Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie ciekawych miejsc, obiektów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
Kościół parafialny w Niegardowie pw. św. Jakuba Apostoła
(fot. wikipedia)
Niegardów, 13-12-2008
W XIII wieku, gdy najazdy tatarskie pustoszyły Polskę, a hordy były już w pobliżu Krakowa, ksieni klasztoru Sióstr Benedyktynek w Staniątkach - Wizenna poleciła siostrom wyruszyć w procesji na czele z obrazem Matki Bożej dookoła kościoła w Niegardowie. Klasztor ocalał. Trudno znaleźć piękniejszy dowód kultu Madonny z niegardowskiej świątyni.
Wizerunek Maryi z Dzieciątkiem, namalowany na wzór Matki Bożej Śnieżnej z Bazyliki Większej w Rzymie, podarowała do kościoła Zofia z Maciejowskich Czeska, żona Jana Czeskiego - właściciela majątku ziemskiego w sąsiedniej miejscowości.
na pierwszym planie postać sługi bożej Zofii Czeskiej z Maciejowskich, u góry Matka Boża Niegardowska z Dzieciątkiem na ręku, w tle kościół parafii Niegardów,/Portret mal. J. Molga, Warszawa 1997 r./ (fot. internet - siostry prezentki)
Historia Niegarodowa i parafii związana jest ściśle z pierwszym na ziemiach polskich klasztorem Sióstr Benedyktynek w pobliskich Staniątkach. Początki parafii sięgają I poł. XIII wieku. Wieś była własnością rodu Gryfitów, a następnie, dzięki nadaniu Klemensa z Ruszczy - kasztelana krakowskiego, przeszła na własność klasztoru staniąckiego. Kasztelan ufundował pierwszy kościół w Niegardowie w 1244 r.
Istnienie parafii jest potwierdzone w wykazach świętopietrza z lat 1325-1327. Pierwotny kościół był drewniany, o czym wspomina Jan Długosz w latach 1470-80. Budowę obecnego murowanego rozpoczął ksiądz kan. Jan Rembiszewski w roku 1578 a zakończył ją ks. kan. Jakub Wojankowski. Świątynię konsekrował go 23 X 1605 r. biskup kamieniecki Paweł Wołucki.
W roku 1728 kościół miał cztery ołtarze: Wielki, Matki Bożej, św. Karola i Przemienienia Pańskiego.
O kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła troszczyło się wielu dobrodziejów. Pierwszą restaurację kościoła przeprowadził ksiądz Józef Brygiewicz w roku 1786, kiedy to wymieniono dach i wyremontowano wnętrze. Kolejną renowację sfinansowała w roku 1856 hrabina Elżbieta Wielopolska (1779-1859) - żona dziedzica dóbr Przesławice - Wincentego hrabiego Wielopolskiego (1772-1855).
W latach 1857-62 nowy Wielki Ołtarz ufundowała Helena Błeszczyńska. W ołtarzu umieszczony jest siedemnastowieczny obraz Najświętszej Marii Panny z Dzieciątkiem Jezus, który w roku 1697 sprawił ksiądz Remigiusz Suszycki. Obraz ten jest przedmiotem kultu. W Ołtarzu Głównym znajduje się również obraz św. Jakuba Starszego Apostoła, który ok. 1857 roku namalował niejaki Eliasz z Krakowa. On też jest autorem obrazu św. Trójcy. Obraz Pana Jezusa Ukrzyżowanego namalował w roku 1910 malarz P. Niziński z Krakowa. W Ołtarzu Głównym znajduje się posąg św.
(fot. internet - małopolska droga św. jakuba)
Izydora z krzyżem i kosą. W tym samym okresie (1857-1880) Helena Błeszczyńska (1830-1886) - dziedziczka dóbr Piotrkowice Wielkie, ufundowała jeszcze inne obrazy, m.in.: Matki Boskiej Częstochowskiej, św. Karola Boromeusza oraz rzeźbę św. Józefa. Rzeźbę św. Mikołaja, oraz ołtarze św. Jana Niepomucena i św. Karola zostały ufundowane w roku 1867 przez Emilię Błeszczyńską (1800-1868) - właścicielka dóbr Piotrkowice Wielkie. Ponadto za 1200 srebrnych rubli w roku 1874 sfinansowała nowe organy (a stare organy, z roku 1677 ufundowane przez księdza Wojciecha Głowacza, podarowane zostały kościołowi w Łętkowicach), a w roku 1880 chór łukowy.
Kolejny remont przeprowadził ksiądz Walenty Kubicki w roku 1880 przy pomocy finansowej hrabiego Wincentego Wielopolskiego (syna), właściciela majątku w Piotrkowicach Wielkich. Po tych przebudowach i remontach kościół zatracił pierwotny, renesansowy styl. Zachowane prezbiterium ma kształt prostokątny, zamknięte jest półkolistą apsydą. Śladem jego renesansowej przeszłości są jeszcze charakterystyczne ukośne skarpy. Barokową już facjatę zdobi figura najświętszej Marii Panny oraz dziewiętnastowieczne figury św. Wincentego i św. Elżbiety - patronów dobrodziei kościoła - Wielopolskich.
W 1856 r. wdowa po hr. Wincentym Wielopolskim - Elżbieta odnowiła świątynię i otoczyła ją, wraz z cmentarzem, kamiennym murem. Pod koniec XIX wieku kościół powiększono o 8 m. W ostatnich latach, dzięki staraniom Księdza Proboszcza i ofiarności parafian, wykonano wiele istotnych prac, m.in. odnowiono wnętrze kościoła, wykonano polichromię w nawie głównej i nawach bocznych, położono nową posadzkę, chodnik, pomalowano elewację kościoła; wybudowano także ołtarz na cmentarzu.
Nie jest to jedyny kościół na terenie parafii Niegardów. Wiadomo, że już przed 1414 r. istniała także kaplica w Dalewicach, którą w 1565 r. podpalił kasztelan sandomierski Stanisław Sobak. Na miejscu spalonej powstała druga kaplica, która do dziś służy parafianom. W każdą niedzielę sprawowana jest tam Mszę św.
(fot. internet - małopolska droga św. jakuba)
Niegardów należy do Małopolskiego Szlaku Świętego Jakuba. Przebieg "Szlaku Jakubowego" w Polsce nie jest przypadkowy. Trasa wyznaczana jest po uprzednich badaniach historycznych. Porównuje się m.in. przebieg średniowiecznych traktów handlowych.
Oto jak uzasadnia przebieg Małopolskiej Drogi św. Jakuba dr Franciszek Mróz - jeden z jej projektantów: - Niewielkie odległości między miejscowościami z kościołami parafialnymi pw. św. Jakuba, położonymi na wyraźnej linii ciągłej od Sandomierza przez Kotuszów, Szczaworyż, Probołowice, Pałecznicę, Niegardów, Więcławice Stare, Kazimierz, Sankę, Palczowice do Bestwiny, według historyków, przemawiają za istnieniem w średniowieczu w Małopolsce szlaku pątniczego do grobu św. Jakuba Apostoła w Santiago de Compostela.
opracował: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
materiały IKP
strona www - Tygodnik katolicki "Niedziela" (Katarzyna Dobrowolska) - opis
strona www - gmina Koniusza - opis + grafika
strona www - Małopolska Droga Św. Jakuba - grafika
