"Pigułka" warszawski powstaniec ze Stręgoborzyc
Józef Zając
 |
akt urodzenia Józefa Zająca
(fot. zbiory autora) |
 |
| (fot. zbiory IKP) |
Proszowice, 8-07-2020
Józef Zając urodził się 14 kwietnia 1913 roku w Stręgoborzycach koło Proszowic, w ówczesnym powiecie miechowskim (obecnie jest to powiat krakowski, gmina Igołomia - Wawrzeńczyce). Rodzicami Józefa byli miejscowi włościanie, Jakub Zając oraz Aleksandra z domu Migas. Podstawowe wykształcenie, siedem klas szkoły powszechnej, zdobył w lokalnej placówce oświatowej.
Kapral Józef Zając ps. Pigułka, wstąpił do konspiracji w 1940 roku. Należał on do Obwodu III krypt. "Waligóra" w strukturach Związku Walki Zbrojnej (późniejszej Armii Krajowej). Obwód III jako jednostka organizacyjna okręgu warszawskiego Armii Krajowej, działała na części warszawskiej Woli. Jednostka była podzielona na trzy rejony: Rejon I (Górce - Babice - Boernerowo), Rejon II (Koło), Rejon III (Czyste).
W dniu wybuchu Powstania Warszawskiego, kapral "Pigułka" należał do drugiego rejonu "Koło", którego dowództwem był plut. pchor. Marian Lewandowski ps. Ryś I. Józef jako dowódca drużyny wraz z swoim odziałem wyruszył w kierunku ul Gostyńskiej (Wola). Odziały powstańcze opanowały szkołę - koszary przy ul. Gostyńskiej i obsadził barykady na ul. Górczewskiej, róg Płockiej i przy szpitalu na ul. Płockiej.
Podczas ciężkich walk udało się zniszczyć niemiecki czołg oraz zdobyć wiele sztuk broni. Jednak 4 sierpnia odział został zmuszony do wycofania się z Górczewskiej. Józef Zając wycofał się z Woli w kierunku Starego Miasta. Podczas walk na Starym Mieście został ranny w obie dłonie. Kanałami miejskimi "Pigułka" przedostał się na ul. Ceglaną, gdzie przyłączył się do Grupy AK "Północ", z którą wałczył już do końca powstania. Po kapitulacji powstania, 3 października 1944 roku, kapral Zając przeszedł do niewoli niemieckiej. Został umieszczony, wraz z innymi powstańcami, w niemieckim obozie jenieckim Stalag IX C w Bad Sulza w którym prawdopodobnie doczekał zakończenia II wojny światowej.
Po zakończeniu II wojny światowej, Józef Zając zamieszkał w Warszawie przy ulicy Górczewskiej 17b (przy tej samej, gdzie walczył w pierwszych dniach powstania) i utrzymywał się z prowadzenia własnego zakładu szewskiego. 13 maja 1947 roku zawarł związek małżeński z Genowefą z domu Grotkowska. 22 kwietnia tego samego roku urodziła im się córka.
Bohater Powstania Warszawskiego, kapral Józef Zając ps. Pigułka zmarł 2 marca 1969 roku w Warszawie.
opracowanie: schronyproszowice.pl - Mateusz Serwatowski
 |
deklaracja Zgłoszenia Członka Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację
(fot. zbiory autora) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- schornyproszowice.pl
- pl.wikipedia.org
- genealodzy.pl
|
