Stowarzyszenie Proszowickich Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza "Zielononóżka" działające od 2011 roku złożyło już trzeci wniosek produktu rolnego wywodzącego się z okolic Proszowic o wpis na krajową Listę Produktów Tradycyjnych. Przypomnijmy, w 2012 roku wnioski dotyczyły: tuszki zielononóżki kuropatwianej i jajka zielononóżki kuropatwianej, a ostatni produktu o nazwie "tuszka rysia polskiego" z okolic Proszowic.
Produkty regionalne i tradycyjne odgrywają znaczącą rolę w podtrzymywaniu dziedzictwa kulturowego oraz pozarolniczej aktywizacji obszarów wiejskich regionu. Za produkty tradycyjne uznaje się te, których wysoka jakość lub wyjątkowy smak wynika ze stosowania zwyczajowych sposobów produkcji, wykorzystywanych co najmniej od 25 lat. Podstawą rejestracji jest tradycja wytwarzania danego specjału i szczególna oraz niepowtarzalna jakość związana z historycznie ugruntowanymi przepisami, metodami produkcji i sposobami przetwarzania, które gwarantują wysoką jakość otrzymanego produktu. Pozytywnie ocenione wnioski przez Radę zostają przesłane do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które ostatecznie decyduje o wpisaniu na listę krajową.
(fot. Krzysztof Kowalski)
Obradująca w dniu 30 stycznia 2013 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego Rada ds. Produktów Regionalnych pod przewodnictwem Wicemarszałka Wojciecha Kozaka pozytywnie zaopiniowała 5 wniosków o wpis na krajową listę produktów tradycyjnych: tj. wina domowego rzuchowskiego, smalcu jurajskiego gotowanego, kręciołków, kiełbasy piaszczańskiej i tuszki rysia polskiego z okolic Proszowic.
Prezentacji wniosku dotyczącego tuszki rysia polskiego z okolic Proszowic dokonał Prezes proszowickiego stowarzyszenia Waldemar Bucki i Profesor Andrzej Dubiel były pracownik naukowy Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, obecnie członek stowarzyszenia. Wniosek "tuszki rysia polskiego z okolic Proszowic" pozytywnie zaopiniował w swoim wystąpieniu Prezes Polskiego Stowarzyszenia Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza Jan Pajka z Tarnowa i Wiceprezes Stanisław Wójcik z Krakowa. Pozostali członkowie delegacji stowarzyszenia (Krzysztof Wrona, Zdzisław Walczyk, Jerzy Drożdż, Krzysztof Kowalski) przygotowali prezentację dorodnych gołębi rasy Ryś Polski. Panie Teresa Olszak i Beata Rokita z Klubu Koła Gospodyń ze Szreniawy przygotowały degustację rosołu i innych mięsnych specjałów z "rysia polskiego", a pyszny "Pasztet Królewski" z młodych gołębi przygotowała Pani Elżbieta Bucka.
(fot. Krzysztof Kowalski)
(fot. Krzysztof Kowalski)
Prezentacji wszystkich produktów tradycyjnych towarzyszyły przyśpiewki regionalne w wykonaniu młodzieżowego zespołu muzycznego "Na Krakowską Nutę" pod kierownictwem Pani Barbary Madej, działającego przy Centrum Kultury i Wypoczynku w Proszowicach. Starostwo Powiatowe w Proszowicach reprezentowane było przez Panią Annę Karbowniczek, natomiast Urząd Gminy i Miasta Proszowice reprezentował Burmistrz Jan Makowski i Pani Ewa Baranowska.
Gołębie rasy "ryś polski" od dawna hoduje się w powiecie proszowickim, dla pozyskania wysokiej jakości mięsa tych ptaków. Mięso jest bardzo delikatne, kruche i aromatyczne. Ma lekko słodki smak i wykwintny aromat. Charakteryzuje się dość niską zawartością tłuszczu, ale wysoką zawartością białka. Najczęściej wykorzystuje się całą tuszkę z gołębia, do dań pieczonych, duszonych oraz gotowanych, takich jak rosół oraz bulion. Ze względu na wysokie walory smakowe nie wymaga długiego czasu przyrządzania oraz dużej ilości przypraw. Najlepiej z mięsem gołębim komponuje się: tymianek, liść laurowy, zioła prowansalskie oraz pietruszka.
Ryś polski jest jedną z najstarszych ras gołębi utworzonych w Polsce, jego masa nie powinna być mniejsza niż 500g. Najbardziej typową wagą jest 800g i więcej. Rasa cechuje się czerwonym kolorem oczu oraz obwódką oka zlewającą się z kolorem upierzenia. Polski ryś jest wartościowym gołębiem użytkowym. Jest masywny, o szerokiej, umięśnionej piersi i wygiętym ku tyłowi ciele. Masywność gołębi podkreślają krótkie i szeroko rozstawione nogi. Najbardziej udoskonalonymi odmianami są niebieskie łuskowate i niebieskie z białymi pasami. Pozostałe są odmianami bardzo zróżnicowanymi. Obecnie jest uznanych 16 odmian: czarne, niebieskie, czerwone i żółte z białymi pasami (białolote i barwnolote), czarne i niebieskie z rysunkiem białej karpiatości, czerwone i żółte z łuskowaniem (obydwa bialolote bądź barwnolote); rzadko występują także srebrzyste z rysunkiem białej karpiatości.
Najbardziej uszlachetnione hodowle polskiego rysia znajdują się obecnie w Niemczech oraz na terenach Czech i Słowacji.
