Dziedzictwo wieków

Dzisiaj jest sobota, 04 maja 2024 r. (125 dzień roku) ; imieniny: Floriana, Michała, Moniki	Dzień Strażaka i Hutnika

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

wiadomości
redakcyjne

archiwum


\|	2001-2003	\|	2004-2006	\|	2007-2009	\|	2010-2011	\|	2012-2013	\|	2014	\|	2015	\|	2016	\|	2017	\|	2018	\|	2019	\|	2020	\|	2021	\|	2022	\|	2023	\|

01-02
2010

03-04
2010

05-06
2010

07-08
2010

09-10
2010

11-12
2010

01-02
2011

03-04
2011

05-06
2011

07-08
2011

09-10
2011

11-12
2011

serwis IKP / redakcja / archiwum IKP / lata 2010-2011 / lipiec - sierpień 2011 / Dziedzictwo wieków

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Dziedzictwo wieków

klasztor Norbertanów w Hebdowie (fot. upload.wikimedia.org)

17-07-2011

     Hebdów to miejscowość, w której istnieje wiele symboli. Znaki te związane są z historią poprzednich pokoleń. Ich los niejednokrotnie był powiązany z miastem Nowe Brzesko i Powiatem Proszowickim.

     Pierwsze pisemne wzmianki o Hebdowie pochodzą z XIIIw. Miejsce to na przestrzeni wieków średnich pisało się tak: 1212 Bresk, 1252 Brezsk, Bresscot, 1276 Chebdow, 1436 Brzesko alias Chebdow (przez słowo alias należy rozumieć inny, drugi), 1521 conventus in Chebdow (klasztor w Hebdowie).

     W roku 1276 "Bolesław Wstydliwy (1226 - 1279) zwalnia wsie klasztoru Norbertanów ufundowanego ku czci NMP, mianowicie: Hebdów, Gonów, Nękanowice, Górka, Gruszów, Mniszów od jurysdykcji wojewody krakowskiego, kasztelanów krakowskich i kasztelana brzeskiego i ich sędziów oraz nadaje tym wsiom immunitet ekonomiczny".

     W roku 1331 Władysław Łokietek (1261- 1333) przenosi wsie należące do klasztoru w Hebdowie z prawa polskiego na prawo niemieckie oraz nadaje immunitet sądowniczy.

     W roku 1441 została wydana Bulla papieża Eugeniusza IV (1431 - 1447), w której są zawarte informacje że klasztor Norbertanów został ufundowany za zgodą Bolesława Kędzierzawego (1121-1173) przez rycerzy Strzeżysław i Wrocislaw. Papież Potwierdza wszystkie prawa i przywileje. Już wtedy własnością klasztoru były lasy w puszczy Niepołomickiej, kościół parafialny w Brzesku Nowym i we wsiach klasztoru ("Kościół Wniebowzięcia NMP w Hebdowie był murowany z cegły, w układzie wedyjskim z użyciem ciosów kamiennych, pierwotnie romańsko-gotycki").

odcisk pieczęci majestatycznej Władysława Jagiełły (fot. upload.wikimedia.org)

W roku "1449 Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492) zatwierdza na prośbę opata Mikołaja (występuje jako Mikołaj z Buska) wszelkie zwolnienia i przywileje prawa niemieckiego magdeburskiego dla miasta Brzeska i wsi klasztoru Gonów, Mniszów, Gruszów, Nękanowice, Hebdów, Drwina, Szpitary i Szarbię, nadane przez swoich poprzedników oraz zakazuje swoim urzędnikom sądzić mieszkańców tychże dóbr, którzy winni odpowiadać wg. prawa niemieckiego w klasztorze zatwierdza na prośbę opata Mikołaja wszelkie zwolnienia i przywileje związane z nadaniem prawa magdeburskiego dla miasta Brzesko Nowe i wsi klasztoru".

     Według Jana Długosza na fundację klasztoru wyraził zgodę bp. krakowski Iwo Odrowąż i przyczynił się do jego uposażenia. 1470-80 z zapisków klasztornych z tych lat wynika, że klasztor Norbertanów w Hebdowie położony jest "w sąsiedztwie miasta Brzesko Nowe w miejscu odludnym otoczonym rzeką Wisłą i bagnami, lecz bardzo żyznym. Klasztor zbudowany jest z cegły, budynki klasztorne z drzewa".

     Nazwa miasta Nowe Brzesko świadczy o tym, że "to nie klasztor, lecz nazwa miejscowości doznała przesunięcia w związku z lokacją miasta Brzesko Nowe w 1279 r.".

     Klasztor Norbertanów w Hebdowie został przebudowany w XVII-XVIIIw. Skłania to do twierdzenia, że kryje w sobie wiele zagadek pochodzących z różnych epok. Historycy wysuwają hipotezę, że: "Data wystąpienia pierwszego opata, równoznaczna jest z datą fundacji klasztoru".

herb Pogoń (fot. wolborz.ugm.pl)

Symbolizm Klasztornego Dziedzińca - Hebdów

Myśl Chrześcijańska na dzisiejszy obszar Ziemi Proszowickiej (Proszowskiej) docierała w IXw. "Działo się to za sprawą dwóch mnichów Cyryla i Metodego. Nauczali oni zasad nowej wiary w języku Słowian". Symbolem ich nauczania stał się krzyż patriarchalny.

"Metody miał jakoby wezwać księcia słowiańskiego w Wislech (Wiślan), który na Morawach wyrządzał chrześcijanom duże szkody, aby się ochrzcił, a jeżeli tego nie zrobi przepowiedział mu, że będzie przymuszony do tego w niewoli. I tak się też stało".

Symbol krzyża patriarchalnego wszedł w skład pieczęci Władysława Jagiełły. Znak ten znalazł się na tarczy herbowej i pisał się jako herb Pogoń. Herbem Pogoń posługiwał się Prymas Polski Fryderyk Jagiellończyk (1493-1503), który z zaciężną prywatna Rotą traktami Ziemi Proszowskiej podążał na pomoc broniącemu się Dziekanowi Opatowskiemu pod Opatowcem przed ordą tatarską, która w Wiśle topiła jasyr. W znaku tym ukryta jest historia Państwa Polskiego od czasu pierwszego Piasta przez Jagiellonów.

herb Suche Komnaty na zewnętrznej ścianie klasztoru w Hebdowie (fot. zbiory autora)

     Kolejnym symbolem klasztornego dziedzińca w Hebdowie jest Herb Szlachecki Suche Komnaty. Powstanie herbu datuje się na wiek XIII. Swój początek bierze od księcia Mazowsza Konrada. Jednak jego odzwierciedlenie na ścianie klasztornego dziedzińca powiązane jest z heraldyka kościelną.

     Świadkami przeszłych pokoleń są dwie wieże klasztoru w Hebdowie. Liczba dwa to zdwojona siła liczby jeden. W alfabecie hebrajskim odpowiada literze bet (wet) w tłumaczeniu znak ten również oznacza dom, domy to świat misteriów i tajemnic związanych z tym miejscem. Świątynia z dwoma wieżami to symbol Starego i Nowego Testamentu.

     To wszystko składa się na dziedzictwo wieków, które zaświadcza o ludziach, którzy mieszkali na tych ziemiach przed nami. Starali się przekazywać przyszłym pokoleniom wiedzę, której zapis jest w kamieniu, rzeźbie, nazwie, herbie.

Opracował: Paweł Staniszewski

ŹRÓDŁA: