Czczono Rzeczpospolitą Partyzancką 1944 w 2023 roku, także w... (cz. 1)

(fot. Dominik Ochęduszko)

(fot. zbiory IKP)

obszar RP 1944, 1-08-2023

     Powstała na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku Kazimiersko-Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka była ewenementem w skali Europy. Na kilkanaście dni w okupowanej Polsce, mieszkańcy Ziemi Proszowskiej i pobliskich powiatów (olkuski, pińczowski, miechowski, buski) cieszyli się wolnością. Teren około 1000 km2 kontrolowało podziemne (ale wtedy już całkowicie jawne) Wojsko Polskie, istniała lokalna administracja państwowa i samorządowa, działała Poczta Polska. Po prostu na tym skrawku umęczonej Ojczyzny była WOLNA POLSKA!!!

     Ten krótki okres (kilkanaście dni) obfitował w wiele ważnych wydarzeń: przejmowanie kontroli przez partyzantów nad wieloma miejscowościami, budowanie struktur administracyjnych i samorządowych, potyczki z niemieckim okupantem i jednostkami innych nacji, które kolaborowały z Niemcami.

     Dzisiaj, pokolenia dzieci, wnuków, prawnuków bohaterów tamtych dni upamiętniają w różny sposób swoich przodków oraz wydarzenia, w których brali Oni udział. Oto niektóre z nich (poprzedni tydzień):

Andrzej Solarz

Kazimierza Wielka (gmina Kazimierza Wielka)
niedziela 30 lipca

Dla uczczenia Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej odbyła się w kościele parafialnym p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kazimierzy Wielkiej msza święta w intencji uczestników tych wydarzeń. Uczestniczyło w niej 6 członków Koła Kazimierza Wielka Stowarzyszenia Żołnierzy AK Inspektoratu "Maria".

Następnie złożyli oni wiązankę kwiatów pod tablicą pamiątkową na Szkole Nr.1, upamiętniającą wydarzenie z 27 lipca 1944 roku tj. rozbrojenie posterunku żandarmerii ukraińskiej przez oddział dywersyjny "Dominiki-Kasi" sierż. "Odweta". Miejscowość została zajęta przez partyzantów.

źródło: informacja od Józef Belskiego - byłego przewodniczącego kazimierskiego Koła SŻAK

Rosiejów (gmina Skalbmierz)
niedziela 30 lipca

(fot. Miasto i Gmina Skalbmierz)

     Wspólnie z mieszkańcami Rosiejowa upamiętniliśmy dziś czterech mieszkańców tej miejscowości, którzy zostali zamordowani w trakcie pacyfikacji Skalbmierza w sierpniu 1944 roku.

     Ofiary hitlerowskiego terroru w Rosiejowie to: Stanisław Kuś, Andrzej Matecki, Zofia Otmianowska i Stefan Sokół. Niewinni ludzie zostali zamordowani podczas pacyfikacji Skalbmierza. Rosiejów znalazł się na trasie przemarszu oddziałów niemieckich i ukraińskich nacjonalistów od strony Miechowa, nocą z 4 na 5 sierpnia 1944 roku. Mieszkańcy zostali rozstrzelani zanim okupant dotarł do Skalbmierza i spalił miasto.

     Warto również pamiętać, że pierwszą ofiarą pacyfikacji Skalbmierza był Michał Nowiński - rolnik z pobliskiego Kościejowa, który również niefortunnie znalazł się na trasie zmierzających do Skalbmierza hitlerowców. Michał Nowiński został pochowany na cmentarzu w Racławicach.

(fot. Miasto i Gmina Skalbmierz)

Andrzej Matecki (13 V 1913 - 5 VIII 1944), żona z d. Dutkiewicz. Krzysztoforia była obciążona licznymi spłatami rodzinnymi, gdy na parę lat przed wojną objął ją Matecki. Oddał się z zapałem gospodarowaniu, co absorbowało jego czas. W okresie okupacji nie angażował się w ruch oporu. Jednak, jak podaje Łukasz Grzywacz-Świtalski w swoich wspomnieniach, gdy poległ mjr "Hubal": a jego oddział został rozwiązany, Andrzej Matecki przyjął do swego domu dwóch "Hubalczyków" i przechowywał ich od wiosny 1940 do czerwca 1941. Podczas przeprowadzanej pacyfikacji Skalbmierza w dn. 5 VIII 1944 r. oddział SS Ukraińców pacyfikował również Krzysztoforię. Ludność tej wsi uciekła, natomiast Andrzej Matecki pozostał na miejscu i został rozstrzelany. Spoczywa na cmentarzu w Skalbmierzu.

Po mszy świętej odprawionej m.in. w intencji pomordowanych złożyliśmy wiązanki kwiatów i zapaliliśmy znicze pamięci przed tablicą im poświęconą. Dziękujemy mieszkańcom Rosiejowa za kultywowanie pamięci o pomordowanych mieszkańcach i udział w dzisiejszej uroczystości oraz ks. Gabrielowi Pietrali za wspólną modlitwę.

źródło: Miasto i Gmina Skalbmierz

Proszowice (gmina Proszowice)
piątek 28 lipca

(fot. Dominik Ochęduszko)

W piątek 28 lipca 2023 r., w 79. rocznicę wkroczenia oddziałów partyzanckich do Proszowic, zorganizowany został "IX Marsz Rzeczypospolitej Partyzanckiej 1944". Podczas przemarszu uczestnicy złożyli kwiaty, zapalili znicze i oddali hołd w miejscach związanych z Rzeczpospolitą Partyzancką 1944 roku.

W uroczystym Marszu udział wzięli: przedstawiciele Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu "Maria" 106 DP, przedstawiciele Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" Obszaru Południowego w Krakowie, rodziny poległych żołnierzy, burmistrz Gminy i Miasta Proszowice Grzegorz Cichy, zastępca burmistrza Zbigniew Nowak, skarbnik gminy Proszowice Aneta Lipowiecka, sekretarz UGiM Proszowic Magdalena Koperczak-Basta, radni Rady Miejskiej i Rady Powiatowej oraz Sołtysi, dyrektor SP Nr 1 w Proszowicach Bernadeta Gruszka wraz z liczną reprezentacją uczniów pod opieką rodziców oraz nauczycieli, historyk Henryk Pomykalski, dyrektor CKiW w Proszowicach Małgorzata Płyś, przewodniczący Zarządu Oddziału Rejonowego PZERiI Proszowice Wiesław Paluch, pracownicy UGiM Proszowice, mieszkańcy Proszowic.

(fot. Dominik Ochęduszko)

Wydarzenie rozpoczęto o godz. 14:00 mszą świętą w Kościele Parafialnym w Proszowicach sprawowaną przez księdza Marcina Bajera. Tuż po mszy uczestnicy przeszli przed pamiątkową tablicę wmurowaną na ścianie południowej kościoła upamiętniającą powstanie Rzeczypospolitej Proszowickiej.

Po uroczystym odczytaniu treści tablicy i zapaleniu symbolicznego znicza, uczestnicy marszu przeszli przed główne wejście budynku Szkoły Podstawowej Nr 1 w Proszowicach. Tam na murze znajduje się tablica oddająca hołd żołnierzom oddziałów AK, którzy wkroczyli do Proszowic 28 lipca 1944 roku.

(fot. Dominik Ochęduszko)

Po złożeniu wiązanki przez delegację Szkoły Podstawowej Nr 1 w Proszowicach, odczytaniu treści tablicy i zapaleniu symbolicznego znicza skierowano się na Cmentarzu Parafialnym w Proszowicach, gdzie przy tablicach upamiętniających żołnierzy Armii Krajowej zapalono symboliczne znicze oraz oddano hołd walczącym i poległym o wyzwolenie z okupacji w czasie II Wojny Światowej.

Tego dnia uczestnicy marszu odwiedzili również rozproszone w różnych częściach cmentarza parafialnego w Proszowicach groby partyzantów: kaprala Leopolda Komnata, podporucznika Bolesława Kozuby, kaprala Mariana Kubackiego, podporucznika Piotra Sztajnerta, kapitan Wandy Girtler, partyzanta AK Michała Girtlera, żołnierza ZWZ-AK Romana Warso, żołnierza AK 106 DP KOMP Stanisława Lutego, porucznika AK Stanisława Gasa, porucznika AK Dionizego Nowaka, porucznika AK Zdzisława Tomaszkiewicza, kapitana AK Jerzego Biechońskiego, działacza Józefa Zastawnego, który w okresie okupacji współpracował z Inspektorem ZWZ AK w akcji scaleniowej AK i BCH.

(fot. Dominik Ochęduszko)

Wśród uczestników Marszu rozdano broszury informacyjne upamiętniające walczących i poległych o wyzwolenie z okupacji w czasie II Wojny Światowej. Broszury specjalnie na tą okazję zostały opracowane przez wnuczkę porucznika AK Stanisława Gasa - Teresę Ochęduszko.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za tak liczny udział w tegorocznym Marszu.

źródło: UGiM Proszowice

Byczów [Góra Byczowska] (gmina Pińczów)
piątek 28 lipca

(fot. Powiat Pińczowski)

     Za nami uroczystości 79 rocznicy utworzenia Republiki Pińczowskiej [ikp; Rzeczpospolita Partyzancka]. Pod Górą Byczowską zgromadzili się mieszkańcy, władze samorządowe województwa, powiatu i gmin oraz służby mundurowe. Pogoda nie rozpieszczała, ale dzielnie wszyscy wyrwaliśmy do końca, oddając hołd obrońcom Republiki Pińczowskiej - małego skrawka wolności, okupionej krwią i łzami naszych przodków.

     Wydarzenie poprowadził niezastąpiony konferansjer, przewodniczący Rady Powiatu Pińczowskiego Ireneusz Gołuszka, a krótkie przemówienia wygłosili: starosta pińczowski Zbigniew Kierkowski, burmistrz Miasta i Gminy Pińczów Włodzimierz Badurak oraz regionalista i pasjonat historii Mariusz Korzeniowski.

     Mieszkańców gmin reprezentowali gospodarze: Stanisław Porada z Działoszyc i Tadeusz Sułek ze Złotej, a z Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego przybył radny Tadeusz Kowalczyk. Przybyły służby mundurowe, a pracownicy Starostwa Powiatowego zadbali o piękną oprawę święta.

     Była kilkumetrowa flaga Polski, wystrzał z armaty, poczty sztandarowe urzędów i szkół, a pińczowscy patrioci odpalili race w biało - czerwonych barwach. Rocznicowe obchody zakończyło składanie kwiatów i wspólna fotografia.

(fot. Powiat Pińczowski)

źródło: Powiat Pińczowski

Artykuł pochodzi ze strony: Internetowego Kuriera Proszowskiego
Zapraszamy: https://www.24ikp.pl/skarby/rp44/news/20230801czczono/art.php