Spotkać krowę na wsi to prawie unikalna rzecz. Graniczy z cudem. Jeszcze kilka lat wstecz, krowa była symbolem dobrze prosperującego gospodarstwa wiejskiego. Kiedyś była w każdej zagrodzie. Tworzyła swoistą "małą wytwórnię" drogocennego białego produktu. To on stanowił główny, zdrowy filar w żywieniu całej rodziny.
Dziś, chcąc skosztować mleka trzeba nabywać go w sklepie. Co prawda ten biały nektar, naturalny i prawdziwy występuje w gospodarstwach ekologicznych lub agroturystycznych. Zaciera się powoli w pamięci obraz tego zwierzęcia. Nie mówiąc o takiej umiejętności jak dojenie krowy. Oto krótki opis tego "zagrodowego osobnika". Tak z nostalgii i dla przypomnienia...
Krowa - to dorosła samica bydła domowego oraz pradawnego żubra, tura i bawoła. Rasa bydła holsztyno-fryzyjska, to nasza krowa w kolorze biało-czarnym. W Polsce rasa ta jest najbardziej rozpowszechniona, występowała na terenie 2/3 całego kraju, w obszarze nizinnym. Jej rodowód wywodzi się z północno-zachodnich krajów Europy (Holandii, Niemiec i Danii). Odznacza się wysokim wzrostem i dużą masą ciała. A co najważniejsze: pozytywną produkcją, wysokowartościowego mleka. Jednego z najbardziej cennych pokarmów. Są to także półprodukty wytwarzane z niego: masło, ser i twaróg.
bydło rasy holsztyńsko-fryzyjskiej - najpopularniejsze w Polsce (fot. rynek-rolny.pl)
1.Poszczególnie części ciała z których składa budowa krowy:
Głowa, szyja, klatka piersiowa, kłąb, łopatka, grzbiet, lędźwie, zad, brzuch, wymię, kończyny przednie i tylne zakończone kopytami. Waga żywa krów wynosi 650-750 kg. Zaś wysokość od 140-150 cm.
2. Chów bydła:
Był najważniejszym działem produkcji zwierzęcej. Od którego w dużym stopniu zależał prawidłowy rozwój każdego gospodarstwa. Tylko zdrowa krowa mogła wykazać sie przez długie lata dobrą wydajnością mleka i dawać wartościowe cielęta. Wówczas można było liczyć na stały dochód, niezależnie od pory roku. Wpływało na to dobre żywienie, utrzymanie i pielęgnowanie. Zdrowa krowa ma zwykle dobry apetyt, lśniącą sierść, jest spokojna. Chętnie idzie na pastwisko i do wodopoju, a także nie utrudnia dojenia.
3. Żywienie:
Dawka pokarmowa krów: siano, buraki pastewne, lucerna, koniczyna,kiszonka z liści buraków, ziemniaki, kiszonka z kukurydzy, sieczka, plewa jęczmienne. Krowa musi być żywiona równomiernie , w całym roku. A w dziennej dawce musi otrzymywać wystarczającą ilość składników pokarmowych (białka).
Mleko w 87% składa się z wody. Znajdują sie w nim cenne składniki pokarmowe takie jak: tłuszcz, białko, składniki mineralne, cukier mlekowy i witaminy. Mleko świeże powinno mieć słodkawy smak i charakterystyczny zapach. Dobra krowa powinna dawać dużo tłustego mleka oraz wartościowe potomstwo. Uboczne produkty przy przerobie mleka, to: mleko odtłuszczone, maślanka, serwatka. Są doskonałymi paszami dla zwierząt. Wykorzystywane są także jako surowce dla przemysłu. Bydło dostarcza także obornika, który jest cenionym nawozem, do uzyskania wysokich plonów roślin uprawnych.
4. Jak powinno się doić krowę?
Przed przystąpieniem do tej czynności należy przestrzegać bezpieczeństwa i higieny. Wyposażenie które temu służy to: miednica z czystą wodą, czysty ręcznik, mydło i szczotka. Należy dokładnie umyć ręce i strzyki wymion. Krowa w czasie dojenia musi mieć zapewnioną ciszę i spokój. Zaleca się masaż wymienia, w celu poprawy i efektywności pozyskania mleka. Najlepszym sposobem jest dojenie całą dłonią. Nie męczy się wówczas rąk, dój odbywa się równomiernie i sprawnie. A mleko łatwo wydostaje się z wymienia.
Przy takim sposobie dojenia strzyk obejmuje się całą dłonią. Następnie ściska się go u nasady dużym palcem i brzegiem dłoni tak, aby oddzielić mleko znajdujące się wewnątrz strzyka. Następnie strzyk ściska się kolejno palcami, zaczynając od wskazującego, a kończąc na małym i wyciskając w ten sposób ze strzyka wszystko zawarte w nim mleko. Doi się zwykle po dwa strzyki, ujmując lewą ręką przedni strzyk prawy, a prawą przedni lewy.
Po wydojeniu przednich ćwiartek dojarz przystępuje do dojeniu tylnych. Doi się tak długo, dopóki krowa oddaje mleko. Bezpośrednio po wydojeniu należy mleko dokładnie i starannie przecedzić. Służą ku temu celu dwa metalowe sitka i kawałek materiału- flaneli lub ligniny. Tak pozyskany biały płyn w celu uniknięcia rozwoju bakterii trzeba schłodzić. Wykorzystanie to już zależy od umiejętności kulinarnych gospodyń domowych i pozostałych domowników. Bo któż nie pamięta smaku i zapachu świeżego mleka, kromki chleba ze śmietaną, posypaną cukrem...
Marcin Szwaja
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
pl.wikipedia.org
rynek-rolny.pl
Chów zwierząt gospodarskich; Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne; Warszawa 1956
