Krzewicielka oświaty wiejskiej...
Aniela Zdanowska
 |
Aniela z Godlewskich Zdanowska
(fot. Muzeum Ziemi Miechowskiej - fb) |
Proszowice, 28-08-2020
Rola placówki oświatowej jakim jest szkoła w okresie niewoli zaborczych była bardzo potrzebna na polskie prowincji. Mimo zakazu używania języka polskiego, nasi przodkowie w ukryciu upowszechniali ojczystą mowę. W późniejszym czasie, dokonuje się rozkwit kół gospodyń wiejskich na tym terenie. Dzisiaj, ta organizacyjna tradycja osiągnęła najwyższy poziom. Te stowarzyszenia pojawiają się prawie w każdej miejscowości a w jej szeregi wstępują także mężczyźni-muzycznie uzdolnieni. Warto przypomnieć osobę, która była inicjatorką powstania tego lokalnego ruchu i propagatorkę edukacji w okolicy, przy szreniawskiej ziemi.
Aniela Zdanowska z domu Godlewska h. Gozdawa, urodziła się 17 kwietnia 1882 roku, w Klonowie (lub w Bukowskiej Woli koło Miechowa). Została ochrzczona w Racławicach. Była córka Gabriela Godlewskiego (1851-1909) i Pauliny Woźniakowskiej (1861-?), miała także młodszą siostrę Helenę (1884-1967).
Na Ziemię Proszowska do Sierosławic przybyła w 1899 roku wraz z mężem Julianem Zdanowskim, gdzie Julian po śmierci ojca objął zarządzanie kluczem sierosławicko - śmiłowickim. Mieszkali śmiłowickim pałacu Zdanowskich. W 1917 roku przenieśli się na stałe do Lublina, a później do Warszawy.
 |
Aniela i Juliusz Zdanowscy. Fotografia ze zbiorów pani Marii Osuchowskiej
(fot. miechowski_kuferek.manifo.com) |
Mocno angażowała się sprawy społeczności lokalnej. Uczestniczyła w walce o szkołę polską w byłym zaborze carskim. Jeszcze przed I wojną światową była założycielką pierwszych kół gospodyń wiejskich przy Centralnym Towarzystwie Rolniczym w Warszawie. KGW w Nowym Brzesku, Śmiłowicach, Sierosławicach, Gruszowie i Hebdowie. Wiejskie dziewczęta uczyły się uprawy warzyw, kwiatów. P. Aniela organizowała konkursy na najpiękniejsze ogródki. Dorastające dziewczyny uczyły się też szycia, haftu, gotowania, a nawet podstaw pielęgnacji niemowląt.
Publikowała liczne artykuły w prasie, np. w: "Gazetce dla kobiet", Gazecie Rolniczej, "Przodownica". W "Słowie Warszawskim" napisała artykuł o Jutrzence", który przez działanie cenzury stał się bardzo popularny. Była członkinią Ligi Narodowej i jedną głównych postaci Narodowej Organizacji Kobiet. Uczestniczyła w zjazdach gospodyń wiejskich np. w Częstochowie (listopad 1929).
Po śmierci męża (8.10.1937 r.) powróciła na stałe do Śmiłowic, ale zarząd dobrami śmiłowickimi przekazała swojemu siostrzeńcowi Gabrielowi Osuchowskiemu. Reforma rolna spowodowała utratę majątku i wyjazd jej ze Śmiłowic.
Zmarła bezpotomnie w 1970 roku i została pochowana obok męża, na cmentarzu parafialnym w Miechowie.
opracowanie: Marcin Szwaja, Andrzej Solarz
 |
 |
17 lipca 2020, grobowiec Zdanowskich na cmentarzu parafialnym w Miechowie
(fot. Marcin Szwaja) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Arkadiusz Fularski, Aleksander Gąciarz; Ze Śmiłowic do parlamentu; [w:] Dziennik Proszowicki - tygodnik proszowicki z 11.07.2009
- Stanisław M. Przybyszewski; Ziemianie, pałace, dwory i dworki nad Nidzicą i Szreniawą; Kazimierza Wielka 2007
- zbiory IKP
- zbiory autora
- palacsmilowice.com
- 24ikp.pl
- muzeum.miechow.pl
- bs.sejm.gov.pl
- pl.wikipedia.org
- dziennikpolski24.pl
- nieobecni.com.pl
- docplayer.pl
- pbc.gda.pl
- isk.bialystok.pl
- muzeum-niepodleglosci.pl
- wbc.poznan.pl
- sbc.org.pl
- repozytorium.uwb.edu.pl
- pther.eu
- dlibra.umcs.lublin.pl
- dlibra.kul.pl
- olskiezabytki.pl
- miechowski_kuferek.manifo.com
- wielcy.pl
|
