Pożółkłe łamy prasy, dokumenty, zdjęcia... - skarby archiwów

---

	Zaranie Proszowice, 9-03-2021; Henryk Pomykalski Początek XX wieku na Ziemiach Królestwa Polskiego charakteryzowała wielość kierunków politycznych w ruchu robotniczym, narodowo - demokratycznym oraz ludowym. Obok Towarzystwa Rolniczego i Jutrzenki do niewątpliwie dynamicznych należał ruch zaraniarski. Przyjął on nazwę od tygodnika "Zaranie", który ukazał się w listopadzie 1907 roku. Hasło tego ruchu głosiło: Sami sobie stworzymy lepszą przyszłość...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Jutrzenka Proszowice, 27-02-2021; Henryk Pomykalski Założycielami spółki byli; Gabriel Godlewski z Bukowskiej Woli, ks. Bronisław Sokołowski, proboszcz w Nasiechowicach, włościanie; Ludwik Szopiński, Walenty Pytel, Antoni Szopiński, Franciszek Rączka z Łętkowic, Andrzej Manterys, Stanisław Manterys, Wojciech Piwowarski, Stanisław Bielawski z Nasiechowic, późniejszy poseł do Dumy oraz Jan Kaczmarczyk z Prandocina...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Kieleckie Towarzystwo Rolnicze Proszowice, 19-02-2021; Henryk Pomykalski Powszechnie w dziejach naszego regionu znany jest okres Powstania Kościuszkowskiego. Inne są nam zupełnie nieznane. Co wiemy o Powstaniu Styczniowym, epoce pozytywizmu?... A są to karty w dziejach naszej wsi również dobrze zapisane. Do nich należą min. dzieje organizacji rolniczych, w tym Kieleckiego Towarzystwa Rolniczego...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Z historii placówki Polskiej Organizacji Wojskowej w Koniuszy Proszowice, 4-05-2020; Henryk Pomykalski Ubogo przedstawia się historia początków Legionów i Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) na naszym terenie. Uczestnicy tego ruchu już dawno nie żyją. W oparciu o drobne epizody trudno skonstruować całościowy obraz sporządzony przez współorganizatorów POW w Koniuszy w dniu 24. IV. 1936 roku przez; J. i W. Solarzy, J. Bochenka, J. i W. Łachów, M. Chodżbę, W. Zasadę i innych. Dokument ten w latach 70-tych XX wieku był w posiadaniu Stanisława Solarza z Łyszkowic...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Mieszkańcy miast powiatu proszowskiego/miechowskiego... - cz. IV Proszowice, 20-02-2020; Henryk Pomykalski Miechów, podobnie jak Nowe Brzesko był pod względem prawnym, zamkniętym dla ludności żydowskiej [S. Marcinkowski; Miasta...; s.139]. Mimo to w mieście stale zamieszkiwała grupa Starozakonnych. W 1819 r. było ich 9-ciu, w latach 1820 - 1822, 8-miu, w 1864 r. już 265. Kwestia Żydów w Miechowie podejmujących działalność gospodarczą pojawiła się w 1812 r., kiedy to w przeprowadzonej licytacji dzierżawy propinacji wzięli udział obywatele miechowscy...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Mieszkańcy miast powiatu proszowskiego/miechowskiego... - cz. III Proszowice, 24-01-2020; Henryk Pomykalski Statut Organiczny z 1 XII 1815 roku, stanowił, że do obywateli należy zaliczyć tylko tych mieszkańców, którzy za czasów Księstwa Warszawskiego korzystali z praw obywatelskich. Na początku 1717 roku, Rada Administracyjna prolongowała bezterminowo wszystkie dekrety królewskie i postanowienia rządu Księstwa Warszawskiego, dotyczące ludności żydowskiej, których najważniejsze kończyły się w 1818 roku...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Mieszkańcy miast powiatu proszowskiego/miechowskiego... - cz. II Proszowice, 30-12-2019; Henryk Pomykalski Po III rozbiorze Polski miasta powiatu proszowskiego i ksiąskiego, znalazły się w zaborze austriackim. Niestety, brak jest dla tego okresu w dostępnych źródłach informacji o stanie demograficznym miast. Dane dotyczące ludności Galicji Zachodniej z 1799 roku mają charakter ogólny dla poszczególnych cyrkułów [Tadeusz Mencel; Galicja Zachodnia. 1795-1809; Lublin. 1976. s. 134-138]. Działoszyce leżące w cyrkule kieleckim w 1803 roku liczyły 986 mieszkańców i 113 domów. Mimo , iż w porównaniu z 1791 r. znacznie powiększyły liczbę mieszkańców,...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Mieszkańcy miast powiatu proszowskiego/miechowskiego... - cz. I Proszowice, 19-12-2019; Henryk Pomykalski U schyłku istnienia Rzeczypospolitej, mimo pokaźnej liczby 1,5 tys. ośrodków miejskich, a po I rozbiorze 1,4 tys., na nazwę zasługiwało zaledwie 8-10 ogółu miast. Spośród nich wyróżniały się; Warszawa, Kraków, Poznań, Toruń oraz Lublin [Jerzy Michalski; Miasta polskie w XVIII wieku; w: Miasta polskie w Tysiącleciu. T. Wrocław- Warszawa-Kraków 1965, s.73-75; Elżbieta Klaczyńska; Mieszczaństwo; w:Przemiany społeczne w Królestwie Polskim 1815-1864, Wrocław-Warszawa- Kraków- Gdańsk 1978, s. 86]...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Proszowice w XIX wieku cz. 5, propinacja Proszowice, 11-12-2019; Henryk Pomykalski W Proszowicach od 1802 roku, w okresie okupacji austriackiej, miasto zmuszone zostało do wypuszczenia w dzierżawę propinacji poprzez licytację. Fakt ten mieszczanie w piśmie interwencyjnym z 8 XI 1811 roku określili za przyczyniający się do ekonomicznego upadku obywateli. W związku z powyższym proszą władze [...] abyśmy podług ułożenia dawnego rządu [...] 1789 roku propinację w sumie 510 zł raz na zawsze rocznie opłacali [...]...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Proszowice w XIX wieku cz. 4, targi i jarmarki Proszowice, 16-11-2019; Henryk Pomykalski O targach i jarmarkach w Proszowicach pisałem w artykułach "Dzierżawa targowego i jarmarcznego w Proszowicach w latach 1865-1868" oraz "Porównajmy opłaty targowego z wieku XIX i XXI w Proszowicach" zamieszczonych w IKP, w dniach 23 VI i 27 V 2016 roku. Ograniczały się one głównie do zaprezentowania taryf i dochodów w porównaniu z innymi miastami powiatu miechowskiego w latach 1821-1834. W niniejszym artykule w oparciu o materiały AGAD-KRSW w Warszawie...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Proszowice w XIX wieku cz. 3, rzemiosło Proszowice, 10-10-2019; Henryk Pomykalski Okres świetności rozwoju rzemiosła miasto przeżywało w XV i XVI wieku. Na skutek rozwoju ustroju folwarczno - pańszczyźnianego, szczególnie wojen okresu XVII wieku nastąpiło załamanie rzemiosła [F.Kiryk; Zarys dziejów powiatu proszowickiego; [w:] Ziemia Proszowicka; Kraków 1964 r.; s.68-69; Encyklopedia Powszechna, t. XX; Warszawa 1865; s.611]. W okresie poprzedzającym upadek Polski w świetle danych z 1790 roku, w mieście prowadziło działalność 26 rzemieślników...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Proszowice w XIX wieku cz. 2, rolnictwo Proszowice, 1-10-2019; Henryk Pomykalski Proszowice, w porównaniu z innymi miastami powiatu miechowskiego posiadały korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa. Po Miechowie oraz Nowym Brzesku dysponowały największym obszarem ziemi uprawnej. Według danych z 1864 roku miasto zajmowało obszar 37 mórg 138 prętów. Pod pastwiskami i łąkami znajdowało się 208 mórg 138 prętów. Obszar gruntów ornych oraz ogrodów obejmował 556 mórg 46 prętów...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Proszowice w XIX wieku cz. 1, miasto w pierwszej jego połowie Proszowice, 10-08-2019; Henryk Pomykalski W stosunku do miast prywatnych i duchownych powiatu miechowskiego, daleko korzystniej przedstawiał się status prawny miast rządowych w regionie. Proszowice i Słomniki zdaniem prof. F.Kiryka podniesione zostały do rangi miast jako przeciwwaga w stosunku do istniejących miast duchownych. Sytuacja polityczna jaka wykształciła się w dobie walk Wł.Łokietka o Kraków groziła, że teren ten niezwykle ważny gospodarczo...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Skalbmierz w XIX wieku cz. 5, propinacja Proszowice, 1-08-2019; Henryk Pomykalski Do 1863 roku suma uzyskiwana z tytułu dzierżawy propinacji w Skalbmierzy, była w zasadzie tego samego rzędu co w Koszycach i w Opatowcu. Natomiast znacznie niższa niż w Miechowie i w Proszowicach. Dopiero kontrakt zawarty na rok 1837 przybliżył dochody do poziomu w tych miastach, by znów, w latach 50-tych ulec zmianie na niekorzyść w stosunku do tych miast...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Skalbmierz w XIX wieku cz. 4, handel Proszowice, 19-07-2019; Henryk Pomykalski W pierwszej połowie XIX wieku, na terenie ziem Królestwa Polskiego, podobnie jak niemal na obszarze całej Europy Wschodniej, handel detaliczny był słabo rozwinięty [J.Kuliszer; Powszechna historia gospodarcza średniowiecza i czasów nowożytnych t. II; Warszawa 1961, s.13]. Ogromna większość towarów nie wymagała pośrednictwa kupców czy przekupniów...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Skalbmierz w XIX wieku cz. 3, rzemiosło Proszowice, 26-06-2019; Henryk Pomykalski Ustawa z dnia 31 XII 1816 roku o upowszechnianiu rzemiosł, kunsztów i profesji w Królestwie Polskim wraz z aneksem z dnia 19 III 1817 roku, zasadniczo stanowiła o strukturze organizacyjnej rzemiosła w Królestwie Polskim. Powstanie określonego rodzaju cechu mogło zaistnieć pod warunkiem prowadzenia działalności w danym mieście przez przynajmniej 10 majstrów...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Skalbmierz w XIX wieku, rolnictwo cz. 2 Proszowice, 10-05-2019; Henryk Pomykalski Przed rozbiorami w ówczesnych powiatDecydujący wpływ na rozwój rolnictwa w miastach naszego regionu miały warunki przyrodnicze, sytuacja prawna miast i mieszkańców oraz położenie wynikające z przebiegu granicy między Rosją i Austrią. W latach 1815-1869 w decydującej większości miast guberni kielecko-radomskiej rolnictwo stanowiło jedno z głównych zajęć [S.Marcinkowski; Miasta kielecczyzny...; s.187]...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Skalbmierz w XIX wieku, ustrój i stosunki własnościowe cz. 1 Proszowice, 29-04-2019; Henryk Pomykalski Przed rozbiorami w ówczesnych powiatach, księskim i proszowskim, miasta tego regionu przedstawiały zróżnicowany obraz stosunków własnościowych i ustrojowych. Król Kazimierz Wielki lokował nad rzeką Szreniawą Proszowice (1358), Słomniki (1358), zaś jego siostra Elżbieta - Koszyce (1374). Najwcześniej na tym terenie pojawiły się miasta duchowne; Opatowiec (1271), Nowe Brzesko (1279) oraz Skalbmierz (1342)...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Opatowiec w XIX wieku, propinacja - cz.6 Proszowice, 27-03-2019; Henryk Pomykalski Pod względem posiadania propinacji, Opatowiec był miastem o podzielonym użytkowaniu. Zgodnie z przywilejem nadanym przez Władysława IV w 1633 roku należała ona do mieszczan [AGAD-KRSW, nr 2164; Opisanie historyczne oraz topograficzno-statystyczne m. Opatowca w woj.krakowskim. Sporządził Adam Kroczewski-burmistrz; Opatowiec 1822 r.s.69-72]. W opinii Asesora prawnego KRSWiP z 2 IX 1821 r. [...] Propinacja z mocy przywilejów lokacyjnych służyła mieszczanom samym...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Opatowiec w XIX wieku, handel - cz.5 Proszowice, 19-03-2019; Henryk Pomykalski Opaci tynieccy lokując miasto u ujścia Dunajca do Wisły, zamierzali uczynić z Opatowca ważny ośrodek handlu. Położenie ze wszech miar predysponowało miasto do tej roli [F,M.Sobieszczański; Opatowiec [w:] Encyklopedia Powszechna, t. XIX; Warszawa 1865; s.955-956]. Król Stanisław August Poniatowski w 1778 roku zatwierdził przywileje miasta, wśród których były min:...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Opatowiec w XIX wieku, rzemiosło - cz.4 Proszowice, 13-03-2019; Henryk Pomykalski Sytuację mieszkańców Opatowca, także rzemieślników w drugiej połowie XVIII wieku i w pierwszej połowie XIX wieku regulowała umowa między Benedyktami z Tyńca a miastem z 1755 r. Rzemiosło wraz z mieszkańcami miasta ponosiło ciężary. Obok ogólnych obciążeń, zobowiązani byli do stałych rocznych opłat, min, szewcy - 18 zł, rzeźnicy - 4 zł...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Opatowiec w XIX wieku, rolnictwo - cz.3 Proszowice, 28-02-2019; Henryk Pomykalski W latach 1815-1869 w decydującej większości miast guberni kielecko-radomskiej rolnictwo stanowiło jedno z głównych zajęć [S.Marcinkowski; Miasta kielecczyzny...; s.187]. Na ogólną liczbę 114 miast guberni radomskiej w 14-tu wyłącznym było rolnictwo, a w pozostałych stanowiło podstawowe źródło utrzymania ludności. Do nich należał Opatowiec...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Działoszyce w XIX wieku cz.1 Proszowice, 15-02-2019; Henryk Pomykalski Były jedynym obok Miechowa miastem obwodu, które nie utraciło w 1869 roku prawa miejskiego. Przed rozbiorami charakteryzowały się skomplikowanym układem własnościowym. Często sprzedawano miasto, stąd wielu jego właścicieli. W drugiej połowie XVII wieku Działoszyce należały do rodziny Jordanów, a sto lat później po Piotrze Ożarowskim, właścicielką miasta była Marcjanna Jabłonowska. Od 24 lipca 1796 roku Działoszyce stanowiły współwłasność...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Z dziejów Koszyc w XIX wieku cz.1 Proszowice, 7-02-2019; Henryk Pomykalski Wreszcie stało się zadość sprawiedliwości dziejowej. Po latach poniewierki, jakie niosła rzeczywistość miasteczek naszego regionu pod zaborem rosyjskim z dniem 1 I 2019 roku, gdy Opatowiec i Koszyce wreszcie odzyskały prawa miejskie, możemy mówić o przywróceniu ich statusu sprzed rozbiorów Polski. W tamtym czasie miasta nad Wisłą, Szreniawą i Nidzicą przedstawiały zróżnicowany obraz stosunków własnościowych i ustrojowych...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Opatowiec w XIX wieku - cz.2 Proszowice, 8-01-2019; Henryk Pomykalski Ważnym dokumentem na podstawie, którego funkcjonował Opatowiec jako własność klasztoru tynieckiego, a później prywatna, była umowa między konwentem benedyktynów a miastem z 1755 roku. Zakon tyniecki reprezentował przeor Fortunat Albrechtowicz, a miasto burmistrz Józef Uznański wraz z reprezentacją mieszczan w osobach:...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Opatowiec - ustrój, stosunki własnościowe cz.1 Proszowice, 2-01-2019; Henryk Pomykalski Na mapie naszego regionu, po blisko 150 latach, Koszyce i Opatowiec odzyskały prawa miejskie. Mam mieszane uczucia, co to znaczy? Czy decyzja caratu z 1869 roku winna skutkować o statusie tych miast w okresie międzywojennym w dobie PRL i do dziś? Trochę za późno, ale lepiej niż wcale...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Nasz region w XIX wieku - o rzekach Proszowice, 18-12-2018; Henryk Pomykalski Ważne znaczenie dla życia w naszym regionie miała i ma Wisła. W okresie rozbiorów Polski stanowiła granicę obwodu, powiatu i państwa carów. Bezpośrednio położone nad tą rzeką Koszyce, Nowe Brzesko oraz Opatowiec dotkliwie ponosiły konsekwencje peryferyjnego położenia. Lewobrzeżne dopływy Wisły, Szreniawa i Nidzica wyznaczały swym zasięgiem granice obwodu, a później powiatu miechowskiego...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	17 luty 1863 - tragiczna bitwa miechowska Proszowice, 10-02-2018; Henryk Pomykalski Apolinaremu Kurowskiemu, szczeremu patriocie, udało się w Ojcowie, zorganizować blisko 2-tysięczny oddział partyzancki. W drodze armii powstańczej, w głąb Królestwa, należało opanować Miechów, ważny ośrodek carskiej władzy i zasobny w magazyny, pełne wszelkiego rodzaju materiałów wojennych. Przeprowadzony atak na miasto, bez wiedzy, że zostało ono przez Rosjan przygotowane do odparcia ataku powstańców, spowodowało tragedię atakujących i mieszkańców miasta...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Ocalmy od zapomnienia - Zagrody Królewskie Proszowice, 23-01-2018; Henryk Pomykalski Zagrody, przez wieki siedziba klucza dóbr Wielkorządowych Królewskich, odgrywały ważną rolę w zaopatrzeniu Wawelu w produkty żywnościowe, były etapem w przemieszczaniu dworu i urzędników królewskich z Krakowa do Wilna, oraz wypoczynku koronowanych głów Rzeczpospolitej. Królowa Bona, świetny organizator zarządzanych przez nią dóbr, uczyniła z Zagród znaczący ośrodek produkcji warzyw, tzw. włoszczyzny, których nasiona przywiozła z Włoch...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Ocet miodowy doskonały - kuchnia Mieroszewskich i Kleszczyńskich... Proszowice, 13-10-2017; Henryk Pomykalski Ocet,znany ludziom od tysiącleci. Jest go pełno w sklepach. Poniżej przekazuję przepis na produkcję octu w gospodarstwie Mieroszewskich w Czechach. Ocet miodowy doskonały...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Miód Trzeciak - kuchnia Mieroszewskich i Kleszczyńskich z Czech Proszowice, 25-09-2017; Henryk Pomykalski W nauczaniu historii przywiązywałem dużą wagę do szacunku dla przeszłości Małej Ojczyzny, pamięci o rodzinnej tradycji i wszelkiego rodzaju pamiątek, świadków historii. Wyrazem tego jest min. imię patrona Zespołu Szkół w Piotrkowicach Małych, prof. Emila Godlewskiego, pomnik Kosynierów i Bartosza Głowackiego, dzieło prof. Bronisława Chromego i inne. Wśród wielu rozmów o pamiątkach rodzinnych, szczególne wrażenie na mnie uczyniła ta, podczas której uczeń zaprezentował oryginalny zeszyt, z twardą oprawą i złoconym grzbietem. Jego treść stanowi około 100 przepisów,...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Rolnictwo w latach 1815-1869, Nowe Brzesko (część I) Proszowice, 6-01-2017 W połowie XIX wieku, na ogólną liczbę 114 miast guberni, w 14-tu niemal wyłącznym zatrudnieniem mieszkańców było rolnictwo, w 44 stanowiło ono główne źródło utrzymania. Łącznie, w guberni było 58 miast określanych jako rolnicze. Spośród nich 31 miało status miast rządowych, a 27 prywatnych. Wśród nich znajdowało się Nowe Brzesko...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Rolnictwo w miastach obwodu/powiatu miechowskiego... Proszowice, 29-11-2016 W latach 1815-1869, w niemal wszystkich miastach guberni kielecko-radomskiej, rolnictwo stanowiło jedno z podstawowych zajęć mieszkańców. Józef Wiślicki w opisie powiatu miechowskiego z 1850 roku, pisał ...posiadał urodzajne niwy, a nade wszystko dorodny, rześki lud (...) jest pozbawiony opałowego drzewa, do czego przyczyniła się urodzajność ziemi...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Dzierżawa targowego i jarmarcznego w Proszowicach w latach... Proszowice, 23-06-2016 Źródłem dla tego artykułu, podobnie jak poprzednich, są materiały w zasobach Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, w dziale Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych oznaczonych numerami 2667 i 2668.W sumie jest to 857 kart, mniej lub bardziej ważnych informacji dotyczących Proszowic w latach 50 i 60-tych XIX wieku. Traktują min. o sprawach dzierżawy propinacji, gruntów ornych, targowego, jarmarcznego i innych...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Porównajmy opłaty targowe, z wieku XIX i XXI w Proszowicach Proszowice, 27-05-2016 W tabeli brak jest danych dotyczących Słomnik, Działoszyce, Książ Wielki i Opatowiec były własnością prywatną. W skali lat 1821 - 1827, najwyższe dochody z dzierżawy targowego posiadały Koszyce, w latach 1828 - 1831 Proszowice. W przedstawionym okresie, wyjątkiem 1823 roku, najniższe dochody pozyskiwało Nowe Brzesko. Na tle porównawczym z innymi miastami, zwraca uwagę stosunkowo niski dochód Miechowa - siedziby powiatu...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Planowane dochody miast z dzierżawy targowego i jarmarcznego... Proszowice, 23-04-2016 W naszym mieście, od wieków, o takim wydarzeniu jakie ma miejsce w każdą środę, mówimy przemiennie, targ lub jarmark. Ten cotygodniowy handel na placach naszego miasta, a w sąsiednich miejscowościach w innych dniach, odbywa się od czasu nadania tym miastom praw miejskich i nazywa się targiem! Nie zachował się przywilej lokacyjny Proszowic. Ale, cytuję za prof. F.Kirykiem,...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów

	Dochody miast obwodu/powiatu miechowskiego Proszowice, 29-03-2016 Burzliwe dzieje naszego narodu, szczególnie w XIX i XX wieku zniszczyły fizycznie i psychicznie, miliony istnień naszych rodaków. Wydaje się, że o tej daninie krwi i cierpień, mamy świadomość. Tym wydarzeniom towarzyszyły pożary i grabież wszelkiego rodzaju zabytków, dóbr materialnych, dzieł sztuki i archiwów. Dziś, niewyobrażalna ich ilość znajduje się w niemieckich rodzinach i w Rosji...
	Pożółkłe łamy... - skarby archiwów