewódzki w Kielcach uznał, że Wiesław Mikita został skazany nieprawomocnym wyrokiem sądu wojskowego i oczyścił z przypisanych mu przestępstw. Wiesław Mikita ps. "Mścisława" został zrehabilitowany. Po wyjściu z zakładu karnego wyjechał na Wybrzeże. Do Lądka-Zdroju wrócił w sierpniu 1950 roku i wziął ślub z Wiesławą H. Wiesława i Wiesław Mikitowie doczekali się trójki dzieci: córki i dwóch synów. Po powrocie do Lądka-Zdroju pracował w Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska, Prezydium Miejskie Rady Narodowej i Zarządzie Budynków Mieszkalnych, skąd został zwolniony w styczniu 1953 roku. Przez następne lata nie mógł znaleźć nigdzie zatrudnienia na dłuższy okres - co było tego przyczyną? Odpowiedź chyba znamy wszyscy - element represji politycznej. Wiesław Mikita nie mogąc dostać pracy bardzo zaangażował się w działalność społeczną w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym (PTTK). Od lat 50. XX wieku współorganizował Oddział Lądeckiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. W 1956 roku został przewodniczącym Koła Terenowego PTTK, działającego przy Oddziale PTTK "Ziemi Kłodzkiej" w Kłodzku. W 1958 roku Koło Terenowe w Lądku-Zdroju przekształciło się w samodzielny Oddział PTTK, działający do dzisiaj pod nazwę Oddział "Bialski" PTTK w Lądku-Zdroju. W ramach oddziału organizował wycieczki dla kuracjuszy, dbał o infrastrukturę techniczną, prowadził działalność w zakresie edukacji i popularyzacji turystyki.
Wiesław Mikita pomimo, że został stałym mieszkańcem Lądka-Zdroju, zawsze jednak z sentymentem spoglądał na rodzinne Góry Świętokrzyskie. Od późnych lat pięćdziesiątych cała rodzina obowiązkowo jeździła co roku na spotkania kombatanckie akowców na Wykusie w Górach Świętokrzyskich. Partyzanci "Ponurego" i "Nurta" po II wojnie światowej wciąż utrzymywali ze sobą kontakt, mimo stałej inwigilacji trwającej do 1990 roku. Co roku oficjalnie spotkali się w miejscu dawnego obozu na Wykusie na spotkaniach zwanych "koncentracjami", gdzie 15 września 1957 roku odsłonięto kapliczkę z obrazem Matki Bożej Bolesnej. Każdego roku, w drugą sobotę czerwca, na Wykusie organizowane są uroczystości upamiętniające poległych żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej "Ponury" i "Nurt".
Posiadał wiele odznaczeń m.in.: Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski, Krzyż Partyzancki, Krzyż Walecznych, Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego, Krzyż Niezłomnych, Order Męczeństwa i Zwycięstwa, Medal Wojska, Odznakę Weterana Walk o Niepodległość. Wiesław Mikita zmarł 27 lipca 2003 roku i spoczywa wraz z żoną Wiesławą w grobie na cmentarzu komunalnym w Lądku-Zdroju. Na epitafium grobu widnieje inskrypcja: NAJWIERNIEJSZY ŻOŁNIERZ AK ps. "MŚCISŁAW"/ ZASŁUŻONY PRZEWODNIK SUDECKI.
Na wniosek Lądeckiego Towarzystwa Historyczno-Eksploracyjnego oraz PTTK Lądek-Zdrój, Rada Miejska Lądka-Zdroju Uchwałą nr XLIV/303/21 z dnia 30 grudnia 2021 roku nadała Wiesławowi Mikicie tytuł Honorowego Obywatela Lądka-Zdroju. Andrzej Powidzki ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PRZYJACIELE Internetowego Kuriera Proszowskiego | ||
 |
|
 |
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
strona redakcyjna regulamin serwisu zespół IKP dziennikarstwo obywatelskie legitymacje prasowe |
|
wiadomości redakcyjne logotypy patronat medialny archiwum |
|
|
reklama w IKP szczegóły ceny |
|
przyjaciele |
|
copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki Nr rejestru prasowego 47/01; Sąd Okręgowy w Krakowie 28 maja 2001 Nr rejestru prasowego 253/16; Sąd Okręgowy w Krakowie 22 listopada 2016 KONTAKT Z REDAKCJĄ |
|
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ | ||||||||||||
|