OP Innocenty Maria, światowej sławy filozof, logik, erudyta z Czuszowa
Józef Bocheński
(ur.: 30.08.1902 - zm.: 8.02.1995)

biogram

Józef Franciszek Emanuel Bocheński herbu Rawicz (imię zakonne: Innocenty Maria)
(fot. niezlomni.com)
Innocenty Maria Bocheński
(fot. facebook.com/JozefMariaBochenski)

Proszowice, 17-09-2020

Józef Franciszek Emanuel Bocheński herbu Rawicz (imię zakonne: Innocenty Maria), urodził się 30 sierpnia 1902 roku w Czuszowie koło Proszowic (wówczas powiat miechowski) w rodzinie ziemiańskiej. Był synem Adolfa naukowca, przedsiębiorcy (biogram TUTAJ) i Marii z Dunin-Borkowskiej. Właśnie pod wpływem ojca Józek poświęcił się nauce. Miał troje rodzeństwa: Aleksandra, Adolfa i siostrę Olę. Dzieciństwo spędził w Ponikwie koło Brod na Wołyniu.

     Później wiedzę zdobywał w gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie gdzie w lipcu 1920 roku zdał maturę. W gorącym okresie walk z bolszewikami, wstępuje na ochotnika i walczy w 8 Pułku Ułanów, równocześnie zaczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Po zakończeniu działań wojennych, przez dwa lata studiuje jeszcze we Lwowie. W 1922 roku przenosi się na Uniwersytet Poznański gdzie poznawał arkana ekonomii politycznej. Podczas studiów był związany z ugrupowaniami monarchistycznymi, w 1926 był prezesem Organizacji Młodzieży Monarchistycznej. W tym okresie został także przyjęty do korporacji akademickiej Corona (Korporacja Akademicka Chrobria).

nieistniejący już dwór w Czuszowie, miejsce urodzin Józefa, poniżej jego rodzice Adolf i Maria
(fot. Saga rodu Bocheński)

mały Józek
(fot. Saga rodu Bocheński)
     Nie ukończył ekonomii i w 1926 roku za namową o. Jacka Woronieckiego wstąpił do poznańskiego Seminarium Duchownego, po sześciu latach otrzymał tu święcenia kapłańskie (20 czerwca 1932 roku). Nowicjat odbył w klasztorze oo. dominikanów w Krakowie w latach 1927-8 i na jego zakończeniu, 4 października 1928 roku przyjmuje imię zakonne Innocenty Maria.

     W latach 1927-1931 odbył dwuetapowe studia filozoficzne na Uniwersytecie we Fryburgu Szwajcarskim, zakończył je doktoratem (na podstawie rozprawy Die Lehre vom Ding an sich bei Moritz Staszewski). Teologię studiował w okresie1931-34 Angelicum w Rzymie (Papieski Uniwersytet Świętego Tomasza z Akwinu) zakończył je również doktoratem (rozprawa De cognitione existentiae Dei per viam causalitatis relate adfidem catholicam). Jako profesor wykładał tam w latach 1934-1940 logikę. W tym okresie współpracował z polskimi logikami z tak zwanej szkoły lwowsko-warszawskiej, publikował w Polsce, uczestniczył dwukrotnie (1932 i 1934) w Międzynarodowych Kongresach Tomistycznych.

     W okresie międzywojennym Warszawa była jednym z najważniejszych ośrodków studiów logicznych na świecie. Przyjaźnił się Janem Łukasiewiczem i Stanisławem Leśniewskim. Poznał innego czołowego logika - Alfreda Tarskiego. Bliskim jego przyjacielem był Bolesław Sobociński. Znajomości te zaowocowały utworzeniem w 1936 roku Koła Krakowskiego tomistów (oprócz Bocheńskiego założycielami byli Franciszek Drewnowski, Jan Salamucha i Bolesław Sobociński).

     W 1938 roku habilitował się z filozofii chrześcijańskiej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, na podstawie rozprawy Z historii logiki zdań modalnych.

     Kiedy był kierownikiem budowy klasztoru na Służewcu wybucha druga wojna światowa. Bocheński pełni posługę w 80 Pułku Piechoty jako kapelan Wojska Polskiego. Bierze udział w bitwie pod Kockiem w Samodzielnej Grupie Operacyjnej "Polesie" generała Franciszka Kleeberga. Został tam wzięty przez Niemców do niewoli, udaje mu się jednak zbiec i przedostać do Włoch.

     Gdy w grudniu 1943 przetransportowano do Włoch II Korpus Polski, który wszedł w skład brytyjskiej 8 Armii, Bocheński dołącza do Polskich Sił Zbrojnych. W stopniu podpułkownika służył jako kapelan w II Korpusie gen. Władysława Andersa. Bierze udział w walkach o Monte Cassino (po wojnie nadzorował budowę polskiej nekropolii w Lorento), w maju 1944 był także z żołnierzami w walce o Linię Gustawa.

     Od 16 lutego 1944 r., był redaktorem broszury pt: "Nauka Chrystusowa", "Gazeta Żołnierza", "W imię Boże", "Rozkaz Wewnętrzny Biskupa Polowego".

(fot. facebook.com/JozefMariaBochenski)

     W lecie 1945 r., wyjechał do Szwajcarii i tam został mianowany profesorem nadzwyczajnym filozofii na Uniwersytecie we Fryburgu gdzie pracował do 1972 roku, na emeryturę przeszedł po semestrze letnim. Wykładał historię filozofii XX wieku, historię filozofii nowożytnej. W 1948 roku został mianowanym profesorem zwyczajnym filozofii na uniwersytecie we Fryburgu i objął Katedrę Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej. W latach 1950-52 pełnił funkcje dziekana Wydziału Filozoficznego był także rektorem Uczelni w latach 1964-66.

     Oprócz pracy naukowej i administracyjnej zajmował się także duszpasterstwem polskim. Odprawiał msze święte niedzielne, prowadził kółko "Vernas" dla inteligentów polskich. W 1958 r. założył Instytut Europy Wschodniej Uniwersytetu Fryburskiego i kierował nim do 1972 roku. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. W 1960 r. otrzymał obywatelstwo fryburskie.

     22 lipca 1970 roku zdobył dyplom pilota samolotów turystycznych i sportowych i czynnie uprawiał to hobby, w 1971 roku wykonał lot do Grecji i do Maroka. W 1983 r. odbył podróż dookoła świata i wykonał ostatni lot jako pilot. Odbył 35 podróży międzykontynentalnych. W 1987 r. odwiedził Polskę i była to jego pierwsza podróż do kraju od 1939 roku.

     W latach 1961-1962, był dyrektorem i wykładowcą rządowego Ost-Kolleg w Kolonii. Założył i redagował kwartalnik "Studies in Soviet Thought" oraz serię wydawniczą "Sovietica". Był aktywnym działaczem wielu organizacji naukowych, m.in. był członkiem Międzynarodowej Akademii Filozofii Nauki, przewodniczył Międzynarodowej Unii Logiki i Metodologii Nauk, założył Światową Unię Katolickich Towarzystw Filozoficznych.

     Ojciec Innocenty (Józef) przez całe Zycie prowadził bardzo intensywną działalność naukową, wykładał gościnnie w dwunastu uniwersytetach Europy, obu Ameryk i Afryki, m.in. w Notre Dame (1955/56), w Kalifornii i Los Angeles (1958/59), Kansas (1960/1961), w Pittsburghu (1968), Edmonton (1960/61) oraz w Salzburgu (1976). Otrzymał pięć doktoratów honorowych, m.in.: Uniwersytetu Notre Dame w Indianie w roku 1966 r., Uniwersytetu w Buenos Aires w Argentynie (1977), Uniwersytetu del S. Cuore w Mediolanie (1981), Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1988).

Kraków, 12.10.1990, uroczystość nadania tytułu doctora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego profesorowi Józefowi Marii Bocheńskiemu OP, w budynku Collegium Maius. Na zdjęciu po lewej rektor uniwersytetu profesor Aleksander Koj
(fot. Maciej Sochor/PAP / polskieradio.pl)

Odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie z 3 maja 1987 r.).

Zmarł 8 lutego 1995 roku we Fryburgu.

     Jako ciekawostkę należy wspomnieć że: w 1982 był członkiem sztabu powołanego przez rząd szwajcarski do pertraktacji z terrorystami okupującymi budynek ambasady PRL w Bernie (jako jedyny został przez nich dopuszczony do rozmów). Odbył na trasach międzynarodowych w ciągu 14 lat 2053 loty indywidualne. w wieku 80 lat uczył się pracy z komputerem i do końca życia podróżował. Był zapalonym automobilistą. Doradzał kilku rządom: RFN (kanclerza K. Adenauera), RPA, USA, Argentyny i Szwajcarii.

karykatura ojca Józefa
(fot. facebook.com/JozefMariaBochenski)

     Beata Staniak tak charakteryzuje postać naszego słynnego krajana: [...] Ojciec Bocheński to niewątpliwie jeden z najwybitniejszych polskich intelektualistów i mistrzów retoryki. To wielki uczony, myśliciel, indywidualista i zarazem zakonnik (dominikanin), światowiec i podróżnik, który lubił samodzielnie kierować, rozwijać dużą prędkość samochodem lub samolotem. Był duszą towarzystwa, tryskał dowcipem i pewnością siebie, był wspaniałym mówcą - fascynującym gawędziarzem skupiającym wokół siebie podekscytowane tłumy specjalistów i laików - kpiarzem i autoironistą, artystą i automenedżerem.

Bocheński swą pracę filozoficzną uważał za Boże powołanie: "Mogę powiedzieć, że brałem moje powołanie i nakaz przełożonych na serio. Wszystko inne było w porównaniu z nim, to jest z uprawianiem filozofii, marginesowe" (Wspomnienia, 1993, s. 308).

Jego język charakteryzuje się rubaszną dosadnością. Był sowietologiem i ekspertem w wielu dziedzinach, daleko wychodzących poza logikę; wygłaszał wykłady z zakresu ekonomii dla bankowców. Bocheński to Polak i patriota, przedstawiciel polskiej logiki lub raczej polskiej szkoły analitycznej, który prawie całe życie naukowe spędził poza granicami Polski. Był obywatelem Szwajcarii. Samo pole intelektualnej działalności i osiągnięć ojca Bocheńskiego jest bardzo rozległe. Poza oryginalnymi koncepcjami i rozwiązaniami rozmaitych problemów filozoficznych dokonał m.in. oceny współczesnych tendencji społecznych na styku religiamoralność, ideologia - światopogląd - polityka, analiza autorytetu i filozofia przedsiębiorstwa. Był nie tylko teoretykiem, lecz także znanym ekspertem politycznym, człowiekiem mocnej osobowości i wiary. Obecnie jest uznawanym i cenionym autorytetem w wielu dziedzinach. [...]


     Jego działalność naukową można podzielić na okresy: neotomistyczny (1934-45), historyczno-logiczny (1945-55), sowietologiczny (1955-70), systematyczno-logiczny (analityczny) (1970-90).      Opublikował ponad 300 prac filozoficznych (w tym 60 książek i 240 artykułów z zakresu filozofii, historii filozofii, a zwłaszcza z logiki i historii logiki). Pod jego kierownictwem napisano 39 rozpraw doktorskich w Rzymie i we Fryburgu.

Ważniejsze z 1000 pozycji, publikacje książkowe Józefa Marii Bocheńskiego: Europaische Philosophie der Gegenwart - 1947, Formale Logik. Geschichte - 1956, Logika religii - 1965, Sto zabobonów - 1987, Podręcznik mądrości tego świata - 1992, Kazania i przemówienia - 2000, Logika - 2016.

Uchwałą z 18 października 2019 r, Senat RP IX kadencji, zdecydował o ustanowienie roku 2020 - Rokiem Ojca Józefa Marii Bocheńskiego. Ostatnio był emitowany spektakl teatralny w telewizji o naszym rodaku, gdzie w głównego bohatera wcielił się aktor

opracowanie: Marcin Szwaja, Andrzej Solarz   


ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
  1. Beata Staniak; Józef Maria Bocheński OP - portret i oblicza erudyty; [w:] Człowiek w Kulturze
  2. Piotr Moskal; BOCHEŃSKI Józef Franciszek Emanuel Innocenty Maria; [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii
  3. Agata i Zbigniew Judyccy; Ilustrowany Słownik Biograficzny Polonii Świata; Lublin 2014
  4. Robert Zadura; Saga rodu Bocheński; Kraków 2014
  5. Józef Bocheński OP; Listy do ojca; Kraków 2008

  6. niezlomni.com
  7. fronda.pl
  8. tygodnik.tvp.pl
  9. biogramy.pl
  10. facebook.com/JozefMariaBochenski
  11. sejm-wielki.pl
  12. jadwigizlocieniec.pl
  13. zapisz.blog
  14. encyklopedia.interia.pl
  15. polskieradio.pl
  16. polskainfo2.tripod.com
  17. polska-ie.com
  18. bazhum.muzhp.pl
  19. ptta.pl
  20. pl.wikipedia.org

Artykuł pochodzi ze strony: Internetowego Kuriera Proszowskiego
Zapraszamy: https://www.24ikp.pl/skarby/ludzie/krajanie/bochenski_jozef/art.php