Żołnierska Górka w Szczytnikach
 |
Żołnierska Górka
(fot. Zbigniew Jeleń) |
 |
gospodarstwo Bonifacego Pietrasa
(fot. Zbigniew Jeleń) |
Sczytniki, 5-11-2013
Inna zbiorowa mogiła żołnierzy najprawdopodobniej z czasów I wojny światowej być może, poległych w "Bitwie na Łysej Górze w Makocicach", znajduje się W miejscowości Szczytniki (obecnie gmina Proszowice). Pośrodku wsi jest piętrowy okazały budynek Ochotniczej Straży Pożarnej. W odległości około 50 m od tego budynku w kierunku zachodnim znajduje się skrzyżowanie dróg prowadzących do wsi Klimontów, Kowary, Opatkowice, Szczytniki Kolonia. Bezpośrednio przy tym skrzyżowaniu znajdują się pod numerem 29 zabudowania Bonifacego Pietrasa. Składają się one z piętrowego domu, stodoły i chlewni.
W odległości około 3 m od drogi prowadzącej do wsi Szczytniki Kolonia na terenie posesji znajduje się figurka (słupowa) wysokości około 2,5 m z kamienia z wyrytą datą 1657r. Podstawa została na nowo wymurowana w 1986r. Jak powiedział mi p.Pietras figura ta stała uprzednio z drugiej strony domu i została przeniesiona ze względu na rozbudowę gospodarstwa.
W czasie rozmowy p. Bonifacy oświadczył że jego zabudowania zostały w latach 80 postawione od nowa na tzw. Górce Żołnierskiej. W czasie prac ziemnych na posesji i kopaniu studni odnajdywał kości podobne wyglądem do ludzkich. Kości te pozbierał i zakopał w obrębie opisanej figurki. O mogile rozmawiałem także z innymi mieszkańcami wsi między innymi: L.Nowakiem i E.Kwietniem, mieszkającymi blisko tej mogiły. Oświadczyli oni, że w latach 50 i 60 byli będąc uczniami szkoły podstawowej w Szczytnikach, w czasie zabawy w tzw. dolince, która dochodzi pod zabudowania p.Pietrasa odnajdywali kości ludzkie i czaszki lecz nigdzie tego nie zgłaszali.
|
|
kapliczka obok, której pochowane są najprawdopodobniej szczątki poległych żołnierzy z I wojny światowej
(fot. Zbigniew Jeleń) |
 |
p.Pietras pokazuje miejsce pochówku kości
(fot. Zbigniew Jeleń) |
W czasie II Wojny Światowej i po wojnie jeden z nauczycieli tej szkoły o nazwisku Zieliński miał opisaną mogiłkę przeszukiwać, a nawet "po wsi krążyła plotka", że znalazł skarb i wyjechał na ziemie odzyskane. Hipoteza ta jest jednak bardzo mało prawdopodobna, powodem wyjazdu nauczyciela na zachód było jego zaangażowanie w czasie wojny w walkę z okupantem niemieckim w szeregach Armii Krajowej. Po "odzyskaniu niepodległości" jego przynależność do AK stwarzała mu kłopoty.
Pole uprawne wraz z Żołnierską Górką nabył w 1925 r. dziadek Bonifacego Pietrasa od p. Wróbla, jako tzw. "małorolny" postawił skromne zabudowania. Opisaną figurką interesowali się uczniowie Technikum Rolniczego w Piotrkowicach Małych, którzy mieli zajęcia z p. Henrykiem Pomykalskim historykiem, ówczesnym dyrektorem Zespołu Szkół Rolniczych. Obecnie figurka ta wymaga renowacji i jest w miarę dostatecznie pielęgnowana przez rodzinę Pietrasa Bonifacego.
Oprócz hipotezy, której jestem zwolennikiem, że na Żołnierskiej Górce są pochowani uczestnicy (najprawdopodobniej Rosjanie) bitwy na Łysej Górze jest też teoria, mówiąca o tym, że jest to, o wiele starsza mogiła. Mogą to rozstrzygnąć tylko badania archeologiczno - historyczne.
Poniżej przedstawię kilka okoliczności, które skłaniają mnie do uznania Żołnierskiej Górki za ślad potyczki z okresu I wojny światowej:
- W kronice Szkoły Ibramowice jest zapis że budynek szkoły przez tydzień czasu był zajęty przez moskali na szpital polowy (w czasie bitwy na tzw. Łysej Górze w Makocicach, o której wcześniej pisałem http://www.24ikp.pl/skarby/felietony/wydarzenia/20110428lysa/art.php).
- Jedyną drogą uczęszczaną i w miarę przejezdną, była droga od strony Ibramowic w kierunku Opatkowic-Proszowic (ul. Racławicka) przez starą Wieś Szczytniki, która posiadała gęstą zabudowę zagród około 40-u a w samym centrum wsi znajdował się budynek szkoły powszechnej. Mógł on podobnie jak szkoła w Ibramowicach być wykorzystany na szpital polowy.
- Zapisy w kronice szkoły Szczytniki potwierdzają fakt, że budynek szkoły istniał, a po 1914 r. nauczyciel tej szkoły pan Szczechura posadził drzewa owocowe i krzewy morwowe. Pod wspomnianą szkołę z obszarów dworskich zostało przekazane 3ha 31 arów ziemi wraz z tzw. "Odolinką", jak miejscowi nazywali usytuowanej wzdłuż drogi prowadzącej w kierunku Opatkowic.
- Obecna Dyrektor Szkoły w Szczytnikach Pani mgr Monika Powierża potwierdza fakt że gdy była uczennicą tej szkoły, to w "Odolince" "poniewierały" się kości ze szkieletów ludzkich w okolicy zabudowań rodziny Pietrasów.
- Mieszkaniec tzw. Starej Wsi mieszkający od strony Ibramowic przekazał mi bagnet japoński - do karabinu Arisaka z 1897r., który bywał na wyposażeniu żołnierze rosyjskich.
- Jar biegnący wzdłuż drogi w okolicy Żołnierskiej Górki przy małym nakładzie pracy mógł wówczas posłużyć jako miejsca pochówku poległych żołnierzy.
- Cmentarz tzw. "cholerny" istniał i nadal istnieje od strony południowej wsi- obecnie teren wsi Opatkowice.
Zbigniew Jeleń
|
|
|
