Dobry owoc

Dzisiaj jest czwartek, 02 maja 2024 r. (123 dzień roku) ; imieniny: Longiny, Toli, Zygmunta	Dzień Flagi RP

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

wiadomości
redakcyjne

archiwum


\|	2001-2003	\|	2004-2006	\|	2007-2009	\|	2010-2011	\|	2012-2013	\|	2014	\|	2015	\|	2016	\|	2017	\|	2018	\|	2019	\|	2020	\|	2021	\|	2022	\|	2023	\|

01-02
2010

03-04
2010

05-06
2010

07-08
2010

09-10
2010

11-12
2010

01-02
2011

03-04
2011

05-06
2011

07-08
2011

09-10
2011

11-12
2011

serwis IKP / redakcja / archiwum IKP / lata 2010-2011 / marzec - kwiecień 2011 / Dobry owoc

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Dobry owoc

herb Proszowic (fot. wikipedia)

22-03-2011

Poniżej prezentujemy nadesłany do Redakcji tekst przedstawiający historię Proszowic. Niektóre podane tezy mogą historyków zajmujących się naszym regionem zbulwersować. Dlatego umieszczam ten artykuł w dziale "moim zdaniem" i zapraszam do dyskusji nad zawartymi w artykule hipotezami. Dyskusja taka mam nadzieję rozbudzi zainteresowanie naszym regionem i pozwoli dogłębnie poznać początki naszego miasta.

Redakcja IKP

     Ziemia Proszowicka (Proszowska red.)- w czasach Piastów i Jagiellonów uchodziła za serce gospodarcze Małopolski. Mąka z tej ziemi trafiała na stoły Piastów, Andegawenów a przede wszystkim Jagiellonów produkty z tej ziemi znane były również w wielu krajach Europy zachodniej, dzięki Żydom którzy po dziś dzień potrafią docenić walory smakowe maki i rozpoznać jej najprzedniejsze odmiany to również sukno które uchodziło przez wieki za rzecz bardzo wartościową częstokroć przeplatane złotymi nićmi to wszystko podkreślało bogactwo ziemi i szlachetność. Taki właśnie plon dawała ziemia proszowicka.

     Wiele ziem w Kasztelani proszowickiej było tak zwanymi królewskimi dobrami stołowymi, za które odpowiadał Wielkorządca krakowsko-sandomierski (łac. magnus procurator) - urzędnik centralny Korony Królestwa Polskiego. Były to i wsie i miasta niekiedy podzielone na strefy wpływów np. w przypadku Koszyc (małopolskie) młyn w mieście należał do Króla jednak miasto było puszczane przez wieki w dzierżawę bo mieszkańcy jego musieli przynosić dochód i królowi i osobie zarządzającej miastem a więc szlachcie. A u podstaw tego działania leży Przywilej koszycki (przywilej generalny) 17 września 1374.

     Kasztelania Proszowicka (w dawnych księgach czytamy) leży na dnie starego wyschniętego jeziora a wody tego zbiornika do dziś odprowadzane są do Wisły rzeką Szreniawą. Spływające wody z wyżyny krakowskiej wyrzeźbiły tu liczne doliny i poznosiły wiele osadów co przekłada się na urodzajność tych ziem. Kasztelania Proszowicka uchodziła za tą przez która przechodzą liczne szlaki starożytne to jest z Krakowa do Proszowic droga bita i dalej do Kielc szlak zwany królewskim, w czasie rządów Jagiellonów szlak z Krakowa do Sandomierza - Lublina - Wilno zwany był Szlakiem Pocztowym. Dolina Szreniawy uchodziła za kolebkę Rodów małopolskich. Odbywały się w Proszowicach tak zwane roki Sądowe w latach 1376,1377,1378,1379. Prowadzone były przez Królową Elżbietę Łokietkównę.

W roku 1549 "Sejmik Kasztelani Proszowickiej zwany układem z Miechowem co do składu soli".
W roku 1562 "Zygmunt August na Litwie siedział a granice kasztelani zagrożone były. Wysłano więc posłów na Litwę żeby sejm złożył i w Polsce mieszkał czego by nie uczynił oni o sobie chcą rządzić".
1606 "Sejmik podburzony mową Mikołaja Zebrzydowskiego w kilkudziesięciu artykułach zażalenie na rządy Zygmunta III spisał".

Oppidum

(Proszowice- Prossouicz, Proschowicze) Pierwotnie Proszowice były wsią królewską. Królowa Elżbieta Łokietkówna założyła tu kościół parafialny i wtedy zapewne nastąpiła lokacja miasta na obszarze wsi co przekładało się na wzrost znaczenia tego miejsca. Wczasach Jagiellonów powstał w Proszowicach Dworzec królewski w którym zatrzymał się Władysław Jagiełło spiesząc do Krakowa. To on jako pierwszy nazwał miasto jako (oppidum)-Małe miasto. Trakt z Krakowa do Proszowic to droga bita to nią poruszali się Jagiellonowie jadąc do Korczyna na Łysa Górę (pierwsze święte miejsce kultu w Polsce Piastów i Jagiellonów) i Litwę. Przy mieście rozwijała się osada rzemieślnicza żyjąca z robót dla dworu wykonywanych. Miasto miało zapewnić 4 wozy sprzętu w razie bytności króla.

Kazimierz Jagiellończyk wzniósł tutaj kościół ostrołukowy pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Boskiej i Św. Jana Chrzciciela, który przewyższał swą klasą kościół wiślicki. Kościół w Proszowicach ulegał licznym przebudową.

Zygmunt I założył kanały które doprowadzały wódę do każdego z domów z rzeki Szreniawy by ulżyć mieszkańcom tego miasta i w ten sposób chronić ich przed pożarem później ta instalacja zniszczona została przez Szwedów razem z dworcem królewskim który przypominał Pałac. W roku 1733 w mieście zostaje tylko 60 domów i w ten sposób słabnie ich znaczenie na arenie Małopolski. Rajcowie miasta Proszowice posiadali liczne przywileje.

Proszowice wydały licznych sławnych ludzi, jednak zapomnianych w odmęcie czasu do nich możemy zaliczyć:

Stanisław Brzozowski - teolog i historyk kościoła.

Jan Proszowicki Nadworny malarz Jana Kazimierza

I liczne grono duchownych.

Proszowice były sercem Kasztelani. Dolina Szreniawy natomiast uchodziła za gniazdo dawniejszych rodów małopolskich rycerskich a potem szlacheckich.

Herbem Proszowic jest ścięta głowa Jana Chrzciciela na złotej misie (talerzu). Oznaczenia heraldyczne herbu są następujące:

Kolor złoty -Cnota, Honor, Wiara, Miłosierdzie, Wzniosłość Ducha.

Biel (srebro)- to symbol światła. Czystość i wierność synów tej ziemi.

Kolor złoty -Krew Chrystusa i jego męczeństwo to również krew rodu.

     Jan Chrzciciel jest symbolem człowieka który jako pierwszy oddał swoje życie za wiarę. Człowiekowi temu dane było "Śledzić pierwsze objawienia chwały na Tym na którym spoczął Duch". To właśnie Janowi jako pierwszemu było dane usłyszeć za pośrednictwem swych uczniów "Niewidomi wzrok odzyskują, chromi chodzą, trędowaci doznają oczyszczenia i głusi słyszą, umarli zmartwychwstają ,ubogim głosi się Ewangelię". Ojcowie Kościoła przez wieki w śmierci Jana widzieli symbolizm "Grzech zwycięża dobro to odwieczna walka której przedmiotem jest ziemia". A więc ziarno padło na kwaśny grunt. Jaki to przyniesie owoc na przyszłość?

     A wiec Herb Proszowic. Herb Głowy Jana Chrzciciela to symbol ziarna które ma przynieść dobre owoce Tej Ziemi I należy osadzić go na słowach pochodzących ze Starego Testamentu (Ps 91,13-14).
"Sprawiedliwy zakwitnie jak palma,
rozrośnie się jak cedr na Libanie.
Zasadzeni w domu Pańskim
Rozkwitną na dziedzińcach naszego Boga".

Palma - symbol sprawiedliwości. Palmą jako herbem posługiwał się krzyżowiec Jaksa z rodu Gryfitów.
Cedr - symbol długowieczności.
Liban - jako Państwo posiada Godło Cedru. To również Ziemia Najświętszej Panny. A więc przez Liban należy rozumieć Najświętszą Marię Pannę.

     Symbol Jana chrzciciela do Proszowic przywędrował prawdopodobnie ze Śląska. Symbol ten nawiązuje również do pierwszego Biskupa Śląska jakim był Jan. Urodził się około roku 1000. Zagadką pozostają okoliczności śmierci Biskupa i data jego śmierci.

     Proszowice herb ten zawdzięczają Piastom Śląskim to jest Monarchii Henryków Śląskich a ściślej polityce Henryka Brodatego a później jego syna Henryka Pobożnego którzy sprawowali władzę również książąt krakowskich.

     Sama Nazwa Proszowic ma prawdopodobnie korzenie łacińskie. Według mojej teorii nazwę Proszowic należy utożsamiać ze słowem PROSUM, PRODESSE co w języku łacińskim oznacza Pomagać lub wspomagać. W przełożeniu na język Piastów mogło ono oznaczać KIEŁ, OWOC. Słowo to było utożsamiane z ziemią dobrego ziarna zbóż ,dobrym plonem, zagłębiem dobrego chleba, doliną wszelkiej obfitości. A więc z Dobrym Owocem lub dobrym ziarnem wydającym stu krotny plon.

Opracował: Paweł Staniszewski

idź do góry

powrót