Między wsią a miastem
Stanisław Mieroszewski herbu Ślepowron
(ur.: 3.05.1756 - zm.: 15.02.1824)
biogram
 |
Stanisław Mieroszewski
(źródło: Biblioteka Narodowa) |
17-08-2018
Stanisław Mieroszewski herbu Ślepowron (1756-1824). Ordynat, poseł Wolnego Miasta Krakowa. Aktywne życie i działalność polityczna między wsią a miastem.
Wieś Czechy, od XV wieku należy do parafii Niegardów. Tu znajdował się majątek rodziny Mieroszewskich. Był siedzibą tego rodu przez ostatnie dwa stulecia, do czasów II wojny światowej. Posiadłość ta, w postaci okazałego dworu, jeszcze góruje nad rzeką Szreniawa, zabytek ten, przetrwał do czasów obecnych. Przy tym starodawnym trakcie, tkwi nie wzruszony niczym "pień". Tak pomiędzy "gałęziami" miasteczek - Proszowice i Słomniki. Ale gorzej jest z pamięcią, o osobach które związane były z tym miejscem, spróbujmy przypomnieć jedną z nich.
To tutaj, w Czechach dnia: 3 maja 1756 roku przychodzi na świat Stanisław Mieroszewski. Syn Felicjana (generała majora WP) i Heleny z d. Łętowskiej, miał czterech młodszych braci. W niedalekiej przyszłości VI ordynat dóbr mysłowickich, wybitnie wykształcony działacz i polityk. Ukończył prawo na Uniwersytecie Krakowskim. Ze sprawami administracyjnymi i skarbowymi kraju poznawał będąc u wujka, kasztelana Ewarysta Kuropatnickiego, a także przebywając w otoczeniu podskarbiego wielkiego koronnego Teodora Wessla.
 |
dworek Mieroszewskich w Czechach dawniej
(fot. zbiory M.Sz.) |
 |
2009? stan współczesny
(fot. zuraw1965 / eksploratorzy.com.pl) |
W 1786 dziedziczy majątek w Małobądziu, Zagórzu, Obiechowie. Od Stanisława Augusta otrzymał przywilej na starostwo będzińskie, którym zarządza twardą ręką (narzucił mieszkańcom większe świadczenia - pańszczyznę i opłaty, konfiskował dobre grunty). Wkrótce został szambelanem królewskim (1788), komisarz cywilno-wojskowym województwa krakowskiego na powiat krakowski (1788), a w 1789 komisarzem królewskim do komisji skarbowej.
16 listopada 1790 zostaje wybrany posłem krakowskim Sejmu Czteroletniego (drugiego składu), był aktywny na sesjach zgromadzenia. Zachowało się kilka jego przemówień, udokumentowanych jest pięć z 1791 r. Mieroszewski należał do stronnictwa reformatorskiego. Był członkiem Zgromadzenia przyjaciół Konstytucji 3 Maja (od 2 września 1791 r.).
W czasie trwania insurekcji kościuszkowskiej był członkiem Komisji Porządkowej Województwa Krakowskiego i krakowskiego Sądu Kryminalnego (krótko) nie był w nich zbyt aktywny. Został oddelegowany do zbiórki w katedrze krakowskiej srebra, złota i kosztowności na rzecz powstania. Niestety, figurował na niechlubnej liście "zaufanych" Antoniego Bauma (jednego z kierowników austriackiej służby szpiegowskiej), być może chciał zabezpieczyć przez to swój majątek w przypadku klęski insurekcji. Po upadku powstania wrócił na wieś.
 |
Stanisław Mieroszewski
(źródło: Biblioteka Narodowa) |
Odziedziczył ordynację mysłowicką po śmierci ojca w 1806 roku. Do majątku dochodzą Krzcięcice powiat Jędrzejów i Malkowice w powiecie Kazimierza Wielka. Do stycznia 1816 r. przebywa na wsi. Potem wznawia swoją działalność publiczną. Jest sędzią pokoju i przewodniczącym Komitetu Prawodawczego przy Izbie Reprezentantów Wolnego Miasta Krakowa.
Był marszałkiem sejmiku krakowskiego, który w 1812 roku uchwalił akt akcesu do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego W styczniu 1816 bierze udział jako sędzia pokoju w pracach Izby Reprezentantów Wolnego Miasta Krakowa, jest przewodniczącym Komitetu Prawodawczego, był posłem jeszcze dwukrotnie w roku 1818.
Zdobywając zaufanie w 1816 roku został wybrany na członka honorowego Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, współtworzył Towarzystwo Dobroczynności w Krakowie. 9 grudnia 1816 roku, na pierwszym posiedzeniu Towarzystwa Dobroczynności został wybrany wiceprezesem, wspierał je także finansowo. Ustanowił legat 1000 złp dla sierot (wychowanków towarzystwa) kierowanych do nauki różnych rzemiosł.
W 1820 r. należał do szerokiego grona komitetu budowy Kopca im. Tadeusza Kościuszki. Swoim funduszem wykształcił artystę-malarza Józefa Kurowskiego. Wysłał go też na studia do Włoch.
Tuż przed śmiercią (1823) Stanisław założono kopalnię "Ferdinand" ("Katowice"). Inicjatorem był Ignacy Ferdinand von Beym, Mieroszewski wraz z inicjatorem, Izaakiem Freudem i Wilhelmem Weddingiem należał do pierwszych udziałowców kopalni.
 |
| (fot. mdkbogucice-zawodzie.pl) |
Tak wspomina swojego krewnego w swym pamiętniku, Stanislaw hrabia Mieroszewski: Ordynat Stanisław nie był bogaty. Prócz Mysłowic i domu ordynackiego, oczywiście Aleksandrowi przypadających, pozostawały na czworo dzieci tylko Krzcięcice i przez z Łaszewskich Kluszewską zapisane dobra Malkowice (kilka wsi) w Proszowskiem i Górka (w Tarnowskiem). Ale także obciążone legatami, że żadnej nie reprezentowały wartości. obie córki dostały tylko po 1000 dukatów, a obaj synowie niewiele, bo mieli karierę robić. Byliby ją tez świetnie zrobili, ale po upadku Napoleona p.Stanisław nie wierzył Aleksandrowi I Romanowi-(car Rosji i król Polski). Dlatego nie pozwolił synom służyć w Królestwie Kongresowym. Obaj więc przebywali w Krakowie i byli ulubieńcami i ozdobą ówczesnych, tak słynących z elegancji i dobrego tonu, salonów krakowskich.
W Krakowie posiadał kamienicą przy ulicy Sławkowskiej 22. Z żoną Kunegundą Zborowską (ślub w 1783 r.) miał trzech synów (Aleksandra, Ignacego, Jana) i dwie córki (Franciszkę i Helenę). Jako człowiek o zainteresowaniach intelektualnych i naukowych, na wychowawcę synów (w Mysłowicach koło Krakowa) zatrudnił księdza Michała Juszyńskiego autora "Dykcjonarza poetów polskich", później nauczycielem Jana i Ignacego był literat Jan Nowicki.
Zmarł w Krakowie 15 lutego 1824 roku, pochowano go w grobowcu na starym cmentarzu w Mysłowicach.
opracowanie: Marcin Szwaja + IKP
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Archiwum Państwowe w Kielcach
- Archiwum Państwowe w Krakowie
- Biblioteka PAN i PAU w Krakowie
- zbiory własne
- Janina Bieniarzówna; Mieroszewski (Miroszewski, Mieroszowski) Stanisław h. Ślepowron; [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 21, Kraków-Wrocław 1976
- Stanisław i Sobiesław Mieroszewscy; Wspomnienia lat ubiegłych
- Jan Kuzio-Podrucki; Mieroszewscy między Śląskiem a Małopolską
- Helena z Mieroszewskich Darowska; Pamiętnik życia towarzyskiego w Krakowie
- encyklopediakrakowa.pl
- sejm-wielki.pl
- ipsb.nina.gov.pl
- polona.pl
- remigiushistoricus.blogspot.com
- eksploratorzy.com.pl
- mdkbogucice-zawodzie.pl
|
