Pedagog, germanista, wizytator oświatowy z Proszowic
Mieczysław Ziemnowicz
(ur.: 31.05.1882 - zm.: 16.02.1971)
biogram
 |
akt urodzenia Mieczysława: Działo się w Proszowicach dnia 4/16 lipca 1882 roku o godzinie 3 po południu.
Stawił się Franciszek Kokoszka krawiec lat 34, austriacki poddany mieszkający w Proszowicach, w obecności Stanisława Borchulskiego lat 50 i Wojciecha Garbusińskiego lat 56 - mieszczan z Proszowic, i okazał nam dziecię płci męskiej oświadczając, że urodzone zostało w Proszowicach dnia 19/31 maja tego roku, o godzinie 11 rano, przez ślubną jego żonę Józefę z domu Musiał lat 25 mającą. Dziecięciu temu przy chrzcie świętym odprawionym dzisiaj przez księdza Piotra Waśkiewicza miejscowego wikarego, dano imiona Mieczysław Zenobiusz, a chrzestnymi byli: Wincenty Kośmińśki i Ewa Kuszyńska. Akt ten przeczytany obecnym, a z powodu niepiśmienności świadków - przez nas i przez ojca podpisany został.
ks. Mieszkowski /.../
(źródło: zbiory Mateusza Serwatowskiego) |
 |
Mieczysław Ziemnowicz
(fot. umcs.pl) |
Proszowice, 17-06-2022
Profesor Mieczysław Ziemnowicz pedagog, reprezentant pedagogiki porównawczej urodził się w Proszowicach, jako Mieczysław Kokoszka (za zezwoleniem namiestnika Galicji zmienił nazwisko na Ziemnowicz 5 kwietnia 1905 r.) 31 maja 1982 roku. Pochodził z wileńskiej rodziny o tradycjach powstańczych. jego rodzicami byli Franciszek Kokoszka i Józefa Musiał.
Rodzice opuścili pewnie Proszowice niedługo po urodzeniu syna i zamieszkali na stałe w Tarnowie. Szkołę powszechną (Szkoła Ludowa) i Gimnazjum Klasyczne (nr 1) ukończył w tym mieście. Musiał być nieprzeciętnym uczniem ponieważ maturę zdał z odznaczeniem - 8 czerwca 1901 roku. W tym tez roku rozpoczął studia z germanistyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Tam uczył się do 1905 roku, ostatni rok studiów 1905/1906 spędził na Uniwersytecie Berlińskim, gdzie studiował także w tym roku filologię klasyczną.
Po powrocie do kraju w 1906 roku, przed Państwową Komisją Egzaminacyjną przy Uniwersytecie Jagiellońskim złożył egzamin dla kandydatów do stanu nauczycielskiego. Praktykę pedagogiczną odbył jako zastępca nauczyciela w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum I w Tarnowie, uczył języka niemieckiego. 30 lipca 1907 roku został nauczycielem rzeczywistym i rok szkolny 1907/1908 przepracował w tym samym gimnazjum jako germanista, ale już jako nauczyciel.
Zaangażował się w prace Towarzystwa Szkoły Ludowej i był członkiem Zarządu tamtejszego Koła. Prace w TSL kontynuował później w Krakowie i w Przemyślu, podczas późniejszego pobytu we Lwowie został wybrany do tutejszego Zarządu Głównego TSL.
4 lipca 1908 roku Mieczysław Ziemnowicz poślubił Leontynę z domu Solańska (z tego związku 17 kwietnia 1909 roku urodziła się córka Maria ?). W tym też roku podjął pracę nauczyciela języka niemieckiego sprawując funkcje gospodarza jednej z klas, w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum w Podgórzu. W 1910 roku został mianowany rzeczywistym profesorem gimnazjum i zaczął pracę w Cesarsko-Kró1ewskim Gimnazjum IV (Realnym), późniejsze Państwowe Gimnazjum IV im. Henryka Sienkiewicza w Krakowie, Pracuje w nim aż do 1928 roku. Równocześnie pracował w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Królowej Jadwigi.
W lipcu 1913 r. na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego uzyskuje stopień doktora (broni pracy Der Judithstoj in dem Schuldrama der Rejormationszeit). 30 września 1916 r. został mianowany profesorem gimnazjum VIII rangi.
W roku szkolnym 1924/1925 otrzymał roczny urlop naukowy i studiował nowe prądy pedagogiki europejskiej oraz organizację szkolnictwa. Odbył studia pedagogiczne kolejno: w Paryżu, Brukseli oraz w Berlinie - skierowany na nie został przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. zaowocowały one kilkoma artykułami, które ukazały się prasie naukowej.
1 października 1927 r. zaczął pełnić obowiązki wizytator i naczelnika wydziału Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego, a od 1 lutego 1928 roku otrzymał mianowanie na to stanowisko. W roku szkolnym 1929/1930 był stypendystą na studiach w Columbia University. Stanowisko wizytatora szkół w Krakowie pełnił do 31 sierpnia 1931 roku. Później (od 1 września tego roku) został przeniesiony na równorzędne stanowisko do kuratorium lwowskiego.
Od 1933 roku do 1936 pełnił funkcję dyrektora I Państwowego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu, gdzie równocześnie uczył języka łacińskiego i propedeutyki filozofii. Od 1936 do 1939 roku Ziemnowicz był dyrektorem I Gimnazjum Męskiego im. Mikołaja Kopernika we Lwowie. Równocześnie był i naczelnikiem Wydziału Kuratorium Okręgu Szkolnego we Lwowie i dodatkowo (w latach 1930 -1934) wykładał pedagogikę w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach.
W 1935 roku habilituje się na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie, w dziedzinie pedagogiki i organizacji szkolnictwa (na podstawie prac "Szkolnictwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej" i "Nauczanie i wychowywanie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej", obydwie opublikowane w 1934 roku). Od tego roku, do 1939 wykłada na tej uczelni pedagogikę na wydziale Humanistycznym. Został tez tutaj docentem i został włączony do grona wykładowców z zakresu pedagogiki.
Pomimo pełnienia różnych funkcji społecznych i pracy kilku szkołach publikował od początku lat 20. XX wieku prace z zakresu pedagogiki. Współpracował w latach międzywojennych z wieloma czasopismami np.: "Chowanna", "Przegląd Pedagogiczny", "Przyjaciel Szkoły", "Przegląd Współczesny", "Rocznik Pedagogiczny", "Ruch Pedagogiczny", "Przegląd Współczesny".
Od roku 1940 do czerwca 1941 r. prowadził wykłady z języka niemieckiego na Uniwersytecie Lwowskim (zależnym od Ministerstwa Szkół Wyższych ZSRR w Moskwie). Po wkroczeniu Niemców do Lwowa (lato 1941 roku) Ziemnowicz jest początkowo bezrobotny, później (od 1943 roku) do 1944 roku pracuje jako księgowy (buchalter w firmie H. Schimitzins). Gdy w maju tego roku w bombardowaniu i pożarze rodzina Ziemnowiczów traci mieszkanie wraz z dobytkiem, wyjeżdżają do Mszany Dolnej. Jesienią Mieczysław zostaje dyrektorem i nauczycielem w nowopowstałym tutaj gimnazjum (rok szkolny 1944/1945).
We wrześniu 1945 roku podejmuje pracę na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, w sierpniu 1946 roku zostaje profesorem nadzwyczajnym pedagogiki na Wydziale Przyrodniczym tej uczelni. Prowadził wykłady monograficzne z pedagogiki i lektorat z języka niemieckiego (w latach 1945-1948). Był też kierownikiem Katedry Pedagogiki (na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UMCS) i przewodniczącym Komisji Egzaminów Magisterskich, natomiast w latach 1947-1950 był tez dziekanem Wydział Przyrodniczego.
Równolegle w tych latach prowadził wykłady z pedagogiki na Sekcji Pedagogicznej Wydziału Humanistycznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Od 1945 roku był przewodniczącym Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla nauczycieli szkół średnich w Lublinie. W tym czasie wydał dwie ważne prace: Światowe szkolnictwo współczesne, Kraków 1948 r., i trzytomową Pedagogikę szczegółową, Lublin 1946-1947.
21 grudnia 1950 r. został przeniesiony (decyzją ówczesnego Ministra Szkół Wyższych i Nauki) w stan spoczynku z powodu przekroczenia granicy wieku. Jednak od 1951 do 1957 roku władze UMCS pozwoliły Ziemnowiczowi na prowadzenie lektoratu z języka niemieckiego. Po zmianach politycznych w 1956 roku, 1 marca 1957 roku został on znowu powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego i prowadził wykłady z pedagogiki na Wydziale Humanistycznym do końca roku akademickiego 1959/1960. 30 września 1960 roku przeszedł na emeryturę, ale nadal pracował naukowo.
Mieczysław Ziemnowicz był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN i członkiem Komitetu Higieny Psychicznej i Psychiatrii Dziecięcej PAN (od 1959 roku). Działał w Lubelskim Towarzystwie Naukowym i w Towarzystwie Naukowym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Zmarł 16 lutego 1971 roku w Lublinie.
Publikacje: Autorytet a wolność w wychowaniu (1928), Szkolnictwo niemieckie po wojnie światowej (1928), Problemy wychowania współczesnego (1931), Wychowanie narodowe czy państwowe i jego istota (1931), Rodzina a wychowanie państwowe (1932), Motywacja postępowania i jego ocena w życiu szkolnym (1933), Nauczanie i wychowywanie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej (1934), Szkolnictwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej (1934), Szkoła średnia (1931), Pedagogika szczegółowa (1946, skrypt).
W 1946 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi na polu działalności oświatowej i kulturalnej. Znał kilka języków obcych.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Tomasz Pudłocki; Ziemnowicz Mieczysław (1882-1971); [w:] Tekstowa kartoteka osobowa przemyślan, pod red. Anny Siciak
- Zbigniew Baran; Ziemnowicz Mieczysław Zenobiusz; [w:] Zeszyty Pedagogiczno-Medyczne. Słownik Pedagogów Polskich i Polskiej Myśli Pedagogicznej XIX i XX wieku
- Stefan Kunowski; ODESZLI OD NAS... . Wspomnienie o Profesorze Mieczysławie Ziemnowiczu (1882-1971)
- Archiwum Akt Nowych w Warszawie
- pbp.webd.pl
- pracenaukowe.wwszip.pl
- umcs.pl
- sbc.org.pl
- prawo.pl
- pl.wikipedia.org
- jbc.bj.uj.edu.pl
- pbp.webd.pl
- tezeusz.pl
|
