Śpi z otwartymi oczami, jak zając...

Dzisiaj jest wtorek, 21 maja 2024 r. (142 dzień roku) ; imieniny: Jana, Moniki, Wiktora	+Wniebowstąpienie Pańskie, Ś.Dzień Kosmosu

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

wiadomości
redakcyjne

archiwum


\|	2001-2003	\|	2004-2006	\|	2007-2009	\|	2010-2011	\|	2012-2013	\|	2014	\|	2015	\|	2016	\|	2017	\|	2018	\|	2019	\|	2020	\|	2021	\|	2022	\|	2023	\|

serwis IKP / redakcja / archiwum IKP / rok 2021 / grudzień / Śpi z otwartymi oczami, jak zając...

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Śpi z otwartymi oczami, jak zając...

zając szarak (fot. pl.wikipedia.org)

Dalewice, 27-12-2021

     Każdy chyba zna to powiedzenie, które tyczy się osoby, która jest czujna, nawet podczas snu. Ten wątek, dawno temu zaczerpnięto od tajemniczego przedstawiciela fauny, gdy w przeszłości człowiek był bardziej zintegrowany z otaczającym go środowiskiem, niż obecnie. Mimo postępu globalnego i zmieniającego się krajobrazu, ten zwrot frazeologiczny jest nadal aktualny i pochodzi od...

Zając szarak z języka łacińskiego Lepus europaeus - jest jednym z największych ssaków, a jego długość ciała dochodzi do 76 centymetrów przy masie do 6 kilogramów. Cechami charakterystycznymi są dwie pary siekaczy w górnej szczęce, z których pierwsza stale rośnie a druga pieńkowatego kształtu, nie bierze udziału w rozdrabnianiu pokarmu. Występuje w Europie, Azji Mniejszej i północnej Afryki. W całej Polsce jest pospolity i liczny z wyjątkiem wyższych partii Karpat i Sudetów.

     Pierwotnie jest zwierzęciem stepowym, ale swą naturę zaadoptował do innych warunków i łatwo przystosował się do krajobrazu rolniczego. Tak bogatego w pola uprawne, suche łąki, nieużytki, skraje zagajników, i lasów. Dzięki dobrze rozwiniętemu zmysłowi wzroku i słuchu plus ubarwieniu ochronnym, dobrze się kamufluje. Za dnia odpoczywa nieruchomo, z położonymi uszami w płytkim legowisku, dopasowanym ściśle do wymiarów ciała. Jest to małe wgłębienie, wygrzebane w ziemi lub w śniegu (głębokości 10-12 cm). W miejscach, gdzie jest mało odpowiednich kryjówek, zając chroni się m.in. w ten sposób, ze trwa w bezruchu w kotlinie, przy czym tył ciała znajduje się w głębszej części, a oczy ma tuż nad powierzchnią ziemi. Wystające części ciała mogą zdradzić jego obecność, tak jak osmyk i słuchy, czyli ogon i uszy, więc są przyciśnięte do ciała.

     Zauważony na ogół ratuje się szybką ucieczką, podczas której stosuje kluczenie. Tylne nogi ma bardzo długie i silne, które pozwalają mu wyskakiwać na wysokość 2 metrów i uciekać z prędkością około 80 km/h. Potrafi się też czołgać i dobrze choć niechętnie pływa. Lecz nie zawsze to pomaga i staje się ofiarą swych naturalnych wrogów: lis, myszołów, wrona siwa, wilk, kuna, tchórz, orzeł przedni, puchacz i jastrząb. Ale decydującą selekcję stanowi nasza gospodarka łowiecka.

     Przedstawicielami jej są myśliwi, którzy w 90 procentach poluje na zające. I każdy z nich zabija rocznie ponad 20 sztuk, bo jest to zwierzę łowne z niewielkim czasem ochronnym w roku kalendarzowym. Znane i popularne też i w naszych stronach są coroczne "Nagonki na zające", odbywające się podczas pierwszych przymrozków (listopad/grudzień). Szaraki też stają się ofiarą amatorskiego lub profesjonalnego kłusownictwa.

     Zając potocznie zwany "szarakiem", nie całkowicie składa się z tego ubarwienia jak na to wskazuje nazwa. Bowiem dokładnie jest szarobrązowe, z bokami o odcieniu rudym, spodzie białym, a koniec uszu i wierzch ogona ma czarne. Koloryt futra jest zmienny i ma charakter wyraźnie ochronny. Jest solidnym elegantem, ponieważ kilka razy podczas dnia, czyści to futerko przednimi łapami.

     W zasadzie żeruje nocą i jest roślinożerny, korzysta z 80 gatunków roślin a jego jadłospis stanowią w okresie letnim: trawy, zioła i korzenia. Jesienią są to jagody rośliny uprawne dostępne na polach. Zimą, żywią się pąkami, korą, gałązkami oraz oziminami, ma swój rewir w terenie.

     Zając poza okresem rui jest mało towarzyski, ale między sąsiadującymi w terenie osobnikami kontaktuje się: słuchowo, wzrokowo, węchowo, w celu wzajemnego ostrzeganiu się.

     Wstępnie zaloty odbywają się w grupie za dnia, a potem w parach. Ciąża trwa 40-43 dni a porody przypadają zasadniczo na okres od marca do września. Możliwe są 3 lub 4 mioty. Na jedną samicę przypada w roku 7 młodych. U zajęcy jest możliwa tzw. "superfetacja" - czyli ponowne zapłodnienie ciężarnej samicy. Powszechna jest również resorbcja płodów. Samice dojrzewają w wieku 7 miesięcy, a samce od 5 do 6-ciu. Maksymalna długość życia wynosi 12-13 lat, ale ponad 6,5 roku żyje tylko 2,5 % populacji i są to głównie samice.

     Z punktu przemysłowego sierść wykorzystywana jest do produkcji filcu. A mięso w postaci choćby pasztetu, ma zastosowanie w szeroko dostępnej kuchni.

     Mimo to, zając to pospolity osobnik, choć dziko żyjący blisko nas. Jest elementem ekosystemu, który trwa od zamierzchłych czasów. I czasem w nocy zdarza się że zająca wyczuwa pies, który sygnalizuje to głośnym szczekaniem gospodarza. A ten, chcą sprawdzić swoją zagrodę, musi zbudzić się ze snu i otworzyć oczy, ku przewodniej myśli tegoż sprawdzonego powiedzenia (trochę zmodyfikowanego): Śpi z otwartymi oczami, bo pojawił się zając...

Marcin Szwaja