Nauczyciel w Długowoli, oficer POW/ZWZ/AK
Zdzisław Gajosiński ps. Szarota
(ur.: 5.11.1913 - zm.: ??.10.1959)
biogram
 |
Zdzisław Gajosiński ps. Szarota
(fot. Znad Nidzicy w świat...) |
5-03-2022
Porucznik Zdzisław Gajosiński ps. Szarota, urodził się 5 listopada 1913 r. w Książu Wielkim, był synem Józefa i Zofii z domu Olkuśnik. Szkołę powszechna ukończył w rodzinnej miejscowości. W 1933 r. ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Jędrzejowie, a w latach 1933-34 ukończył Szkołę Podchorążych 17 p.p. w Rzeszowie. Po powrocie do cywila od 20 września 1934 r. do 1 września 1938 r. był bezrobotny. jesienią tego roku podjął pracę jako nauczyciel w Długowoli (gm. Lipsko, pow. Starachowice) w szkole podstawowej.
Od lipca do sierpnia 1939 roku odbywał ćwiczenia wojskowe. We wrześniowej wojnie obronnej 1939 r. walczył jako d-ca plutonu w szeregach 116. pp. 6. DP. Po powrocie z wojny (od 1940 roku) wrócił do nauczania w Długowoli.
Pod koniec 1939 roku współorganizował komórkę POZ (Polskiej Organizacji Zbrojnej) później ZWZ (Związek Walki Zbrojnej) w Długowoli i został jej komendantem. 4 czerwca 1942 roku został aresztowany. udało mu się wyskoczyć oknem z posterunku i zbiec. Niestety podczas ucieczki został postrzelony przez żandarma. Ukryto go przed Niemcami w Ratyni, gdzie przenoszono go i przewożono z domu do domu, aż do pełnego ozdrowienia. Później ukrywał się w melinie u Staśków w Konaszówce.
Potem wrócił do Książa Wielkiego, gdzie wstąpił do AK. Pełnił funkcję z-cy komendanta Placówki AK "Kozioł" i oficera informacji (szefa propagandy), jednocześnie został redaktorem tygodnika Podobwodu "Kazia-Magdalena" "Znak" (nakład ok. 500 egzemplarzy) prowadził tez nasłuch radiowy, na podstawie którego później redagował zamieszczone w gazecie informacje.
 |
plut. Władysław Zapart "Zawilce" i ppor, Zdzisław Gajosiński "Szarota" podczas redagowania tygodnika "Znak", placówki ZWZ-AK "Kozioł" w Książu Wielkim, fot. R.Z.Pasek
(źródło: Na Ziemi Wielkoksiąskiej. Zarys dziejów konspiracji i walki...) |
Był tez dowódcą plutonu placówki Giebułtów "Skrzetuski". Później 9w koncu 1943 roku) dowódcą I plutonu na placówce Książ Wielki, rejon działania tego plutonu to miejscowości: Książ Wielki, Wielka Wieś, folwark Zygmuntów, Opacz, Częstoszowice i część Mianocic.
Z ramienia AK w Książu Wielkim opiekował się drużyną Szarych Szeregów "Mirów". Na organizowanych w placówce kursach (np. w 1942 kurs podchorążych) często był wykładowcą. Często tez brał udział w przyjmowaniu zrzutów lotniczych, które odbywały się w okolicy.
W czasie trwania Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 ppor. "Szarota" pełnił funkcję dowódcy 2. kompanii "Kozioł" (Książ) po Tadeuszu Bożku ps. Cedro, I. batalionu "Karo" w 112 pułku piechoty "Mleczarnia" (Miechów), 106. DP Armii Krajowej.
 |
od lewej: ppor. Zdzisław Gajosiński "Szarota", Władysław Zapart "Zawilec"
(źródło: Ziemi Miechowskiej w pokłonie...) |
Po wkroczeniu wojsk sowieckich został oddelegowany przez dowództwo Placówki do ujawnienia organizacji, został aresztowany przez NKWD i wywieziony do Zagłębia Donieckiego do pracy w kopalni węgla w miejscowości Stalino. Do kraju wrócił dopiero w 1948 r.
Zamieszkał z rodziną w Długowoli, gdzie uczył w szkole powszechnej. Od października 1949 roku do czerwca 1950 i w latach 1960-62 był kierownikiem szkoły.
Zmarł w październiku 1959 roku.
Został pośmiertnie awansowany do stopnia porucznika i odznaczony Krzyżem Walecznych.
opracowanie: Andrzej Solarz
IKP
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Jerzy Żelaśkiewicz; Na Ziemi Wielkoksiąskiej. Zarys dziejów konspiracji i walki w szeregach SZP-ZWZ-AK; Warszawa - Książ Wielki 2003
- Stanisław Piwowarski (red.); Ziemia Miechowska w walce o wolność. Podręcznik dydaktyczny Tom II; Kraków, Miechów 2012
- Jerzy Michał Żelaśkiewicz; Znad Nidzicy w świat. Wspomnienia; Warszawa 2008
- Jerzy Żelaśkiewicz "Korab"; Szarymi Szeregami... Z dziejów harcerstwa w Książu Wielkim; Warszawa 2005
- Rudolf Zbysław Pasek ps. "Sprzączka"; Ziemi Miechowskiej w pokłonie. Wspomnienia wojenne; Warszawa 2010
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- zbiory IKP
- Informatory SŻAK w Krakowie
- pl.wikipedia.org
- dlugowola.szkolnastrona.pl
- wbh.wp.mil.pl
|
