Tragiczna ofiara strajku w Racławicach (1937)

	pomóżcie!!! ;)
	Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie postaci, macie propozycję innych osób związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym artykule; prosimy o kontakt! skarby@24ikp.pl. Inne kontakty z nami: TUTAJ! Redakcja IKP

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Tragiczna ofiara strajku w Racławicach (1937)
Józef Karkowski ps. Józek

miejsce masakry chłopów w Racławicach, w tle kościół
(fot. Marcin Szwaja)

(fot. zbiory IKP)

Proszowice, 24-06-2021

Po dwóch dekadach od historycznych wydarzeń pod kopcem Kościuszki w Janowiczkach, gdzie chłopski strajk tłumiono ostrą karabinową amunicją i ostrzem szabel, ufundowano tablicę pamiątkową. Warto wspomnieć jedną z ówczesnych ofiar policyjnego i politycznego terroru. Mija 84 rocznica od tych głośnych wystąpień ludu z naszego regionu.

Napis na tablicy głosi: W tym miejscu w dniu 17 kwietnia 1937 roku | Oddali życie za chłopską i robotniczą sprawę | Józef Karkowskiego | Wincenty Kowalski | Wierni synowie tej ziemi | Cześć ich pamięci | Racławice 17.IV.1957 r.

Józef Karkowski ps. Józek, urodził się 18 października 1881 roku w Muniakowicach, powiat miechowski. Był synem Wojciecha i Marianny, pochodził z rodziny chłopskiej. Po edukacji szkolnej, uczył się kowalstwa w sąsiednim Prandocinie. W latach 1903-1912 pracował jako robotnik w Sosnowcu, by następnie osiąść na rodzinnym gospodarstwie.

Od 1907 roku działał w ruchu "zaraniarskim" (środowisko skupione wokół czasopisma "Zaranie"), w 1916 wstąpił do PSL, a od 1918 PSL "Wyzwolenie". Po roku 1918 należał do Komunistycznej Partii Polski. Na terenie Muniakowic należał do organizacji rolniczych i spółdzielczych. W 1926 wstąpił do NPCh (Niezależna Partia Chłopska), a po jej delegalizacji w następnym roku należał do KPP. Policja często przeprowadzała u niego rewizje, szukając nielegalnej literatury.

tablica pamiątkowa w Racławicach
(fot. Marcin Szwaja)

Aresztowany 18 grudnia 1931 roku przekazany został sędziemu śledczemu w Miechowie i osadzony w więzieniu. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z 13 września 1932 roku został skazany za przynależność do KPP, na rok więzienia (z zaliczeniem 7 miesięcy aresztu tymczasowego) i pozbawienie praw na 2 lata.

18 kwietnia 1937 roku był jednym z organizatorów antysanacyjnej manifestacji chłopskiej pod kopcem Kościuszki w Racławicach w 143 rocznicę bitwy pod Racławicami. Zginął w czasie pacyfikacji tej manifestacji. "Czerwony sztandar" podaje dwie wersje jego śmierci (1, 2):

został zastrzelony przez agenta policji, gdy wygłaszał przemówienie, zabrany przez chłopów i pochowany,
ciężko raniony przez policję został dobity w więzieniu w Miechowie, a na pogrzeb nie dopuszczono nikogo oprócz najbliższej rodziny,
Koło godziny 14:00 na powracającą spokojnie grupę chłopów napadła policja i bez ostrzeżenia oddała salwę karabinową. Była to po prostu zemsta za bezsilność szarży konnej pod kopcem. Zaskoczeni strzałami chłopi rozbiegli się w popłoch po polach. Na miejscu pozostał ciężko ranny ludowiec- Wincenty Kowalski z Miroszowa, który zmarł niebawem oraz komunista - Józef Karkowski z Muniakowic, przebity bagnetem sprężynowym przez tajnego policjanta i dobity później przez innych - cytat z "Racławickie wezwania..."