Dwór Woźniakowskich w Biórkowie Wielkim
 |
| (fot. Szczepan Patoła) |
Biórków Wielki, 8-01-2009
W II połowie XV wieku (w latach 1470-80) Jan Długosz w Liber Beneficiorum wymienia jako właściciela Biórkowa (Wielkiego) Mikołaja Birkowskiego herbu Topór. We wsi był dwór z rolami i folwarkiem oraz 8 łanów kmiecych.
W latach 1783-1791 Biórków Wielki składał się z dwóch części: klucza szlacheckiego i plebańskiej. Właścicielem pierwszej części był Franciszek Ksawry Puszet herbu własnego, starosta zawichojski i było w niej od 56 do 66 domów (w tym: dwór i 3 folwarki, pisaria, 3 karczmy (w 5 zabudowaniach), 2 młyny i browar oraz 7 chałup kmiecych, 20 chat zagrodników, 16 zagród chałupników z ogrodem, 1 zagroda chałupnika bez ogrodu i gruntu oraz 10 rzemieślników).
Obecny dwór murowany został zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku, wtedy majątek należał do Alfreda Milieskiego. Sprzedał go Ignacemu Padarewskiemu, transakcję przeprowadził pełnomocnik Paderewskiego Stanisław Roszkowski. W 1899 część zadłużonego majątku rozparcelowano a resztę wraz z dworem sprzedano Marcjanowi Woźniakowskiemu herbu Prawdzic. Rodzina Woźniakowskich była właścicielami dworu do roku 1945 (majątek wraz z dworem, wówczas "upaństwowiono").
 |
| (fot. Szczepan Patoła) |
W XIX wieku dwór został rozbudowany o skrzydło zachodnie. Podobnie jak wiele innych dworów (i nie tylko dworów) podczas I wojny światowej także i ten ucierpiał (spłonęło wyposażenie pomieszczeń, dokumenty rodzinne).
Dwór w Biórkowie Wielkim jest przykładem tradycyjnej siedziby dworskiej, parterowy, częściowo podpiwniczony o stylistyce eklektycznej z dwuarkadowym portykiem i drewnianą werandą, zachodnie skrzydło jest dwukondygnacyjne.
Oprócz dworku w skład nieruchomości wchodzi park krajobrazowy (typ angielski) z połowy XIX wieku. Dwór jak i otoczenie jest mocno zdewastowany chociaż objęty jest ochroną konserwatorską.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- materiały IKP
- wikipedia - grafika + tekst
- strona www - dwory małopolski - tekst
- strona www - BIP gminy Koniusza - tekst
- strona www - gmina Koniusza - tekst
- strona www - Grocholski herbu Syrokomla - tekst
|
