"Jaxa" - nauczyciel, dowódca...
Wojciech Majewski ps. Jaxa
(ur.: 5.03.1912 - zm.: 14.03.1979)

biogram

Wojciech Leon Majewski ps. Jaxa (Jaksa)
(fot. Ziemi Miechowskiej w pokłonie...)

Proszowice, 28-01-2021

Major Wojciech Leon Majewski ps. Jaxa (Jaksa); urodził się 5 marca 1912 r. w Starym Sączu. Rodzicami jego byli: Stanisław i Kunegunda z d. Chmura. Ukończył Seminarium Nauczycielskie, niestety nie mógł zdobyć pracy w swoim zawodzie. Ukończył też Szkołę Podchorążych Piechoty Rezerwy w Zambrowie. Po pewnym czasie otrzymał posadę nauczycielską w Miechowie. Tutaj też ożenił się.

     Przed wybuchem wojny został zaobi1izowany do 33 Pułku Piechoty. Uczestniczył w walkach na wschodzie, aż do rozbrojenia przez wojska sowieckie. Z niewoli udało mu się szczęśliwie uciec. Dociera do Starego Sącza, a potem do Miechowa.

     Pracuje jako nauczyciel w Słaboszowie. Współtworzy organizację wojskową. Pełnił funkcję zastępcy komendanta Placówki "Sarna" (Słaboszów). Pełnił tez funkcję zastępcy komendanta Podobwodu Centralnego "Magda" w Obwodzie "Mech - Magdalena" (Miechów). Zorganizował w Placówce "Sarna" już w 1942-1943 kurs podoficerski (uczestnikami byli członkowie AK, BCH i nawet AL.), a w okresie maj 1943 - czerwiec 1944, kurs podchorążych w placówce Miechów ("Mewa"). Został komendantem Podobwodu AK "Magda" (Miechów). Jego oddział OP "Jaksa" należał do najsilniejszych i najbardziej aktywnych jednostek partyzanckich w Inspektoracie AK "Maria".

     W lecie 1944 roku podczas trwania Kazimiersko Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej został mianowany zastępcą dowódcy 3 kompanii kryptonim "Tobruk", Samodzielnego Partyzanckiego Batalionu Szturmowego "Suszarnia", Władysława Mareckiego ps. Żabik. Był także dowódcą ochrony radiostacji Okręgu AK Kraków, działającej wówczas w Obwodzie Miechowskim. W okresie października i listopada 1944 roku "Jaxa" był dowódcą 1. kompani "Moc" w batalionie sztabowym "Namiot", Rezerwowego Pułku Piechoty "Restauracja", 106 Dywizji Piechoty AK "Dom".

dowództwo Samodzielnego Batalionu Szturmowego 106 DP AK, dowódcy kompanii oraz kilku plutonów. Od lewej: ppor. Wojciech Majewski "Jaksa", por. Bronisław Handzlik "Gozdawa", kpr. pchor. Julian Nowak "Babinicz", por. Józef Gargasz "Grot", kpt. Walery Krokay "Siny", ppor. Jan Stasiek "Kaszuba", kpt. Antoni Iglewski "Ponar", st. sierż. Józef Lisowski "Jotel", kapelan Adam Bieżanowski "Józef Glanowski", por. Piotr Sławoń "Swarożyc", por. Władysław Marecki "Zabik", por. Jan Pieńkowski "Mohort", ppor. Stefan Kaufman "Stary"
(fot. Ziemi Miechowskiej w pokłonie...)

"Jaxa" usuwa zacięcie w kaemie, stoi plutonowy "Benc" (Tadeusz Mroziński) d-ca plutonu "Kasia"
(fot. Album "Dominika" 1943-1945 "Suszarnia")

Niektóre akcje w których uczestniczył "Jaksa" lub jego oddział:

  • lipiec 1943, oddział w sile 1+14 d-ca por."Jaxa" Wojciech Majewski oraz por."Olgierda" Józefa Malary w sile 1+16, w Działoszycach dokonali akcji na Kluczniaka.
  • czerwiec 1944, oddz./dyw."Jaxa", d-ca "Roland" stoczył walkę w obronie radiostacji z ekspedycją niemiecką. Straty własne 3 rannych. Niemieckie 7 - zabitych.
  • lipiec 1944, oddz./dyw."Jaxa", w sile 25 ludzi, d-ca "Jaxa", w Kalinie U. uwolniono 25-ciu aresztowanych. 2-ch konwojentów zabito, kilku raniono zdobyto 3 kb. Jeden uwolniony ranny.
  • 22 lipiec 1944, rozbrojenie oddziału Wehrmachtu ochraniającego gorzelnię w Święcicach. Zdobyto 20 sztuk broni palnej oraz granaty..
  • 26 lipiec 1944, atak Niemców na radiostację GO i 106 DP AK w lesie Klonowskim k/Racławic. Działała ona pod d-twem ppor. "Zygmunta" (Zygmunt Mierzejewski) i chor. "Leliwy" (Mieczysław Danecki). Ubezpieczał pluton "Dominiki-Magdy" ppor. "Jaksy" (Wojciech Majewski). W walce Niemcy stracili dwóch zabitych, 6 było rannych i 1 wzięty do niewoli. Strat własnych nie było - radiostację zdołano wycofać w bezpieczne miejsce.
  • 28 lipiec 1944, oddział "Jaksy", liczący 12 osób, zlikwidował 7-osobowy posterunek policji niemieckiej rozlokowany w budynkach gorzelni w Święcicach.
  • 28 lipiec 1944, nieudana akcja w Książu Wielkim na oddział "ozdrowieńców" Wehrmachtu, kwaterujących w miejscowej szkole.
  • 29 lipiec 1944, przed południem na szosie pod Kościejowem 7-osobowy oddział AK "Jaksy", pod dowództwem Majewskiego, zatrzymał samochód ciężarowy i zarekwirował 4 tony cukru. 3 żołnierzy niemieckich z konwoju puścił z bronią.
  • 31 lipiec 1944, uderzenie na ukraiński oddział SS-Galizien, przeprowadzający pacyfikację wsi Ilkowice i Janowice. Zginęło 5 Ukraińców, kilku zostało rannych.
  • 5 sierpień 1944, w Nowinach (przysiółku Kościejowa), 7-osobowy oddział "Jaksy" zlikwidował 2 żołnierzy ukraińskich uciekających spod Skalbmierza w czasie pacyfikacji.
  • sierpień 1944, oddz./dyw."Jaxa", zarekwirowano z mleczarni w Radziemicach masło i sery.
  • 16 sierpień 1944, Oddział partyzancki AK "Skrzetuski" w drodze do lasów sancygniowskich, zatrzymał się na odpoczynek w Górach Miechowskich. Tu zaskoczyły go samochody pancerne i samolot niemiecki. Do walki włączył się również 50-osobowy oddział "Jaxy"
  • 7 styczeń 1945, około godziny 15.00 oddziały "Olgierda" (Józefa Malary) i "Jaksy", łącznie ponad 30 żołnierzy, idąc po wysłuchaniu zamówionej mszy w kościele słaboszowskim, na obiad do dworku w przyległej wsi Dzieduszyce zatrzymały kolejkę wąskotorową, którą jechało 17 żołnierzy Wehrmachtu. Po otwarciu ognia Niemcy poddali się bez walki. 2 zginęło, 1 został ranny, pozostałych rozbrojono. Zabitych Niemcy zabrali do Miechowa.
  • ...
III kompania podczas nabożeństwa, od lewej na pierwszym planie: dowódca III kompanii por. Władysław Marecki "Żabik 2" i jego zastępca ppor. Wojciech Majewski "Jaksa"
(fot. Ziemi Miechowskiej w pokłonie...)

     Po wkroczeniu Sowietów pracował jako kierownik szkoły powszechnej w nowosądeckim, gdzie był pierwszy raz aresztowany. Zwolniony w wyniku amnestii w 1948 r. wyjechał do Ełku, gdzie pracował w tamtejszym nadleśnictwie.

Wojciech Majewski zdjęcie powojenne
(fot. Album "Dominika" 1943-1945 "Suszarnia")
     W 1949 r. przeniósł się w Białostockie, pełnił funkcję kierownika szkoły powszechnej w Lubotyniu. Tam, już jako wdowiec ożenił się z nauczycielką Stanisławą Gołębiewską. 27 sierpnia 1950 roku został wraz z żoną aresztowany przez UB. W czasie śledztwa był okrutnie torturowany. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Krakowie (Wydz. IV Karny) 30 maja 1953 r. zostaje skazany (niewinnie), w oparciu o sfabrykowane przez UB dowody, na dożywotnie więzienie z pozbawieniem praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze. Wyrok wydali sędziowie: Stanisław Michałowski (przewodniczący), Bolesław Kobylarz i Mieczysław Długosz.

     Więzienie opuścił podczas odwilży październikowej 1956 roku. Wyrok z 30 V 1953 r. uchylony przez Sąd Najwyższy, później został ponownie rozpoznany przez Sąd Wojewódzki w Krakowie. Po rozważeniu rewizji prokuratora wyrok uniewinniający został uchylony. 21 I 1956 r. 18 kwietnia 1962 r. Sąd Wojewódzki, po kolejnym rozpoznaniu sprawy, ponownie uniewinnił "Jaxę" od zarzutu oskarżenia, a wyrok ten uprawomocnił się.

     Żona "Jaksy" przebywała w aresztach śledczych w Łomży i Białymstoku przez okres jednego roku. W straszliwych warunkach więziennych urodziła w Białymstoku córkę Helenę (mgr farmacji). Syn Józef urodził się już po powrocie ojca z więzienia.

Major Wojciech Majewski ps. Jaksa zmarł 14 marca 1979 roku w Krakowie. Pochowany jest na Cmentarzu w Grębałowie w rodzinnym grobowcu.

Za swoją konspiracyjna działalność został odznaczony m.in.: Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

opracowanie: Andrzej Solarz   

ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
  1. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
  2. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
  3. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
  4. Józef Belski; Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944; Kazimierza Wielka 2014
  5. Album "Dominika" 1943-1945 "Suszarnia"
  6. Adam Sznajderski; Partyzancka odyseja; Tuchów 2004
  7. Józef Guzik; W obronie miechowskiej wsi 1939-1945; Książka i Wiedza; Warszawa 1981
  8. Władysław Ważniewski; Walki partyzanckie nad Nidą 1939-1945; Wydawnictwo MON; Warszawa 1975
  9. Rudolf Zbysław Pasek ps. "Sprzączka"; Ziemi Miechowskiej w pokłonie. Wspomnienia wojenne; Warszawa 2010
  10. Józef Belski; Ostatnie dni; Kraków 2018
  11. Informator SŻAK w Krakowie, nr 18

  12. zbiory IKP
  13. archiwum kpt. Antoniego Sieleckiego ps. Ansiel, Wir

  14. zck-krakow.pl

Artykuł pochodzi ze strony: Internetowego Kuriera Proszowskiego
Zapraszamy: https://www.24ikp.pl/skarby/ludzie/rp1944/m/majewski_wojciech/art.php