Mała Polska

Dzisiaj jest niedziela, 05 maja 2024 r. (126 dzień roku) ; imieniny: Irydy, Tamary, Waldemara	Dzień Europy

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

wiadomości
redakcyjne

archiwum


\|	2001-2003	\|	2004-2006	\|	2007-2009	\|	2010-2011	\|	2012-2013	\|	2014	\|	2015	\|	2016	\|	2017	\|	2018	\|	2019	\|	2020	\|	2021	\|	2022	\|	2023	\|

01-02
2010

03-04
2010

05-06
2010

07-08
2010

09-10
2010

11-12
2010

01-02
2011

03-04
2011

05-06
2011

07-08
2011

09-10
2011

11-12
2011

serwis IKP / redakcja / archiwum IKP / lata 2010-2011 / wrzesień - październik 2011 / Mała Polska

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Mała Polska

gliniane naczynia (fot. archeologia.donimirski.com)

29-09-2011

     Mała Polska taka nazwa pojawia się w testamencie Bolesława Krzywoustego. Obszar ten zostaje w późniejszych wiekach nazwany Małopolską. Historia Małopolski połączona jest z historią plemion, szczepów i całych rodów. Ludy te przed wieloma wiekami migrowały, ze swych starych miejsc bytności. Spowodowane to było ich przeludnieniem i zmniejszającą się ilością pożywienia. Migrowały plemiona indo - europejskie, Hunowie, Goci, Wandalowie, Turcy, Tatarzy. Wiele z tych migrujących plemion należało do wielkiej rodziny ludów słowiańskich. Dzieje powiatu proszowickiego połączone są z dziejami wielkiego plemienia Wiślan które nazywano Polakami. Plemię Połabian nazywano Lechitami istniały również inne plemiona takie jak Ślężanie, Pomorzanie, Lędzianie, Mazowszanie, wszystko to zamknięte jest w historii którą przyjęło się nazywać Historią Polski.

     Szczepy Indo- europejskie używały swojego własnego języka jednak wskutek oderwania od pnia głównego szczepu zaczęły wytwarzać odrębne słowa, które zmieniały ich dotychczasowy język rodowy. Plemiona lechickie migrowały ze swych równinnych i podmokłych siedlisk na nowe ziemie inaczej ukształtowane (pagórkowate) bardziej żyzne nad Wisłę. Rozszerzały swoje panowanie nad Łabą, Morzem Bałtyckim. Zaczął się rodzić język Lechicki, z którego wyodrębnił się język polski, pomorski, połabski itp.

     Prastare ludy, które przybywały na dzisiejszy obszar Ziemi Proszowickiej posługiwały się gliną jako najstarszym materiałem używanym przez szczepy indo - europejskie. Glina służyła do wytwarzania potrzebnych przedmiotów użytku domowego, piśmienniczego (tabliczki gliniane służyły do spisywania akt i dzieł). Z gliny były formowane cegły.

     Pierwotne narzędzia takie jak topory, młoty, przedmioty potrzebne do cięcia, wykonywane były z kamienia. Kości zwierząt służyły do wykonywania igieł, szpil również ozdób. Handel najczęściej odbywał się przez wymianę. Kupujący oddawał krowę, konia, kozę, skóry zabitych zwierząt, miód pszczeli, a dostawał np. miecz, tarczę, noże, groty strzał, naramienniki, bransolety i inne ozdoby.

ukazany jeden ze sposobów pochówku (fot. Museum of Natural History - Oxford)

Przodkowie nasi osiedlali się rodzinami. Każda rodzina osiedlona była osobno, brała pod uprawę ziemię tyle ile jej było potrzeba. W takiej jednej rodzinie rodziło się np. ośmioro, dziesięcioro dzieci, umierało sześcioro, siedmioro. Ludzie w tamtych czasach nie "znali słowa higiena", nie mieli leków. Bazowano na leczeniu ziołami, spuszczaniu krwi, zwykłe przeziębienie (np. gorączka, grypa) mogło spustoszyć szczep, plemię. Często umierały kobiety podczas porodów. Umieralność wśród niemowląt wynosiła ponad 90%. Do wieku dojrzałego to jest do 12 lat z dojrzewało jedno lub dwójka dzieci z jednej rodziny. W Polsce Piastowskiej istniały wsie, które były ojcowiznami i przysiółkami.

Ojcowizna - to wieś, która swą nazwę bierze od ojca rodziny (założyciela rodziny) to jest po ich pierwszych osadnikach.

Przysiółek to inaczej rola, kolonia osada, osiedle. Mają zawsze charakter gospodarczy, topograficzny biorą swe nazwy po pierwszych osadnikach i najczęściej nie ma o nich wzmianki historycznej np. przysiółkiem dla miejscowości Witów w Polsce Piastowskiej od wschodu to Dalanów. Dla średniowiecznego miasta Koszyce (obecnie gmina w Małopolsce) przysiółkiem była wieś JAWICZOWICE 1388 de Jauiczovicz, de Janiczouicz, 1412 Jawiczouicze, 1470-80 Jewczycze, 1484 Jawischowicze, 1521 villa Jawiszowice, suburbium [Koszyc], quod alio nomine Januszowice nuncupatur, 1529 suburbium opidi Koschyczky, 1598 Suburbium i Lewczyce, dziś Przedmieście Koszyckie.

Niektóre z nazw wsi lub części wsi są tak stare, że sięgają swą historia czasów VI w.n.e. to czas osiedlania się pierwszych Lechitów nadwiślańskich pomiędzy Wisła a Odrą. Każda wieś w czasach Piastów musiała spełniać swoje zadanie np.:

Winiary - wieś przeznaczona do posług kościelnych.
Wnyków - dziś część miejscowości w gminie Pałecznica słowo to oznacza sieci, dołki, zasadzki.
Dwór - dziś część miejscowości w gminie Pałecznica w czasach Piastów oznaczało dworzec, podwórze, drzwi, wrota (stąd wyjdź na dwór, a więc wyjdź za drzwi).
Niwy, niwa - ta nazwa jest bardzo często spotykana. Słowo to oznacza "pole" oczywiście nie mylić z polem jako obszarem rolnym. Ze słowa tego powstało słowo Opole to średniowieczne miejsce przed grodem np. kasztelańskim, na którym osiedlone było biedne rycerstwo zwane Włodykami nie mające udziału w dynastii panującej. To miejsce, na którym dokonywano wymiany towarów i usług

Zdarzało się, że książę lub król zmieniał nazwę miejscowości gdyż osada zmieniała swoje przeznaczenie np.:

Z Dalechowa na Piekary zmieniała się nazwa miejscowości, zmieniało się jej przeznaczenie, które polegało na innego rodzaju posługach na rzecz Dworu królewskiego bądź książęcego.
Również dochodziło do zmiany nazw majątków ,w których gospodarzyli ziemianie np.: w roku 1222 w odbytym nad Szreniawa wiecu ziemian małopolskich przy moście kamiennym z udziałem Leszka Białego poznajemy postać Przybysława z pokolenia XIII Piastów. Imię to oznacza przybywać ("to co przybywa")mieszkańcy, ziemianie. Nazwa po latach zostaje zmieniona na Prossouicz, Proszowicz.

Część tego spadku jako spuścizny po pokoleniach, szczepach, ludach i rodach, które odeszły, odchodzą, możemy zobaczyć w Muzeum Ziemi Koszyckiej im. Stanisława Boducha w Koszycach. Muzeum ukazuje czasy, które minęły, a ludzie, którzy w nich żyli starali się zachować to czego sami doświadczyli. Dla obecnych pokoleń stanowi to dobrą lekcje historii na tle całego powiatu, regionu i Polski.

Opracował: Paweł Staniszewski

ŹRÓDŁA:

Słownik etymologiczny języka polskiego; Aleksander Bruckner; Widza Powszechna 1974r.
Rycerstwo polskie wieków Średnich
Henryk Łowmiańsk; Początki Polski
Henryk Łowmiańsk; Podstawy gospodarcze formowania się państw słowiańskich

idź do góry

powrót