Szaroszeregowy łącznik...
Józef Żelaśkiewicz ps. Orlik
(ur.: 21.02.1929 - zm.: )
biogram
 |
Józef Żelaśkiewicz ps. Orlik
(źródło: Rzeczpospolita...) |
Proszowice, 22-03-2019
Podpułkownik Józef Żelaśkiewicz ps. Orlik, Jaszko, ur. 21 lutego 1929 roku w Książu Wielkim. Rodzicami byli Jan i Janina z d. Żechowska.
Orlik był żołnierzem 1/II/112 pp/106 DP AK. Początkowo jako członek zastępu Szarych Szeregów (od 11 listopada 1942 roku) przy miechowskim obwodzie ZWZ (lata 1942-1943), brał udział w kompleksowej obserwacji jednostek nieprzyjaciela, wyposażeniu transportów wojskowych i kolportażu prasy podziemnej. W Szarych Szeregach pełnił funkcję sekcyjnego.
W lutym 1944 zostaje zaprzysiężony do Armii Krajowej przez dowódcę placówki "Kozica" (Kozłów) kpr. pchor. cz.w. Stanisława Zyneka ps. Dzięcioł działa w akcjach zabezpieczających materiał zrzutowy oraz magazynowaniu i dostarczaniu broni dla oddziałów partyzanckich. Należał do pocztu placówki Książ Wielki ("Kozioł"), był łącznikiem.
W dniu 24 lipca 1944 r. przebija się przez niemiecką obławę z rozkazem dowódcy "Słowika" (kpt. Julian Malinowski) do oddziału partyzanckiego "Skrzetuski" i mimo ostrzelania go i pościgu wroga dociera do dowódcy ppor. "Żbika" (Stanisław Jazdowski).
 |
lato 1943, grupa uczniów tajnego nauczania w Książu Wielkim z zakresu szkoły średniej, "Orlik" stoi drugi od prawej strony
(źródło: Znad Nidzicy...) |
Tak wydarzenie to opisał Nieczuja-Ostrowski w książce "Rzeczpospolita...": [...] W tych dniach - wspomina plut. cz. w. "Orlik" (Józef Żelaśkiewicz) - rozlokował się w szkole w Książu Wielkim oddział Wehrmachtu, a grupy żandarmerii niemieckiej i ukraińskiej wzmogły wyraźnie swą aktywność w przeczesywaniu terenu [...] Około 12.00 por. "Słowik" wręczył mi rozkaz pisemny, polecając go pilnie i niezawodnie doręczyć ppor. "Żbikowi", d-cy OP "Skrzetuski".
Ruszyłem pieszo przez Podbrzezie, następnie polami obok sadów Hallera w Mianowicach w kierunku Cisie. Niestety, mimo że na trzecim moście za Książem udało mi się ominąć posterunek policji niemieckiej, a także idący polami od strony Przysieki oddział Żandarmerii niemieckiej - to podczas przechodzenia drogi kasztanowej, prowadzącej od dworu w Mianowicach do drogi Książ Wielki-Miechów, natknąłem się znów na patrol żandarmerii ukryty za drzewami. Było zbyt blisko, by uciekać. Słysząc krzyk: Halt! Hande hoch!, stanąłem, ale wykorzystując hałas jaki uczyniła nadjeżdżająca furmanka z jednym woźnicą i policjantem granatowym, padłem błyskawicznie do rowu, a stąd w nieskoszoną pszenicę. Mimo oddawania w moim kierunku strzałów [...] zdążyłem dobiec [...] do małego lasku [...], stąd już dotarłem do gajówki Trąba, gdzie wartownik oddziału doprowadził mnie do dowódcy [...] Było to koło godziny 13.00. [...]
Dzięki temu możliwe stało się zorganizowanie przez "Żbika" zasadzki na konwój niemieckiej żandarmerii, rozbicie go i uwolnienie polskich więźniów w rejonie wsi Cisia Wola."Orlik" bierze udział w tej akcji, a także innych dywersyjnych i sabotażowych (rozbrojenie Niemców na poczcie w Książu Wielkim, wypad zbrojny na oddział Wehrmachtu i podobne) na terenie północnym Inspektoratu "Maria".
 |
październik 1979, wiceminister Jozef Żelaśkiewicz
(źródło: audiovis.nac.gov.pl) |
Po wojnie ukończył Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie (inż. elektryk) oraz Politechnikę Poznańską (mgr inż. org. i ek. bud.). Mieszka w Warszawie.
Józef Żelaśkiewicz przez wiele lat był prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Arabskiej. Wcześniej był wiceministrem resortu przemysłu w czasach Gierka a później radcą handlowym na Bliskim Wschodzie. Był także wiceprzewodniczącym rady nadzorczej Elektromontażu Bydgoszcz.
Odznaczenia: Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami (1944), Krzyż Walecznych (1960), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (l968), Krzyż Partyzancki (1973), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1975), Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, Medal Wojska (1976), Order Sztandaru Pracy I kl. (1976), Krzyż AK (l980).
opracowanie: red.
 |
Muzeum AK październik 2017, konferencja poświęcona 106 DP AK i sylwetce gen. Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego ps. "Tysiąc", stoją od lewej: Józef Żelaśkiewicz, Andrzej Bodziony, Jadwiga Zięba i Stanisław Piwowarski
(fot. dziennikpolski24.pl / Kornelia Plizga) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- archiwum kpt. Antoniego Sieleckiego ps. Ansiel, Wir; 50 lat Armii Krajowej 1942-1992 część II
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t.II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Adam Sznajderski; Partyzancka odyseja; Tuchów 2004
- Jerzy Michał Żelaśkiewicz; Znad Nidzicy w świat. Wspomnienia; Warszawa 2008
- miechow.info
- audiovis.nac.gov.pl
- pb.pl
- dziennikpolski24.pl
- muzeum-ak.pl
|
|
|
