Od września 1939, zawsze w boju...
Walery Marian Krokay ps. Siwy
(ur.: 23.11.1914 - zm.: 5.09.1982)
biogram
 |
| kpt. Walery Marian Krokay ps. Siwy (fot. zbiory IKP) |
 |
| Walery Marian Krokay(fot.pl.wikipedia.org ) |
13-08-2018
Kapitan Walery Marian Krokay ps. Siwy, Murawa, Zawiślak, urodził się 23 listopada 1914 w Skole (powiat Stryj) w rodzinie o tradycjach wojskowych. W 1934 roku, w czerwcu kończy Państwowe Gimnazjum IV im. H. Sienkiewicza w Krakowie i uzyskuje świadectwo dojrzałości. Podczas nauki był zastępcą szefa hufca szkolnego przysposobienia obronnego oraz należał do kółka historycznego.
Od września 1935 r. do 15 października 1938 r. uczęszcza do Szkoły Podchorążych Piechoty w Różanie n/Narwią oraz w Komorowie k/Ostrowi Mazowieckiej. Przed promocją odbywa 3. tygodniowy kurs spadochronowy w II Baonie Balonowym w Legionowie k/Warszawy. Po promocji na podporucznika (15 października 1938) otrzymuje przydział do 20 pp Ziemi Krakowskiej w Krakowie, pełnił funkcję dowódcy plutonu Szkoły Podoficerskiej.
Okres wojny obronnej we wrześniu 1939 roku przesłużył w 6 dp 20 pp Ziemi Krakowskiej jako młodszy oficer 6 komp. strzeleckiej. W grudniu 1939 roku przez Słowację, Węgry i Jugosławię (Split) przedostaje się do Francji (Marsylia), gdzie zgłasza się do Polskich Sił Zbrojnych.
Camp de Carpiagne, Paryż (weryfikacja), Vichy (obóz oficerski), później dostaje przydział do Samodzielnego Baonu Strzelców w Coetąuidan. nastepnie zostaje wcielony do Batalionu Ośrodka Zapasowego 10 Brygady Kawalerii Mot. płk. Maczka. Kampanię przebywa w ramach Brygady (walki pod Paryżem). Z La Rochelle po kapitulacji Francji zostaje ewakuowany do Anglii.
W tym czasie jego ojciec mjr Walery Alojzy Krokay organizował ruch konspiracyjny w Krakowie, został rozstrzelany przez Niemców 4 lipca 1940 roku w Krzesławicach razem z 16. letnim synem Jerzym. W tym smutnym dniu Siwy stracił ojca i brata, został mu jeszcze drugi brat Adam i najprawdopodobniej przynajmniej jedna siostra.
Podporucznik Krokay w P.S.Z. w Szkocji zmienia miejsca postoju (Plymouth, Glasgow), później w Biggar (I Brygada Strzelców), później Douglas, 10 Bryg. Kaw. Mot. jako Baon im. 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich. Pełni funkcję dowódcy plutonu broni towarzyszącej (moździerze i ckm). Realizuje zadanie obrony wybrzeża w Szkocji rej. Carnoustie. W tym czasie odbywa liczne szkolenia, kolejne zmiany miejsca postoju, organizacja i szkolenie pancerne.
W kwietniu 1941 - kończy Instruktorski Kurs Spadochronowy w Ringway k/Manchester. Od września 1941 do marca 1942 służy w Szkole Podchorążych Piechoty w Dundee (pełni funkcję dowódcy plutonu), później wraca do pułku.
W sierpniu 1942 roku zgłosił się na serię kursów tzw. "Cichociemnych" wraz z ponownym specjalnym kursem samochodowym. 11 listopada tego roku awansuje do stopnia porucznika. Zaprzysiężony 29 listopada 1942.
 |
od lewej: d-ca. 2 kompani batalionu Suszarnia por. "Gozdawa Bronisław Handzlik, d-ca 1 komp. por "Grot" Józef Gargasz, z-ca d-cy baonu kpt. "Siwy" Walery Krokay, d-ca baonu kpt. "Ponar" Antoni Iglewski, adiutant plut. pchr. "Ziemia" Leonard Wyjadłowski, d-ca 3 kompanii kpt. "Żabik" Władysław Marecki, d-ca 4 komp. CKM ppor. "Kaszuba" Jan Stasiek
(fot. zbiory IKP) |
Po przeszkoleniu w dywersji, w nocy z 20 na 21 lutego 1943 roku został zrzucony wraz z trzema skoczkami do Polski w sąsiedztwie wsi Borszowice pod Chęcinami, na placówkę "Słoń" Armii Krajowej. W kraju otrzymuje przydział na Wołyń (Kowel) do "Chłostry". Bierze udział w walkach na Wołyniu rejon Kupiczow - Zasmyki. Pełni funkcję oficera dywersji kolejowej Inspektoratu Kowel oraz dowódcy Od września 1943 roku walczył w oddziale partyzanckim "Kord" jako oficer operacyjny. Od 15 lutego 1944 roku do 20 kwietnia 1944 roku był dowódcą II batalionu 43 pułku piechoty operującego w ramach Zgrupowania "Gromada" 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK.
W nocy z 20 na 21 kwietnia 1944 roku jego batalion utraciwszy kontakt z dywizją pod Zamłyniem został okrążony przez Niemców. Krokay "rozpuścił" oddział i sam przekracza Bug, przez Chełm dociera do Warszawy. Miał w związku z tym (zostawienie żołnierzy w trudnej sytuacji, kazał im szukać wyjścia z opresji na własną rękę) rozprawę przed Wojskowym Sądem Specjalnym. Został uniewinniony.
Prosi o przeniesienie do Małopolski, nawiązuje kontakt z Cichociemnym Ryszardem Januszkiewiczem (Powolnym) - razem skakali do kraju. Przejściowo służy w Oddziale Partyzanckim "Skała", w sierpniu przechodzi do Samodzielnego Batalionu Szturmowego "Suszarnia" do majora Antoniego Iglewskiego (Ponar) w lasach sancygniowskich działającego w ramach 106 Dywizji Piechoty AK, zostaje zastępcą dowódcy baonu.
 |
od lewej - szef baonu, sierż. "Puchacz" Władysław Laszak, kpt. "Siwy" Walery Krokay, "Maryla" NN - kancelistka i szyfrantka batalionu, sierż. "Jotel", klęczy strz. "Szerszeń" 16-letni syn Jotla
(fot. zbiory IKP) |
W listopadzie 1944 batalion opuszcza lasy sancygniowskie, następuje dyslokacja jednostki plutonami w terenie. Miejsce postoju sztabu - Kozłów. Po objęcie dowództwa batalionu przez por. Słowika, Walery Krokay ma przejść do pracy w Sztabie 106 DP, jednak funkcji tej już nie objął. 11 listopada 1944 roku zostaje awansowany do stopnia kapitana. W styczniu 1945 roku, po wkroczeniu Sowietów na teren Inspektoratu "Maria" batalion jak i 106. DP zostały rozkazem Tysiąca rozwiązane.
Od stycznia 1945 do 31 maja 1946 Krokay próbuje znaleźć swoje miejsce w PRL-u, jednak jego przynależność do Armii Krajowej nie pomaga mu. Próbuje osiedlić się w Krakowie, Kielcach, Katowicach, Bytomiu, Zabrzu, Biskupicach, Szczecinie, Warszawie, Trójmieście, Miliczu, Elblągu, Żmigrodzie, Zgorzelcu. Jednak dla bezpieczeństwa decyduje się w końcu na emigrację, przekracza granicę w Nysie i przez strefę okupacyjną radziecką i amerykańską dociera do 1 dyw. panc. gen. Stanisława Maczka, następnie dociera do Londynu.
W czerwiec 1946 dociera do londyńskiego Sztabu Naczelnego Wodza, przechodzi weryfikację i dostaje przydział do Ośrodka Zapasowego Wojska w Szkocji na stanowisko dowódcy kompanii administracyjnej. Od września 1946 do września 1948 służy w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia (PKPR) jako dowódca komp. adm. We wrzesień 1948 zostaje zdemobilizowany z PKPR i PSZ. Pracuje jako cywil aż do powrotu do kraju, w marcu 1960 r.
Zatrudnia się w bankowości, w Krakowie od 1960 roku i od 1968 w Warszawie. Był trzykrotnie żonaty. Pierwsza jego żona, Janina z domu Suszczewska zginęła w wypadku samochodowym. Drugie małżeństwo zawarł w Anglii. W 1968 roku ożenił się z Wandą Roman (1919-18.03.2008). Nie miał dzieci. Zmarł w 5 września 1982 w Warszawie.
 |
kpt. "Siwy" Walery Marian Krokay przed frontem trzeciej kompanii - październik 1944
(fot. zbiory IKP) |
Za udział w walkach kpt.Siwy został wyróżniony wysokimi odznaczeniami polskimi i angielskimi: dwukrotnie Krzyżem Walecznych (Londyn 1946 i za wojnę obronną 1939 MON 1968), Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari (weryf. 1972 MCN), King's Medal for Courage (medal za dzielność) nadawany za służbę poza liniami nieprzyjaciela, War Medal 1939-1945, Defense Medal 1939-1945 (Obrona Wysp Bryt.).
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Adam Sznajderski; Partyzancka odyseja; Tuchów 2004
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Antoni Iglewski; "PONAR" Wspomnienia z lat 1939-1945; Brześć Kujawski 2012
- Dziurzyński Adam; Sprawozdanie XV. (XXXII) Dyrekcji Państwowego Gimnazjum IV. im. H. Sienkiewicza w Krakowie za rok szkolny 1932/1933; Komitet Rodzicielski; Kraków 1933
- Kacper Śledziński; Cichociemni. Elita polskiej dywersji; Społeczny Instytut Wydawniczy Znak; Kraków 2012
- zbiory IKP
- pl.wikipedia.org
- wiesci.info.pl
- polskieradio.pl
- btx.home.pl
- ocalicpamiec.mhk.pl
- nekrologi-baza.pl
- dws-xip.pl
- hiptuchola.wordpress.com
|
