Czy Stańczyk z Proszowic zostanie patronem paku miejskiego?

Dzisiaj jest piątek, 19 kwietnia 2024 r. (110 dzień roku) ; imieniny: Alfa, Leonii, Tytusa

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

w szerszej perspektywie

foto - relacje


\|	moim zdaniem	\|	organizacje, partie...	\|	z netu, z życia...	\|	inicjatywy, programy, akcje...	\|	nasze wybory	\|

serwis IKP / aktywne społeczeństwo ZP / moim zdaniem / Czy Stańczyk z Proszowic zostanie patronem paku miejskiego?

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Czy Stańczyk z Proszowic zostanie patronem paku miejskiego?

(źródło: Park Miejski w Proszowicach (fb) + IKP)

(fot. Henryk Pomykalski)

Proszowice, 1-12-2022

     Urodzony około 1480 roku w Proszowicach, zmarły w 1560 roku, występuje też jako Stanisław Gąska, a właściwie Stasiu Gąska, od staropolskiego, błazen. Pod takim określeniem funkcjonował na dworze Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta. Był na pewno wykształconym oraz bystrym obserwatorem życia politycznego Rzeczpospolitej. Wiele jego kąśliwych i przenikliwych uwag świadczy o głębokiej trosce o państwo. Wiele z nich przytoczył Marcin Bielski w "Kronice polskiej" z 1579 roku.

     Pod datą 1533 roku, pisze on, "gdy na ulicach Krakowa, obdarty został z opończy, król żartował, że się dał obedrzeć ulicznikom, odpowiedział mu: ciebie królu gorzej drą, wydarli ci Smoleńsk a milczysz..." Pod tym samym rokiem, gdy otrzymał król z Litwy niedźwiedzia w klatce i gdy wypuszczono go podczas polowania w Niepołomicach, który wzbudził popłoch, królowa Bona będąc wówczas w ciąży, spadła z konia i poroniła syna, być może, uważam i ja, że był to koniec dynastii Jagiellonów na tronie Rzeczpospolitej, bo ten nie narodzony, drugi syn o imieniu Olbracht, mógłby kontynuować władztwo tej dynastii... Wydarzenie to skomentował Stańczyk, "...większy to błazen, co mając niedźwiedzia w skrzyni, puszcza go na szkodę...".

     Postać Stańczyka wzmiankowana jest przez wielu wybitnych przedstawicieli polskiego renesansu; Jana Kochanowskiego, Klemensa Janickiego, Łukasza Górnickiego, Marcina Kromera czy wzmiankowanego Marcina Bielskiego.

     Spopularyzowali go później, między innymi, Julian Ursyn Niemcewicz, w utworze "Jan z Tęczyna", a w drugiej połowie XIX wieku i z początkiem XX wieku, jeszcze w dobie rozbiorów, Stanisław Wyspiański w "Weselu", Seweryn Goszczyński, wybitni przedstawiciele kultury, Józef Szujski (podobnie jak właściciel Rzędowic w okresie Bartosza Głowackiego, potomek carów moskiewskich wziętych do niewoli przez Stanisława Żółkiewskiego w bitwie pod Kłuszynem), Ludwik Wodzicki, Stanisław Koźmian i Jan Tarnowski, w serii artykułów w "Przeglądzie Polskim", zwanych "Tekami Stańczyka", wykształcili znaczący w życiu narodu kierunek polityczny.

     Jan Matejko, wprowadził do naszego wyobrażenia postać Stańczyka. Z reguły głęboko zamyślonego jak na obrazie "Hołd Pruski".

     Józef Ignacy Kraszewski, wybitny pisarz, autor setek powieści historycznych, napisał w 1839 roku pracę "Stańczyk; biografia" i w 1841 "Stańczykowa biografia". Autor posiadał bibliotekę, liczącą 2000 prac z historii Polski i miał dostęp rozbiorów archiwalnych w Dreźnie, gdzie mieszkał przez 20 lat. To on, w tych powieściach pisał o Stańczyku z Proszowic. Dla mnie jest on wiarygodnym źródłem. Historycy nigdy nie zarzucili mu przekazywania błędnej wiedzy o wydarzeniach z historii naszej Ojczyzny.

     W naszym mieście postać Stańczyka, bardziej w legendzie, funkcjonuje "od ... zawsze". W okresie od 2010 roku do 2019 roku, redaktor Internetowego Kuriera Proszowskiego, Andrzej Solarz, organizował Proszowickie Turnieje Szachowe "Ciżma Stańczyka". W dyskusji "na mieście" cieszy się sympatią idea zamontowania na Rynku ławki ze Stańczykiem. W tym kontekście najmocniej wybrzmiewa propozycja Włodzimierza Kowalskiego, reprezentującego, Regionalne Towarzystwo Turystyki.

     Wyrażając wolę, wielu, bardzo wielu Proszowian, wnoszę, by nasz park miejski, miał za patrona Stańczyka. To tylko wola Rady Miasta i Gminy Proszowice. Nie wymaga środków finansowych.

     Park nasz, założony na "Błoniu", na brzegu Szreniawy, okrążony głębokimi rowami, którymi ongiś płynęła woda, zaniedbany przez lata, a teraz odnowiony, stanie się pięknym zakątkiem naszego miasta.

     Imię Stańczyka, mocno wpisane w kulturę naszego narodu, podniesie uczucie dumy z bycia Proszowianinem i spowoduje pełniejsze myślenie o losach naszej Ojczyzny.

     Wspomnę, na daleko większym obszarze, piękny park miejski w Gorlicach jest pod patronatem Wojciecha Biechońskiego (1839-1926), rodzinnie związanego z Proszowicami

Henryk Pomykalski