Słomniki też miały żydowskiego kronikarza czasu wojny...
Yehuda Knobler
 |
| (fot. sztetl.org.pl) |
 |
| (fot. zbiory IKP) |
Dalewice, 4-02-2020
W Proszowicach żył pisarz pochodzenia żydowskiego i autor wspomnień opublikowanych w książce pt: "Przebłyski czarnej nocy". Był nim ukrywający się podczas niemieckiej okupacji w naszym mieście Bernard Traub-Trawiński. Podobnego świadka holokaustu miały też Słomniki, jedno i drugie miasteczko nie tylko łączy przepływająca rzeka Szreniawa, ale też pisarska twórczość zawarta w jednej z książek. Świadkiem tym był...
Yehuda Lejb Knobler, urodził się 15 sierpnia 1923 roku, w Słomnikach, był synem Fajwla i Chawy z domu Wolnerman. Uczęszczał do polskiej szkoły powszechnej, do szkoły hebrajskiej i do religijnego żydowskiego chederu. Do czasu gdy wybuchła wojna, był uczniem gimnazjum. W latach 1939-1942 mieszkał przemiennie: w Krakowie i Słomnikach.
W ciepłym, letnim czerwcu 1942 r., został uwięziony w obozie pracy przymusowej - "Julag Płaszów". Później przeniesiono go do Mauthausen, przebywał tam do 5 maja 1945 roku. Ten hitlerowski obóz znajdował się w Austrii nad Dunajem, zginęło tam 122 tysięcy osób z 350 tys. więzionych.
Jednym z cudownie ocalałych był słomniczanin - Yehud Knobler. Po dwuletnim leczeniu i powrocie do zdrowia wstępuje do syjonistycznej organizacji Wojskowej "Hagana" w Palestynie. Od 1947-1949 r., był internowany w obozie na Cyprze. Potem służył przez rok w armii izraelskiej. W międzyczasie studiował chemię na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, gdzie uzyskał doktorat. Do końca życia był profesorem - emerytem tej uczelni.
 |
publkacje profesora Yehudy Knoblera
(fot. Marcin Szwaja) |
W latach 1957-1959 był członkiem przedstawicielstwa związków ocalałych Żydów, które przedłożyło i osiągnęło w parlamencie izraelskim prawo państwowego Dnia Pamięci Męczeństwa i Bohaterstwa Żydów w epoce II wojny światowej.
Odezwa profesora Yehunda Knoblera z Jeruzalem w Izraelu: Ludzie dobrej woli i szczerych serc! Pozostawiamy pod Waszą opieką ten skrawek Cmentarza Żydowskiego w Słomnikach, groby naszych przodków, pomnik poświęcony ofiarom ludobójstwa i bratni grób ekshumowanych z łąk przy Króliczce. Oby śmierć ich męczeńska chroniła ludzi dobrej woli i szczerych serc od nieszczęść i katastrof dziejowych i oby oblekła zbliżających się do cmentarnego pomnika w uczucie przebłagania i Bożej łaski.
W historii miasta Słomniki zapisał się jako inicjator Związku Żydów Słomnickich w Izraelu. Kilkakrotnie odwiedzał swoje miasteczko rodzinne nad Szreniawą. W swych wierszach wraca pamięcią do młodości spędzonej w Słomnikach oraz lat wojennych jakie dane mu było przeżyć w Polsce.
Do końca życia utrzymywał kontakt telefoniczny z władzami miasta. Pomimo sędziwego wieku, w rozmowie imponował pamięcią, poczuciem humoru i czystą piękną polszczyzną która przejawia się w jego wierszach.
Jest autorem kilku tomików poezji: "Wspomnienia z lat ludobójczych 1939-1945" - Kraków 1996, "Z nowym rokiem w sądne dni" - Kraków 1999, "Do Jordanu od Szreniawy i Wisły" - Kraków-Budapeszt 2009, "Chmura w sercu".
W trzech zbiorach wierszy autor przedstawił wydarzenia osobiste, rodzinne i ogólne, na tle fizycznej i społecznej zagłady Żydów pod okupacją niemiecką. 10 marca 2012 roku, odwiedził Słomniki jego Syn profesor Haim Knobler. Który w imieniu ojca podarował Muzeum Ziemi Słomnickiej tomiki poezji oraz kwotę pieniężną na dalszy rozwój placówki.
Po bytności ludu żydowskiego, został jedyny, nieruchomy zabytek w postaci synagogi przy ruchliwej drodze Kraków-Warszawa. Budynek opuszczony i przeistaczający się w ruinę, o niego stale martwił się Yehude Knobler. Mimo tej przykrej rzeczywistości, tylko i jedynie kultywowana jest pamięć o tym żydowskim poecie ze Słomnik.
opracowanie: Marcin Szwaja
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Głos Słomnik; kwiecień 2012
- zbiory autora
- Miejska Biblioteka Publiczna w Słomnikach
- sztetl.org.pl
|
