Kościół parafialny w Kazimierzy Wielkiej
pw. Św. Krzyża
 |
| kościół w Kazimierzy Wielkiej(fot. pl.wikipedia.org) |
Kazimierza Wielka, 8-09-2020
Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii w Kazimierzy Wielkiej sięgają 1326 r. W zapiskach czytamy, że plebanem w Kazimierzy, będącej siedliskiem dekanatu, był ks. Grzegorz. W połowie XV w. parafia Kazimierza Wielka należała na zmianę do dekanatu kazimierskiego lub witowskiego. W Kazimierzy Wielkiej stał kościół drewniany pod wezwaniem św. Krzyża. Dziedzicami wioski byli Stanisław i Zbigniew, herbu Nabra lub Pielgrzymowie. W końcu XVI wieku kościół w Kazimierzy przez 30 lat był w rękach kacerstwa i chylił się ku upadkowi. Sebastian Lubomirski, kasztelan biecki zbudował nowy kościół. Pole plebańskie zajął dziedzic, mało co plebanowi zostawiwszy. Dziesięcina z wielu miejsc nie była oddawana.
W 1663 r. Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski wzniósł nowy, murowany kościół, który w latach 1894-1895 kosztem parafian i ówczesnego proboszcza ks. kanonika Józefa Szczepańskiego znacznie powiększono, zaś dnia 16 września 1895 r. kościół został konsekrowany przez bpa Tomasza Teofila Kulińskiego, ordynariusza kieleckiego. W głównym ołtarzu zostały umieszczone relikwie św. Pawła i Wincentego, męczenników.
W dwójnasób powiększony kościół ma obecnie kształt łodzi, której głowicę tworzy zakończone absydą prezbiterium, do którego dobudowano podłużną zakrystię. Po tej samej stronie przylega do nawy głównej kaplica Matki Bożej, a po stronie przeciwległej znajduje się kruchta, od której na prawo - na zewnętrznej ścianie świątyni namalowany jest obraz Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. Ujęty w szeroką ramę z białego ciosu.
 |
 |
 |
| kościół w Kazimierzy Wielkiej, rok 1953, fot. Ryszard Bielawski(fot. zbiory autora) |
Na ramie wycięty jest rok: D. 8 XII. 1904. Nad głównym wejście do kościoła wmurowane są trzy płytki z datą fundacji kościoła, herbem fundatora i rokiem powiększenia świątyni. Na futrynie odrzwi do zakrystii wykute: A.D. IHS. 1677.
Nawa główna i prezbiterium mają sufit. Okna w kościele są tylko od południowej strony. Posadzka wykonana jest z szarego marmuru połączonego z białym.
Ołtarze znajdujące się w kościele są w stylu odrodzenia. W głównym ołtarzu ozdobiony czteroma żłobionymi kolumnami i pilastrami w arkadzie upiększonej kasetonami znajduje się obraz Chrystusa Pana na Krzyżu, prawdopodobnie autorstwa Franciszka Smuglewicza z początku XIX w. Po obu stronach obrazu rozmieszczone są narzędzie Męki Pańskiej. W niszach nieopodal ołtarza stoją figury Pana Jezusa i Matki Bożej.
Ołtarze boczne stoją ukośnie. Po lewej stronie znajduje się ołtarz maryjny ze starym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem - zwaną Matką Bożą Kazimierską - w srebrnej sukience, czczony w Kazimierzy Wielkiej od XVII w. Na obrazie znajdują się korale i wota. Wyżej obraz św. Anny Samotrzeciej. Na mensie ołtarza stoi obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, przy którym w każdą środę odprawiana jest Nieustająca Nowenna, w czasie której wyczytuje się prośby i podziękowania do Matki Bożej składane przez wiernych.
Po prawej stronie znajduje się ołtarz z obrazem Miłosierdzia Bożego, zaś nam nim znajduje się obraz św. Stanisława. Czwarty ołtarz w nawie głównej pochodzi z XVIII w. i umieszczony jest w pobliżu późnobarokowej ambony. W ołtarzu znajduje się obraz Anioła Stróża, polecającego Matce Bożej dziecię trzymają. Obraz ufundowany został przez Bractwo św. Aniołów Stróżów. Na dole wąż kusiciel, a wyżej obraz św. Stanisława Kostki.
 |
| kościół w Kazimierzy Wielkiej, w poczatkach XX wieku, fot. Mariusz Brzeziński(fot. zbiory autora) |
Z lewej strony kościoła znajduje się boczna kaplica, która różni się od reszty kościoła formą sklepienia, które ma kształt krzyżowo-kolebkowy. W ołtarzu w kaplicy znajduje się obraz przedstawiający Świętą Rodzinę: św. Józef z lilią w ręce w zachwycie oparty o skałę, na tle której siedzi Najświętsza Maryja Panna z Dzieciątkiem. Obraz wart rozpowszechnienia. Malował go Bronisław Kamiński w 1895 r. Wyżej w nastawie - św. Piotr. W tej kaplicy wisi obraz dobrego pędzla wyobrażający św. Izydora, modlącego się w polu nad słupem z Matką Bożą w głębi - Anioł orze. Fundatorem tej kaplicy był ks. proboszcz Józef Szczepański.
Organy kościelne zamontowane zostały w 1895 r. na pamiątkę 50-lecia pracy w kazimierskiej parafii ks. kanonika Józefa Szczepańskiego. Po ponad 100 latach eksploatacji organy wymagały kapitalnego remontu. Podjęto decyzję o budowie nowego instrumentu. Był to prawdopodobnie instrument o trakturze mechanicznej.
W późniejszym czasie (tj. w latach powojennych) organy zostały przebudowane. Pozostała tylko szafa ze starych organów i wykorzystano część głosów organowych zarówno metalowych jak i drewnianych. Przebudowy tej dokonała firma Biernacki. Organy po tejże przebudowie posiadały trakturę pneumatyczną oraz 21 głosów rozdzielone na 2 manuały i pedał. Przez działalność "drewnojadów", instrument ten w 2011 r. nie posiadał żadnej wartości zarówno muzycznej, jak i historycznej.
 |
 |
 |
| wnętrze kościoła w Kazimierzy Wielkiej, czasy obecne, fot. Zdzisław Kuliś(fot. zbiory autora) |
Ze względu na nieopłacalność rekonstrukcji organów Biernackiego postanowiono o wbudowaniu w istniejącą szafę organową pochodzącą z czasów Śliwińskiego instrumentu sprowadzonego z Niemiec. Sprowadzony instrument został zaadaptowany do wnętrza szafy, zużyte elementy zostały wymienione lub wyremontowane. Nowe organy pierwszy raz zagrały na Pasterce w 2012 r. Obecnie organy posiadają 20 głosów, 5 wiatrownic tonowych, klapowo-zasuwowych. Traktura gry jest elektryczna a traktura rejestrów elektro-pneumatyczna. Całość została zintonowana oraz nastrojona.
Na podst.: parafiakazimierza.pl
Parafia posiada swój cmentarz grzebalny, który otoczony jest solidnym murem betonowym, wykonanym na początku lat 90-tych XX w. Na cmentarzu stoi kaplica. Obecnie trwają prace nad powiększeniem jej tak, aby można było w niej odprawiać Msze św. pogrzebowe.
Odpust: Podwyższenia Krzyża św. - 14 września.
Czy wiesz, że...:
- Od 2012 r. parafia wydaje tygodnik "Parafianin", który jest jednocześnie zapisem historii parafii. Co tydzień rozchodzi się 400 egzemplarzy.
- 7 lutego 2015 r. ruszyła internetowa transmisja "na żywo" z kazimierskiego kościoła.
- W spisie ludności województwa krakowskiego z lat 1790-1791, w parafiach powiatu proszowskiego (lit. b-n) są wyszczególnione parafie, w których figuruje także parafia Kazimierza Wielka:
- Parafia Biórków (wsie: Biórków, Skrzyszowice, Łoskowice).
- Parafia Bobin (Bobin, Dalechowice, Koczanowa, Czajęcice, Wolwonowice).
- Parafia Bolechowice (Bolechowice, Karniowice, Więckowice, Kobylany, Będkowice, Brzezie, Ujazd, Zelków, Łazy).
- Parafia Brzesko Nowe (miasto Nowe Brzesko i wsie: Hebdów, Bugaj, Mniszów, Nękanowice, Szpitary).
- Parafia Cudzynowice.
- Parafia Czulice - (Czulice, Karniów, Wronin, Wroniec, Wasów, Wróżenice).
- Parafia Działoszyce (m. Działoszyce i wsie: Dziekanowice, Pierocice).
- Parafia Gorzków (Gorzków, Plechów, Stojanowice, Kaczkowice, Donatkowice, Wojsławice, Krzyszków, Przyczniów, Chruszczyna).
- Parafia Igołomia (Czernichów i plebania Igołomska).
- Parafia Kazimierza Wielka - (Kazimierza Wielka, Podolany, Stradlice, Wojciechów, Odonów, Donosy, Paśmiechy, Skórczów, Słonowice).
- Parafia Kościelec (Kościelec, Mysławczyce, Piekary, Ściborowice, Przezwody, Ostrów, Kamieńczyce, Kadzice, Sieradzice, Boronice, Wielgusz, Nagórzany, Łękawa, Lekszyce, Marcinkowice).
- Parafia Koszyce - (m. Koszyce i wsie: Sokołowice, Włostowice).
- Parafia Książnice Wielkie (Książnice, Jankowice, Łapszów, Wroczków, Maciczyn, Jaksice, Dolany, Modrzany, Majkowice, Biskupice, Zysławice, Książnice Małe).
- Parafia Łętkowice.
- Parafia Małoszów.
- Parafia Niedźwiedź (Niedźwiedź, Brus, Kępa, Zaborze, Szczepanowice, Trątnowice, Waganowice, Brończyce).
- Parafia Niegardów (Niegardów, Czechy, Wierzbica, Budziejowice, Muniaczki, Piotrkowice, Błogocice, Dalewice).
 |
 |
| wnętrze kościoła w Kazimierzy Wielkiej, czasy obecne, fot. Zdzisław Kuliś(fot. zbiory autora) |
opracowanie: Zdzisław Kuliś
|
