Dowódca II dywizjonu 8. Pułku Ułanów (Ul)
Franciszek Kozera ps. Karp
(ur.: 2.11.1912 - zm.: 12.11.1992)
biogram
 |
Franciszek Kozera ps. Karp
(fot. Rzeczpospolita Partyzancka) |
Proszowice, 28-09-2020
Major Franciszek Kozera ps. Karp, Karb; urodził się 2 listopada 1912 roku w Marszowicach (wówczas pow. miechowski, obecnie powiat krakowski, gmina Kocmyrzów-Luborzyca) w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu gimnazjum w Dąbrowie Górniczej mając 19 lat przybył do Gdyni. Wstąpił do Męskiego Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Średniej, zdał tam w 1934 roku maturę i został powołany do wojska. W 1936 roku ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty 16 DP przy 65 Starogardzkim Pułku Piechoty w Grudziądzu i został awansowany do stopnia podporucznika.
Po powrocie do "cywila" podjął pracę w porcie w Gdyni na stanowisku liczmen (liczmen, liczman - osoba, która zajmuje się w porcie liczeniem przeładowywanych towarów).
W sierpniu 1939 został mobilizacyjny do 66 pułku piechoty w podgrupie Radom. We wrześniu w bitwie z Niemcami pod Cześnikami (21-22) został ranny (stracił oko). W szpitalu w Hrubieszowie 5 października dostał się do niewoli sowieckiej, przebywał w obozie w Szepetówce, skąd trafił do szpitala we Lwowie. Tam spotkał znajomego z Urzędu Celnego inż. Gracę i dzięki pomocy lekarza w grudniu 1939 roku udało im się zbiec ze szpitala.
Dotarł w rodzinne strony i już w styczniu 1940 roku nawiązał kontakt z podziemiem (Związek Walki Zbrojnej). W gminie Luborzyca współorganizował placówkę ZWZ / AK "Lilia" i po aresztowaniu Jana Gabrysia ps. Kamiński, został jej komendantem.
W kwietniu 1944 został delegowany przez inspektora Inspektoratu Miechowskiego AK do BCh. Następnie był dowódcą batalionu AK-BCh. Był zastępcą Komendanta Obwodu Miechowskiego Batalionów Chłopskich "Mieczysław" (nr 30) i współredaktorem pisma "Odwet" (tygodnik powielany o charakterze informacyjno-programowym, wydawany przez BCh, przeznaczony był również dla żołnierzy AK, pismo ukazywało się w Marszowicach od 15 VII 1944 r. do 15 I 1945 r. w nakładzie do 500 egzemplarzy i było kolportowane w powiatach miechowskim, pińczowskim i olkuskim). Należał także do zespołu redakcyjnego pisma "Powstaniec" i "Chłopi Walczą". Należał także do sztabu Inspektoratu BCh "Chata", był zastępcą komendanta Walerego Adamczyka ps. Granit. Zorganizował dyspozycyjny oddział zbrojny BCh "Korzona" dowodzony przez Władysława Deja. W lipcu 1944 r. w Marszowicach powstał główny ośrodek propagandowy Inspektoratu Miechowskiego AK i "Karp" był jednym z głównych jego organizatorów.
W okresie Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 i po utworzeniu Krakowskiej Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej AK ("Bank") Edwarda Kleszczyńskiego ps. Dzik, podporucznik "Karp" był zastępcą, a później (od października 1944) dowódcą II batalionu / dywizjonu w 8. Pułku Ułanów (Ul). Brał udział w licznych potyczkach z Niemcami m.in.: w Słomnikach (czerwiec 1944), Kocmyrzowie (26.07.1944), Polanowicach (27.07.1944).
 |
Franciszek Kozera ps. Karp
(fot. Inspektorat AK "Maria"...) |
W połowie 1944 r. (inne źródła podają sierpień 1944) Kozera został dowódcą batalionu BCh scalonego z AK o kryptonimie "Karp", działał on w rejonie gmin: Koniusza, Łuborzyca, częściowo Michałowice i Niedźwiedź (na koniec okupacji liczył on ponad 500 osób).
Od czerwca 1945 mieszkał w Gdyni przy ul. Tatrzańskiej 77, pracował najpierw w Tymczasowym Zarządzie Państwowym, następnie w Urzędzie Celnym, skąd został w 1953 usunięty za sprawą UB. W 1957 zrehabilitowany, podjął pracę w Zrzeszeniu Prywatnych Właścicieli Nieruchomości, z czasem obejmując stanowisko dyrektora. Na emeryturze działał społecznie w Związku Inwalidów Wojennych.
Zmarł 12 listopada 1992 roku w Gdyni.
Odznaczenia: Krzyż Walecznych, Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Partyzancki (dwukrotnie), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza; Warszawa 1989
- Alina Fitowa; Bataliony Chłopskie w Małopolsce 1939-1945. Działalność organizacyjna, polityczna i zbrojna; PWN; Kraków 1984
- Stanisław M. Przybyszewski (red.); Bohaterowie obrony miasta Skalbmierza 5 sierpnia 1944; Wydawnictwo Nowa Nidzica; Kazimierza Wielka 2014
- Józef Guzik; Działacze i partyzanci ziemi miechowskiej 1939-1945; ZBoWiD Koło Gminne Wawrzeńczyce; Wawrzeńczyce 1983
- Józef Belski; Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944; Kazimierza Wielka 2014
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Józef Guzik; W obronie miechowskiej wsi 1939-1945; Książka i Wiedza; Warszawa 1981
- Stanisław Piwowarski (red.); Ziemia Miechowska w walce o wolność. Podręcznik dydaktyczny Tom II; Kraków, Miechów 2012
- Święto polskiej wsi. Tradycyjnie, z myślą o przyszłości; [w:] Dziennik Polski z 23 maja 1983
- zbiory IKP
- 24ikp.pl
- dws-xip.pl
- peoplepill.com
- pl.wikipedia.org
- bohdanpietka.wordpress.com
- klubjagiellonski.pl
- timenote.info
- sowiniec.com.pl
- bazhum.muzhp.pl
- mbc.malopolska.p
- malopolskawiiwojnie.pl
|
