|
|
 | ||||
 | ||||||
| Dzisiaj jest piątek, 17 maja 2024 r. (138 dzień roku) ; imieniny: Brunony, Sławomira, Wery | |
 | |
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
| |||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
serwis IKP / redakcja / archiwum IKP / rok 2020 / kwiecień / Domowa studnia "na wagę złota"
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Domowa studnia "na wagę złota"
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
| (fot. zbiory autora) |
Kiedyś, była w każdej zagrodzie wiejskiej i gospodarstwie rolnym. W dobie prężnej rozbudowy sieci wodociągowej, stopniowo likwidowano je, zasypując lub przerabiając na ozdobny kwietnik. Co mądry, zaradny i nieufny dla nowego postępu technologicznego gospodarz, zostawiał to ujęcie wody. Tak na wszelki wypadek lub z sentymentu. I był to odpowiednia decyzja.
Po latach okazało się, jak teraz potrzebne są te własne magazyny wody. Zapotrzebowanie na wodę jest olbrzymie, mamy kolejny rok w Polsce suszę. Pojawiają się rządowe programy retencyjne, uwagi do rozważnego użytkowania i pozyskiwania tej cieczy. Żeby oszczędzać i nie przeciążać gminnych wodociągów. Powoli jak "grzyby po deszczu", powstają firmy wiertnicze, które w pełni zmechanizują i przyśpieszą wykonanie takiej domowej studni. Jednak trzeba wspomnieć i przedstawić jak to było od początku...
Woda - tlenek wodoru, odgrywa w przyrodzie zasadniczą rolę. Jest ona niezbędna do życia ludzi, zwierząt i roślin. Sam człowiek składa się z 65 procent, tego związku chemicznego H2O. Przeźroczysta, Bezbarwna, bezwonna, bez żadnego zapachu i o orzeźwiającym smaku ciecz warunkuje życie na Ziemi.
 |
| (fot. zbiory autora) |
Źródłem wody są wody wgłębne, znajdujące się w ziemi. Te dzielą się na: gruntowe, między warstwowe, źródlane i na potoki podziemne. Wody gruntowe - głębokie ujmowane są za pomocą drenażu lub studzien.
I takie urządzenia, służące do wydostawania wody gruntowej na powierzchnię ziemi, z głębokości większej niż 5 metrów nazywamy "studniami". Najpopularniejsze i praktyczne na wioskach były studnie kopane, zaopatrzone w kołowroty lub żurawie służące do opuszczania i wyciągania wiader. Ściany studni wykonane są z kręgów betonowych (ocembrowanie).
Usytuowanie
Studnie planowano przeważnie na środku podwórka. Z dala od dołów ustępowych, gnojowników, śmietników, obór, chlewa. Zabezpieczano przed wodami opadowymi. warunki geologiczno - inżynierskie. Każde gospodarstwo na którym znajdowały się pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi i inwentarza żywego, posiadało ręczno-fizyczne warunki umożliwiające korzystanie z wody. Wykorzystywana do picia, celów produkcyjnych i przeciwpożarowych.Budowa
Prace wykonuje trzyosobowy zespół kopaczy pod kierunkiem wykwalifikowanego "studniarza" - brygadzisty. Kopanie studni rozpoczynało się od wykonania dołu o średnicy 1,5 m i głębokości 1,5-2,0 m. Następnie nad dołem ustawiano trójnóg z urządzeniem wyciągowym. Na dnie wykopu umieszczano, pionowo pierwszy krąg. Są to prefabrykowane kręgi betonowe o średnicy do 1 m, wysokości 0,5 -1 metra. Dolny występ znajdował się po zewnętrznej stronie studni. Po ustawieniu pierwszego (dolnego) kręgu podkopywano ziemię wzdłuż kręgu, wybierając ją jednocześnie z dna tak, aby krąg opuszczał się stopniowo i równomiernie w dół. Po opuszczeniu pierwszego kręgu ustawiano drugi, na nim trzeci itd. Aż do uzyskania właściwej głębokości.Kręgi łączono ze sobą zaprawą cementową i wprowadzano do spoin. Spoiny po zakończeniu budowy dodatkowo zacierano zaprawą o tym samym składzie. Urobek ze studni wydobywano za pomocą wiader, lub specjalnych kubłów zawieszonych na linie, przewleczonej przez górny krążek trójnogu.
 |
| (fot. zbiory autora) |
Dno studni sięgało w głąb wód gruntowych i było pokryte co najmniej 0,10 m grubości warstwą żwirku lub gruboziarnistego piasku. Kilka warstw piasku i żwiru spełniało zadanie filtru. Najpierw wsypywano frakcje najdrobniejsze, a następnie coraz grubsze. Woda mogła dopływać do studni kopanych przez dno lub przez otwory znajdujące się w obudowie studni.
Powierzchnia terenu w promieniu 1 metra, dookoła studni była wybrukowana lub wybetonowana, ze spadkiem od ocembrowania studni do tzw. "stocka". Gdzie stale chlupały się kaczki lub gęsi.
Cztery metody sprawdzenia czy wewnątrz studni nie ma gazów:
1 sposób: Przywiązywano do długiego sznura latarnie z palącą się świecą i spuszczano ją do samego dna studni lub do powierzchni wody. Jeżeli świeca nie zgasła, oznaczało to, że w studni gazów nie ma i niebezpieczeństwa zatrucia.2 sposób: W celu usunięcia gazów wlewało się do studni gorącą wodę polewaczką przez sitko, tworząc jak gdyby sztuczny deszcz. Gorąca woda ogrzewała w studni powietrze. Ciepłe powietrze jest lżejsze i wraz z parą wodną unosiło się w górę, zabierając ze sobą gazy.
3 sposób: Za pomocą snopa słomy, poruszało się nim w dół i w górę, jak tłokiem pompy.
4 sposób: Wpuszczano do studni kosz z rozżarzonym koksem i umieszczano go tuż nad wodą. Po rozgrzaniu powietrza w studni kosz pomału zanurzano w wodzie. Tworzyła się wówczas w studni duża ilość pary, która unosząc się ku górze zabierała ze sobą gazy.
Konserwacja:
Raz na rok odszlamowywano ("wybierano", było to zadanie dla niskiego wzrostem fachmana) dno studni i ponownie zasypywano warstwą dobrze przemytego żwiru. Czyszczono i odkażano roztworem wapna chlorowanego w ilości 60-120 g/m3 wody w studni. Po 24 godzinach wyczerpywano wodę i czekano aż do ponownego napełnienia się studni.
 |
| (fot. zbiory autora) |
Studnia to było miejsce do spotkań towarzyskich i dbanie o pozytywne relacje między sąsiedzkie. Istniały takie wyjątkowe a jej "dobra woda" była pozyskiwana przez kilka najbliższych domostw. Mawiano że "smaczna", bo jest na "żyle wodnej". Najbardziej cenna podczas lipcowych żniw, w "upale i ukropie" spożywana prosto z wiadra i zabierana na cały dzień w pole. Jej idealna temperatura wacha się w granicach 7-12'C.
Kuchenne zastosowanie
Na smak wody wpływają: dodatnio małe ilości soli mineralnych oraz dwutlenek węgla, związki żelaza, miedzi, manganu. Woda powinna być obojętna lub słabo alkaliczna. Nie powinna zawierać bakterii szkodliwych dla zdrowia ani chlorofenoli. Twardość wody powodują zawarte w niej sole wapnia i magnezu.Po podgrzaniu wody powyżej 80? C następuje rozkład soli, wskutek czego ulatnia się wolny dwutlenek węgla. A węglany wytrącają się i osiadają na ściankach naczyń, tworząc tzw.: "kamień kotłowy". Mięso gotowane w twardej wodzie mięknie bardzo powoli, kasza i herbata przyrządzone z użyciem twardej wody są niesmaczne.
Marcin Szwaja
 |
| (fot. zbiory autora) |
PS
Tak więc obserwując dzisiejszy postęp i zmiany zachodzące w przyrodzie, można śmiało stwierdzić, że studnie wracają do łask. A kto je jeszcze posiada, to ma swój "płynny skarb".
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Poradnik inżyniera i technika budowlanego; Warszawa 1969
- Józef Celiński; Instalacje budowlane; Warszawa 1964
- Władysław Sawicki; Wodociągi i kanalizacje; Warszawa 1979
| idź do góry | powrót |
 |
warto pomyśleć? |  |
|
Tańcz, zanim muzyka się skończy. Żyj, zanim Twoje życie się skończy. (cytaty bliskie sercu)
|
||
 |
 |
| PRZYJACIELE Internetowego Kuriera Proszowskiego | ||
 |
|
 |
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
strona redakcyjna regulamin serwisu zespół IKP dziennikarstwo obywatelskie legitymacje prasowe |
|
wiadomości redakcyjne logotypy patronat medialny archiwum |
|
|
reklama w IKP szczegóły ceny |
|
przyjaciele |
|
copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki Nr rejestru prasowego 47/01; Sąd Okręgowy w Krakowie 28 maja 2001 Nr rejestru prasowego 253/16; Sąd Okręgowy w Krakowie 22 listopada 2016 KONTAKT Z REDAKCJĄ |
|
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ | ||||||||||||
|