Łączniczka SBS Skała, uczestniczka zamachu na Koppego
Zofia Sokołowska ps. Dzidzia
(ur.: 17.09.1926 - zm.: 27.01.2022)
biogram
 |
| (fot. akcjakoppe2014.blogspot.com) |
 |
| (fot. facebook.com) |
 |
Zofia Sokołowska ps. Dzidzia
(fot. krakow.ipn.gov.pl) |
Proszowice, 22-03-2022
Porucznik Zofia Sokołowska ps. Dzidzia, urodzona 17 września 1926 roku w Krakowie. Córka Jana i Stefanii, miała trójkę rodzeństwa, które również działało w konspiracji okupacyjnej: Helena ps. Lena (łączniczka Armii Krajowej), Irena ps. Bobo (łączniczka AK), Stanisław ps. Celt (żołnierza Armii Krajowej). Mieszkała przy ul. Starowiślnej 33.
W latach 1933-1939 uczęszczała do szkoły powszechnej w Krakowie, podczas okupacji niemieckiej ukończyła Szkołę Handlową, uczestniczyła w tajnych kompletach prowadzonych przez profesorów z Gimnazjum im. Królowej Wandy.
Do konspiracji (Armii Krajowej Kedyw) została zaprzysiężona jako szesnastolatka, 31 października 1942 roku przez Jana Pańczakiewicza ps. Zimowit, Skała, ..., przyjęła pseudonim "Dzidzia". Otrzymała przydział do służby łącznościowej, jej bezpośrednim dowódcą był Józef Baster ps. Raka. Zajmowała się kolportażem prasy, przewoziła pocztę, broń, aparat radiowy nadawczy, materiał minerski. Obsługiwała trudny punkt kontaktowy w Sukiennicach.
W marcu 1944 r. została przeniesiona do sekcji wywiadu Zofii Carnelli-Jasieńskiej ps. Ina. Prowadziła rozpoznanie terenu przed zamachem na SS-Gruppenfürhera Wilhelma Koppego (wyższego dowódcy SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie), na którego 11 lipca 1944 roku był zorganizowany nieudany zamach - akcja specjalna Koppe (brała w akcji bezpośredni udział - stała na rogu ulicy Straszewskiego i Podzamcze - sygnalizowała przejazd samochodu, za co została przedstawiona do odznaczenia Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami).
Zagrożona aresztowaniem została przeniesiono do działającego na naszym terenie Samodzielnego Batalionu Partyzanckiego "Skała". Jako łączniczka SBP brała udział we wszystkich jego akcjach bojowych: pod Zaryszynem, Moczydłem, Krzeszówką, Sadkami i Złotym Potokiem. Należała do plutonu łączności baonu, dowódcą był ppor. Józef Baster ps. Rak.
Od października 1944 r. została przeniesiona z powrotem do Kedywu w Krakowie - do sekcji wywiadu i łączności. Na tym stanowisku pracowała do końca wojny. Jej dom (przy ul. Starowiślnej 33) był skrzynką kontaktową i miejscem ukrywania ludzi spalonych, którymi opiekowała się matka Stefania Sokołowska. Miedzy innymi w tych miejscach (Starowiślna, Sukiennice) oczekiwali na akcję Koppe żołnierze Parasola, którzy przybyli do Krakowa.
Po zakończeniu wojny kontynuowała naukę w Gimnazjum im. Królowej Wandy, zdała tam maturę w 1946 r. Przez dwa lata opiekowała się ciężko chorym ojcem. W 1948 r. rozpoczęła studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego i w 1952 r. obroniła pracę magisterską.
W październiku 1952 r. otrzymała nakaz podjęcia pracy na stanowisku kierownika gospodarczego Centralnego Biura Aparatury Chemicznej i Urządzeń Chłodniczych w Krakowie. W czerwcu 1954 r. przeniesiono ją służbowo do Centralnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn i Urządzeń Odlewniczych w Krakowie. Początkowo była pomocą techniczną, potem samodzielnym kosztorysantem. Od grudnia 1954 r. uczęszczała na kurs kosztorysowania budowlanego zorganizowany przez Zakład Doskonalenia Rzemiosła. Ukończyła go w marcu 1955 r. W 1956 r. ukończyła kurs kosztorysów budowlanych II stopnia prowadzony przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
Od 10 grudnia 1956 r. pracowała w Biurze Projektów Przemysłu Cementowo-Wapienniczego "Biprocemwap" jako kalkulator-kosztorysant. Od maja 1968 r. pracowała na 3/4 etatu. Jednocześnie w innej firmie była radcą prawnym. Od 1 września 1971 r. powróciła do pracy na całym etacie.
Była ławnikiem Sądu Wojewódzkiego w Krakowie. 31 grudnia 1981 r. przeszła na emeryturę.
Uczestniczyła we współorganizowanych przez krakowski IPN uroczystościach rocznicowych Akcji Specjalnej Koppe, gościła na sesjach naukowych poświeconych tej akcji. Uczestniczyła w spotkaniach z młodzieżą dzieląc się swoimi wspomnieniami
Zofia Sokołowska zmarła 27 stycznia 2022 roku. Została pochowana na cmentarzu Rakowickim 9 lutego, w rodzinnym grobowcu (kwatera: pas 33 III rząd: 2, miejsce 20).
Otrzymała odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami oraz resortowe (Srebrną Odznaką Zasłużony dla Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych), Odznaka Honoris Gratia, Medal Stulecia Odzyskania Niepodległości (2021). Posiadała stopień porucznika AK czasu wojny.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Marek Mariusz Tytko; Mjr prof. Stefan Szuman w walce o niepodległość Polski (1939-1945); [w:] Sowiniec, Półrocznik Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, czerwiec 2014, nr 44
- krakow.ipn.gov.pl
- m.facebook.com/PolonijnaAgencjaInformacyjna
- radiomaryja.pl
- dzieje.pl
- malopolskawiiwojnie.pl
- akgrot.wieliczka.eu
- tropyhistorii.wordpress.com
- wojskonews.pl
- radiokrakow.pl
- sowiniec.com.pl
- dws-xip.pl
- akcjakoppe2014.blogspot.com
- kedyw.info
- zck-krakow.pl
- przystanekhistoria.pl
- muzeum-ak.pl
|
