Mało znana poetka rodem z Pławowic
Maria Morstin-Górska h. Leliwa
 |
Maria Helena Morstin-Górska
(fot. Górscy herbu Boża Wola) |
 |
herb Leliwa, Leliwczyk, Leliwita
(fot. pl.wikipedia) |
Proszowice, 18-09-2020
Maria Helena Morstin-Górska herbu Leliwa urodziła się 9 lipca 1893 roku, w Pławowicach. Była córką Ludwika Morstina (właściciela dworu we wsi w powiecie miechowskim) i Anieli z hrabiów Lubienieckich herbu Rola. Jej starszym bratem był Ludwik Hieronim Morstin (znany dramaturg, poeta, powieściopisarz, eseista i tłumacz).
Nauki początkowe pobierała w domu rodzinnym. Biegle władała językiem angielskim i francuskim. Maturę zdała w 1912 roku, w gimnazjum SS. Urszulanek w Krakowie. Na Uniwersytecie Jagielońskim studiowała filologię polską i francuską do lat dwudziestych XX w.
28 sierpnia 1923 roku, wzięła ślub z Franciszkiem Górskim a ceremonia odbyła się właśnie tu w Pławowicach. Z nim miała dwoje dzieci: Ludwika (21.12.1924) i Annę (7 września 1926 r.).
W okresie międzywojennym współpracowała z krakowskim dziennikiem "Czas", wileńskim miesięcznikiem, a następnie dwutygodnikiem "PAX" i warszawskim kwartalnikiem "Verbum".
Na ziemi proszowickiej, w rodzinnym majątku była współorganizatorem dwóch zjazdów poetów (1928-1929), gdzie gościła najpopularniejszą elitę intelektualną ówczesnej Polski.
Podczas drugiej wojny światowej, mieszkała w Krakowie w domu przy alei Krasińskiego 14. Tutaj, współdziałała z miejscowym podziemiem kulturalnym. To miejsce było też szczególnym ośrodkiem życia kulturalnego, tworząc zespół redakcyjny "Tygodnika Powszechnego i Znaku". Przyjaźniła się m.in.: Zofią Starowieyską-Morstinową, Jerzym Turowiczem, Jackiem Woźniakowskim z Biórkowa Wielkiego. Zajmowała się także pisaniem artykułów publicystycznych o tematyce kulturalnej i religijnej oraz tłumaczeniem pozycji literackich pisarzy zachodnioeuropejskich.
Tematyką nadrzędną Marii Morstin-Górskiej był liryka nastrojowa o zamyśleniach i refleksjach nad życiem ludzkim, jego wartością (starość, choroba, przemijanie, śmierć...). Ukazały się jej trzy tomy poezji: "Elegie" - 1920, "Błyski latarni" - 1928, "Krąg miłości" - 1929.
 |
zjazd poetów w Pławowicach 1928, w górnym rzędzie od lewej: Zofia Starowieyska-Morstnowa, Antoni Słonimski, Maria Morstin-Górska, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Morstinowa, Jarosław Iwaszkiewicz; w dolnym rzędzie: Józef Wittlin, Leopold Staff Jan Lechoń, Ludwik Hieronim Morstin, Emil Zegadłowicz Julian Tuwim
(fot. wopita.com) |
Przyjaciel Antoni Gołubiew tak ją wspomniał: Był to umysł rzeczowy i logiczny, precyzyjnie rozróżniający, co w danym zagadnieniu jest istotne. Co zaś uboczne, lub marginesowe, przy jednoczesnym zaangażowaniu każdą ważniejszą sprawą, człowiekiem, książką, myślą. A także umiała bystro patrzeć i wnioskować.
U schyłku życia straciła wzrok i w okresie wakacyjnym przebywała w Zakładzie dla Niewidomych w Laskach pod Warszawą. Zdobyła tam umiejętność pisania "na ślepo" maszyną do pisania. Dzięki czemu do końca życia, samodzielnie pisała listy i swoje utwory. Rzadko udzielała się publicznie, jako jeden z nielicznych i ostatnich występów autorskich był w Krakowie. Wydarzenie miało miejsce w lokalu Związku Literatów Polskich, gdzie opowiadała o swojej życiowej poezji.
 |
czerwiec 1928 - zjazd literatów Pławowicach w posiadłości Ludwika Hieronima Morstina z okazji pobytu w Polsce tłumacza Paula Cazina, widoczni m.in.: Antoni Słonimski, Emil Zegadłowicz (siedzi pierwszy z lewej), Józef Wittlin (stoi pierwszy z lewej), Leopold Staff (siedzi drugi z lewej), Jarosław Iwaszkiewicz (siedzi czwarty z lewej), Jan Lechoń (siedzi trzeci z lewej), Paul Cazin (siedzi czwarty z prawej), Ludwik Hieronim Morstin (stoi z prawej), Julian Tuwim (siedzi trzeci z prawej), Maria Morstin-Górska
(fot. audiovis.nac.gov.pl) |
Zmarła w dawnym mieście Królów Polskich nad Wisłą dnia 14 października 1972 roku. Pochowana jest na cmentarzu Salwatorskim w dzielnicy Zwierzyniec.
opracowanie: Marcin Szwaja
 |
marzec 1935 - wręczenie nagród laureatom konkursu dramatycznego w Krakowie; uczestnicy uroczystości: Maria Morstin-Górska, Józef Gałuszka, Karol Hubert Rostworowski, dr Józef Flach, Mieczysław Kaplicki, I laureat Marian Niżyński, II laureat Jerzy Braun, dr Kazimierz Kumaniecki, W. Górecki, profesor K. Frycz, Ludwik Hieronim Morstin
(fot. audiovis.nac.gov.pl) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Krystyna Górska-Gołaska; Górscy herbu Boża Wola; Poznań 2000
- zbiory IKP
- audiovis.nac.gov.pl
- 24ikp.pl
- geni.com
- dziennikpolski24.pl
- pl.wikipedia.org
- sejm-wielki.pl
- fanbook.news
- culture.pl
- wydawnictwoznak.pl
- wopita.com
|
