Drugi dowódca oddziału "Ogień"
Zbigniew Śniegowski ps. Jemioła
(ur.: 31.12.1919 - zm.: 24.12.1980)
biogram
 |
Zbigniew Jan Śniegowski ps. Jemioła
(fot. pauart.pl) |
Proszowice, 27-07-2020
Porucznik Zbigniew Jan Śniegowski ps. Jemioła, Jasion. Urodził się 31 grudnia 1919 roku w Krakowie. Był synem Jana nauczyciela, porucznika WP, powstańca śląskiego i Marii z domu Ożóg, księgowej. Miał dwóch braci: Lechosława (więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych) i Żywisława (żołnierza AK). Szkołę powszechną realizował w Przygędzy, Łaziskach i Krakowie. Uczęszczał do IV Państw. Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie i tam w 22 maja 1933 roku wstąpił do IV Drużyny Harcerzy im. Jerzego Grodyńskiego.
18 maja 1938 roku zdał maturę i odbywał służbę wojskową w ramach Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy przy 19. pp "Orlęta Lwowskie", ukończył go latem 1939 roku ze stopniem plutonowego podchorążego, po odbyciu ćwiczeń awansował na sierżanta.
We wrześniu 1939 roku brał udział w wojnie obronnej, służył w 40. pp "Dzieci Lwowa", był dowódcą plutonu w 4. batalionie marszowym. Od 8 września walczył w Warszawie, gdzie po kapitulacji został wzięty do niewoli. Był przetrzymywany w obozach jenieckich w Żyrardowie, a później w Częstochowie skąd z 14, podoficerami zbiegł 4 grudnia i wrócił do Krakowa.
Zatrudnił się jako robotnik, a później jako pracownik biurowy w Elektrowni Miejskiej. Od stycznia 1940 roku z kolegami z podchorążówki organizował oddział konspiracyjny, był do lipca jego dowódcą. Po licznych aresztowaniach członków oddziału (lato 1941) z pozostałymi wstąpił do batalionu ZWZ / AK Janusz Gracza ps. Korczak. Z polecenia organizacyjnego od czerwca 1942 do lipca 1944 roku pracował w administracji niemieckiego kina "Urania".
Od lipca 1942 roku uczestniczył w akcjach dywersyjnych, kolportażu ulotek i czasopism na terenie Krakowa w ramach Szarych Szeregów. Od 1942 roku był w dyspozycji oficera szkoleniowego Komendy Obwodu AK Kraków Miasto, był instruktorem kursu Szkoły Podchorążych AK, dowodził szkoleniem piątki Szarych Szeregów. W latach 42-43 organizował i szkolił kompanię AK w Skawinie i pluton w Borku Fałęckim.
W 1943 roku był bliskim współpracownikiem majora Józefa Kowalówki ps. Erwin, komendanta Obwodu Kraków-Powiat Armii Krajowej - był w tedy w stopniu starszy sierżant podchorąży i należał do sztabu komendy obwodu. Uczestniczył w redagowaniu i publikował artykuły w prasie konspiracyjnej (pod pseudonimem Jasion). W grudniu 1943 roku otrzymał stopień harcerza orlego, a w czerwcu 1944 Harcerza Rzeczypospolitej.
Od wiosny 1944 roku był dowódcą 1. plutonu w 1. komp. Szarych Szeregów "Bartek". Ze względu na zagrożenie aresztowaniem w lipcu musiał opuścić Kraków i wstąpił do oddziału partyzanckiego "Jędrusie" działającego w rejonie Sandomirza, był dowódcą sekcji "piatów" i instruktorem szkolenia. Na tym terenie uczestniczył w akcji "Burza" w ramach 4. kompani 2 batalionu 2. pp Legionów Dywizji Sandomiersko-Swiętokrzyskiej AK. Brał udział we wszystkich bitwach stoczonych przez ten pułk od 20 lipca do 2 października 1944 r. m.in.: w okolicy Dziebałtowa Starego (26 sierpnia), pod Radoszycami (2-3 września), w lasach koneckich i opoczyńskich, tygodniowych bojach na drogach prowadzących do Kielc, m. in. w paśmie Dymińskim (18 września), pod Radkowem (26 września) oraz potyczkach na Sandomierszczyźnie, w lasach siekierzyńskich, w borach samsonowskich, w powiecie jędrzejowskim i lasach świętokrzyskich. Był jednym z głównych wywiadowców bliskiego wywiadu Dywizji. Po demobilizacji wstąpił do Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej AK ("Bank") działającej na terenach Inspektoratu AK "Maria".
Niedługo po zaprzestaniu walka w ramach Rzeczpospolitej Partyzanckiej kiedy jeszcze istniała Krakowska Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej AK ("Bank") Edwarda Kleszczyńskiego ps. Dzik, podporucznik "Jemioła" został przydzielony do II batalionu (Kuźnia) w 5 Pułku Strzelców Konnych AK (Pszczoła). Pełnił tam funkcję kolejnego zastępcy dowódcy oddziału dyspozycyjnego "Ogień" (od 2. października 1944). Od 4 listopada pełnił już obowiązki dowódcy tego oddziału. 11 listopada został awansowany na stopień podporucznika.
Dowodził w kilku akcjach (m.in. 12 stycznia 1945 rozbrojenie posterunek policji granatowej i plutonu Wehrmachtu w Skale). 18 stycznia w Pojałowicach rozwiązał oddział i 21. wrócił do Krakowa. Od lutego 1945 roku był drużynowym IV Krakowskiej Drużyny Harcerzy, a od marca był w składzie Komendy Krakowskiej Chorągwi Harcerzy.
 |
Zbigniew Śniegowski
(fot. Małopolski słownik biograficzny...) |
12. października ujawnił się przed Komisją Likwidacyjną ds. AK Okręgu Kraków i został zweryfikowany w stopniu porucznika. W październiku tego roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa UJ, został też w tym roku sekretarzem woj. krakowskiego Kazimierza Pasenkiewicza. Był redaktorem trzech edycji "Informatora harcerskiego" (1946-48). W 1948 został kierownikiem Wydziału Propagandy i Informacji Komendy Chorągwi i rozpoczął studia na Wydziale Dziennikarskim Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Krakowie. W 1949 roku zrezygnował ze studiów na obu kierunkach i podjął pracę w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej na różnych stanowiskach kierowniczych. Od 1951 roku pracował w Wojewódzkim Zarządzie Wodnych Melioracji (z późniejszymi zmianami nazwy). Od 1965 roku był członkiem zarządu krakowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
W 1966 roku wrócił na uczelnię i został słuchaczem Studium Zaocznego Wydz. Prawa UJ. Przewodniczył Komisji Historycznej ZBoWiD w Krakowie. Opublikował wiele artykułów na temat działalności AK.
W 1951 roku wstępuje z związek małżeński z Zofią Teresą Kołodziej (1926) nauczycielką, także uczestniczką konspiracji. Mieli dwóch synów: Jaromira Marka (1953) i Wojciecha (1955).
Zmarł 24 grudnia 1980 roku w Krakowie, pochowany jest na cmentarzu Rakowickim (kwatera IX, rząd 12, miejsce 11).
Został wyróżniony licznymi odznaczeniami i medalami: Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1943). Krzyżem Walecznych (1944), Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1964). Krzyżem Partyzanckim (1966). Krzyżem AK (1969). Srebrnym Krzyżem Zasługi (1969). czterokrotnie Medalem Wojska (Londyn) oraz odznaczeniami zagraniczny mi, m.in.: francuskimi La Croix du Passur (045/Pol/69), La Croix de Partisan (32/Pol/69), Croix du Merite (144/K-72/24), Medaille D'Europe (53/Pol/69).
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Janusz Wojtycza; Śniegowski Zbigniew Jan Stanisław, pseud.: Jemioła, Jasion (1919-1980); [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 51; Warszawa - Kraków 2016-2017
- Janusz Wojtycza; Śniegowski Zbigniew Jan "Jemioła", "Jasion" (1919-1980) - ekonomista, porucznik AK; [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939-1956. T. 8; Kraków 2002
- zbiory IKP
- pauart.pl
- krakowianie1939-56.mhk.pl
- 24ikp.pl
- dziennikpolski24.pl
- old.muzeum-ak.pl
- bazhum.muzhp.pl
- drugiobieg.info
- rodaknet.com
- sejm-wielki.pl
|
