Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie postaci, macie propozycję innych osób związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym artykule; prosimy o kontakt!
Miał ambicje zdobycia szerszej wiedzy i odciążenia rodziny
Edward Marzec
Dom Ludowy im. Edwarda Marca w Jakubowicach (fot. Zbigniew Jeleń)
19-07-2012
Myślę, że warto przypomnieć zapomnianą postać, naszego krajana Edwarda Marca urodzonego w 1914r. w Szczytnikach Kolonii. Był on synem rolnika ze wsi Szczytniki Kol., który posiadał własne gospodarstwo rolne o powierzchni około 7 hektarów. Po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w gimnazjum w Miechowie gdzie mieszkał na "stancji", a matka raz w tygodniu zaopatrywała go w żywność, pokonując drogę pieszo z uwagi braku środków transportu.
Po ukończeniu gimnazjum z wynikiem bardzo dobry m rozpoczął naukę na Uniwersytecie Warszawskim na wydziale dziennikarstwa. Będąc studentem nawiązał kontakt z Centralnym Związkiem Młodej Wsi. W 1936 r. przy Centralnym Związku powstało Akademickie Koło Związku Młodej Wsi, którego pierwszym prezesem został Wincenty Pawlikowski, absolwent SGGW. Do zarządu weszli między innymi : Edward Marzec, Roman Jałocha, Marian Majchrowski i kilka innych osób z wydziału prawa.
Członkowie Akademickiego Koła Młodej Wsi rekrutowali się ze studiującej w Warszawie młodzieży wiejskiej z całej Polski na różnych warszawskich uczelniach: Politechnika Warszawska, Szkoła Główna Handlowa, Wyższa Szkoła Sztuk Pięknych i Akademia Medyczna.
Do zadań Centralnego Związku Młodej Wsi należało kształcenie inteligencji chłopskiej nie tylko w przyszłym zawodzie, ale również w życiu społecznym. W roku 1936 zwołano I Zjazd Maturzystów pochodzących ze wsi, w którym czynny udział brał Marzec Edward. Tematem przewodnim tego zjazdu była działalność na rzecz wsi, oraz propagowanie aby po zdobyciu wykształcenia powrócić na wieś i kształcić młodzież wiejską.
pamiątkowa tablica (fot. Zbigniew Jeleń)
W roku 1937/38 z 15000maturzystów około 400 wybrało zawód nauczyciela zapisując się na kurs pedagogiczny. We wrześniu 1939 r. Edward Marzec otrzymał karty powołania na wojnę i brał czynny udział w obronie Warszawy. Po opanowaniu Warszawy przez wojska niemieckie nadal utrzymywał kontakt z kolegami działaczami wsi.
W dniu 19 września 1940 r. w wyniku łapanki ulicznej Edward Marzec w tzw. drugim transporcie liczącym około 1700 mężczyzn został wysłany do Oświęcimia do obozu koncentracyjnego Auschwitz gdzie otrzymał numer 4399. W czasie pobytu w Oświęcimiu jego rodzina zamieszkała w Szczytnikach. Napisali podanie do Hansa Franka Generalnego Gubernatora w Krakowie o zwolnienie syna z obozu koncentracyjnego, uzasadniając swą prośbę tym, że jest potrzebny do prowadzenia gospodarstwa rolnego. Podanie to poparł Związek Plantatorów Tytoniu wydając stosowne zaświadczenie.
Edward Marzec w czasie pobytu w Oświęcimiu pracował przy rozbudowie obozu oraz wyplatał ze słomy maty a z wikliny kosze. W dniu 19 marca 1942r. powrócił do Warszawy a następnie do rodzinnego domu, gdzie pracował w spółdzielni w Szczytnikach ze swą narzeczoną. W tym czasie nawiązał kontakt z kierownikiem szkoły Janem Zielińskim, który był członkiem AK, odpowiedzialnym za rozpoznanie i wywiad.
Po zakończonej wojnie wraz z żoną i dziećmi rozpoczął współpracę z Zarządem Głównym Związku Samopomocy Chłopskiej na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego tygodnika "Chłopi" oraz "Miesięcznika Ludowego". W 1953r. otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki na książkę "Słońce wschodni". Po likwidacji tygodnika "Chłopi" został naczelnym redaktorem "Życia Rodzinnego" na następnie "Samopomocy Chłopskiej".
Pod koniec 1956 r. na wniosek władz Naczelnego Komitetu ZSL Premier PRL powołał Edwarda Marca na stanowisko wiceministra kultury i sztuki. W lipcu 1959 r. za pracę zawodową i społeczną otrzymał Krzyż Kawalerii Ordona Odrodzenia Polski (?). W dniu 4 marca 1962 r. zmarł nagle w swoim pokoju w czasie pracy przy biurku, na pogrzebie uczestniczyła kompania Honorową Wojska Polskiego. Zbierając materiały wśród miejscowej i okolicznej ludności, nie znalazłem dokumentów świadczących iż Edward Marzec przyczynił się do rozwoju Ziemi Proszowickiej.
