Międzynarodowy Rok Gleb 2015 i Światowy Dzień Gleby 2015

Dzisiaj jest środa, 08 maja 2024 r. (129 dzień roku) ; imieniny: Kornela, Lizy, Stanisława	Dzień Zwycięstwa

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

wiadomości
redakcyjne

archiwum


\|	2001-2003	\|	2004-2006	\|	2007-2009	\|	2010-2011	\|	2012-2013	\|	2014	\|	2015	\|	2016	\|	2017	\|	2018	\|	2019	\|	2020	\|	2021	\|	2022	\|	2023	\|

serwis IKP / redakcja / archiwum IKP / rok 2015 / grudzień / Międzynarodowy Rok Gleb 2015 i Światowy Dzień Gleby 2015

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Międzynarodowy Rok Gleb 2015 i Światowy Dzień Gleby 2015

(fot. Biuro poselskie)

9-12-2014

Zgodnie z decyzją ONZ rok 2015 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Gleb, pod hasłem "Zdrowe gleby, zdrowe życie". W związku z tym, i przy okazji obchodzonego corocznie od 2012 r. Światowego Dnia Gleby (4 grudnia), Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesław Siekierski, we współpracy z FAO zorganizował w Parlamencie Europejskim wystawę zatytułowaną "Zależymy od gleby". Równocześnie, w przededniu Światowego Dnia Gleby odbyło się wspólne posiedzenie trzech komisji parlamentarnych: Komisji Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju, na którym europosłowie debatowali o glebach ze Specjalnym Ambasadorem FAO, profesorem Tekalingą Mamo z Etiopii.

Rola i znaczenie gleby

     Gleba jest kluczowym zasobem naturalnym, kluczowym dla rozwoju rolnictwa oraz zrównoważonego środowiska. Stanowi podstawę dla produkcji żywności, paszy, paliwa, włókien, a także innych surowców, oraz dostarcza wielu usług ekosystemowych o zasadniczym znaczeniu. Równocześnie jest jednak zasobem ograniczonym, co oznacza, że jej utraty oraz degradacji nie da się cofnąć na przestrzeni długości życia człowieka. Gleba jest więc bardzo wartościowym zasobem naturalnym, co często jednak bywa niedostrzegane.

     Degradacja gleby powodowana jest przez niezrównoważone wykorzystanie gruntów oraz złe sposoby zarządzania, jak również anomalie pogodowe, wynikające z różnych przyczyn społecznych, gospodarczych i administracyjnych. Szacuje się, że obecnie już 33% gruntów na świecie jest zdegradowanych w stopniu średnim lub wysokim z uwagi na erozję, zasolenie, zagęszczenie, zakwaszenie oraz zanieczyszczenie gleby chemikaliami. Obecne tempo niszczenia gleby zagraża przetrwaniu przyszłych pokoleń.

     Najbardziej rozpoznawalną funkcją gleby jest jej oddziaływanie w zakresie produkcji żywności. Stanowi podstawę rolnictwa oraz środowisko, w którym rosną niemal wszystkie rośliny związane z produkcją żywności. Określa się, że na naszych glebach w sposób pośredni lub bezpośredni produkuje się 95% żywności. Niedobór któregokolwiek ze składników odżywczych koniecznych dla wzrostu roślin może ograniczyć plony.

Gleba a wyzwania w obszarze wyżywienia

     Obecne prognozy ONZ wskazują, że światowa populacja może zwiększyć się o ponad dwa miliardy w stosunku do aktualnego poziomu, osiągając 9,15 mld do roku 2050. Aby sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu na żywność FAO prognozuje, że światowa produkcja rolna w roku 2050 będzie musiała być o 60% wyższa (inni twierdzą, że nawet o 70%) niż w latach 2005 - 2007. Jest to co prawda mniejszy wzrost od tego, jaki sektor rolnictwa osiągnął w ostatnim półwieczu, mimo to powstają obawy, jak osiągnąć ten cel w sposób zrównoważony. Wydaje się, że osiągnięcie takiego wzrostu będzie trudniejsze niż w przeszłości. Zasoby gruntów i wody znajdują się pod coraz większą presją, są coraz trudniej dostępne i występują w mniejszych ilościach z uwagi na degradację zasobów oraz konkurencję ze strony zastosowań innych niż produkcja żywności.

     W obszarze rolnictwa mamy już bardzo mały zakres możliwości ekspansji, z wyjątkiem niektórych części Afryki i Ameryki Południowej. Duża część potencjalnie dostępnych gruntów nie nadaje się dla rolnictwa, a ekologiczne, społeczne i gospodarcze koszty uczynienia jej produktywną, będą bardzo wysokie. W skali światowej, około 7,2 mld ha gruntów ma potencjał w zakresie produkcji opartej na wodzie deszczowej. Jednakże, po odliczeniu gruntów już służących produkcji, pokrytych lasami lub mających inne zastosowanie oraz gruntów, których przydatność jest marginalna, pozostaje około 1,4 mld ha ziemi wysokiej jakości, którą można by włączyć do procesu produkcji rolniczej. Ponadto duża część tego areału byłaby pozyskana kosztem pastwisk, co wymagałoby znaczących nakładów inwestycyjnych.

     Z uwagi na to, że duża część potencjalnych gruntów uprawnych skoncentrowana jest w niewielkiej grupie krajów, w innych państwach i regionach ograniczenia mogą być bardzo znaczące. Tam, gdzie ograniczenia te występują wspólnie z szybkim przyrostem liczby ludności oraz niewystarczającymi możliwościami zarobkowania, niedobór gruntów może prowadzić do ubóstwa i migracji. W związku z tym, lokalne niedobory zasobów pozostaną prawdopodobnie istotnym ograniczeniem w dążeniu do osiągnięcia bezpieczeństwa żywnościowego dla wszystkich ludzi.

Masowy wykup gruntów rolnych - tzw. land grabbing

Według Komisji Europejskiej w UE, w wyniku chaotycznej rozbudowy miast i rozwoju infrastruktury komunikacyjnej tracimy obszar uprawny równy powierzchni Berlina. Z kolei w USA, szacuje się, że co minutę znika tam więcej niż akr (0,4 ha) gruntów rolnych. W krajach rozwijających się gorączkowe dążenie do pozyskiwania gruntów jest jeszcze bardziej intensywne. W ostatnim dziesięcioleciu, ponad 81 mln akrów gruntów na świecie - obszar wielkości Portugalii - zostało sprzedanych zagranicznym inwestorom.

Analiza przeprowadzona w tym roku przez służby badawcze Parlamentu Europejskiego pokazuje, że występują znaczące, choć częściowe, dowody na to, że w UE zachodzi obecnie zjawisko masowego wykupu gruntów rolnych. Skala i zakres tego zjawiska w UE są jednak ograniczone w porównaniu do państw Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej oraz obszaru poradzieckiego, a wstępne dowody wskazują na to, że masowy wykup gruntów rolnych jest skoncentrowany głównie w tzw. nowych państwach członkowskich.

W kontekście wysokiego poziomu koncentracji gruntów oraz gwałtownej likwidacji małych gospodarstw w Europie, masowy wykup gruntów rolnych, za pośrednictwem np. prywatyzacji i/lub wywłaszczenia, stał się ważnym czynnikiem dalszego osłabiania społeczno-gospodarczej oraz środowiskowej żywotności sektora rolniczego W rezultacie postępuje erozja europejskiego modelu rolnictwa rodzinnego opartego na zrównoważonej i wielofunkcyjnej formie gospodarowania oraz blokowanie dostępu do rolnictwa dla młodych i ambitnych rolników. Ma to realne implikacje dla bezpieczeństwa żywnościowego, zatrudnienia, dobrobytu oraz bioróżnorodności w UE, jako że wraz z upadkiem i marginalizacją rolnictwa drobnego w Europie, stracimy również liczne korzyści płynące z tego rodzaju systemu gospodarowania oraz sposobu życia.

***

Gleby powinny zostać dostrzeżone i docenione z uwagi na ich możliwości produkcyjne oraz wkład na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego oraz podtrzymania kluczowych usług środowiskowych. Zrównoważona produkcja oraz zarządzanie glebami rolnymi na świecie stały się konieczne dla odwrócenia dramatycznego trendu degradacji gleb oraz zapewnienia żywności dla wszystkich teraz i w przyszłości.

Czesław Siekierski