Czy jeszcze ktoś go pamięta? - koń domowy
 |
| (fot. pl.wikipedia.org) |
Proszowice, 28-08-2018
Kiedyś, rozpoznawalnym symbolem wsi polskiej był koń. Zawsze widoczny na lokalnych drogach zaprzęgnięty w wozie. Lub pracujący na wyżynnych i nizinnych terenach geograficznych naszego kraju. Dziś coraz rzadziej spotyka się to zwierzę, które było na co dzień wykorzystywane w pracach polowych. Już prawie całkowicie zostało zastąpione przez konie mechaniczne - ciągniki. Pełni teraz funkcje rekreacyjną w gospodarstwach agroturystycznych lub rehabilitacyjną w hipoterapii.
Koń, jest to ssak nieparzystnokopytny z rodziny koniowatych. Przodkami jego był tarpan - dziki gatunek kuców. Zamieszkiwały one otwarte, stepowe obszary XVIII Europy. Warto przypomnieć sobie charakterystykę tego pomocnika gospodarza, patrząc z punktu wiejskich wspomnień i przeżyć lat dziecinnych. Jest to nawiązanie do poprzedniego tematu w felietonie pt: Wóz konny.
W Polsce występują 3 zasadnicze grupy ras i typów koni. Są to: zimnokrwiste, gorącokrwiste i prymitywne. Najlepsze, najbardziej wytrzymałe w pracy okazują się te konie, które są chowane na danym terenie od szeregu pokoleń i są jakby zrośnięte z miejscowymi warunkami naturalnymi. Są to tzw. konie pogrubione sprawdzają się zarówno w rolnictwie jak i transporcie.
Budowa konia:
- Części łba: potylica, ciemię, czoło, nos, nozdrza, chrapy, ganasze.
- Tułów: staw barkowy, ramię (barki), łopatka, kłąb, grzbiet, lędźwie ("nerka"), guz biodrowy, wyrostek kulszowy (siedzieniwy).
- Kończyny: pod ramię (podbarcze), nadgarstek (napięstek), nad pięcie, staw pęcinowy, korona, łokieć, szczotka, pęcina, kolano, podudzie, staw skokowy.
 |
| (fot. nadesłane) |
Przy ocenie konia, zwracano baczną uwagę na jego chód
Od chodu konia zależało w znacznej mierze jego przydatność do pracy. Koń o dobrym, posuwistym chodzie przebywa drogę szybciej. Prędzej zaorze, zabronuje czy też wykona inna pracę w polu. Wiele maszyn rolniczych, jak na przykład żniwiarka, kosiarka czy kopaczka, o wiele sprawniej działa wtedy, gdy są ciągnięte z pewną szybkością. A ona zależy przede wszystkim od tego, czy konie odznaczają się dobrym i energicznym stępem, (chód, kłus, cwał, galop). Przy kupnie konia próbowano go w wozie i przekonywano się czy rusza się chętnie i spokojnie. Jak idzie, a przyhamowawszy sprawdzano - czy dobrze i chętnie ciągnie.
 |
| (fot. nadesłane) |
- Próba szybkości w kłusie.
- Próba szybkości w stępie.
- Próba siły i umiejętności ciągnięcia
Typowy pokarm spożywany przez konia w ciągu roku: ziarno - (owies, żyto, jęczmień, bobik, kukurydza) i częściowo otrąb, ziemniaki, buraki półcukrowe, marchew, siano i słoma z mieszanek roślin strączkowych, zielonki, słoma na sieczkę i ściółkę.
Koń należy do zwierząt o łagodnym usposobieniu i wrodzonej żywiołowości temperamentu. Łatwo poddaje się woli człowieka. Przez właściwe obchodzenie się z koniem od źrebięcia człowiek "urabia" jego charakter. Trzeba pamiętać, że dobroć i cierpliwość, a jednocześnie odpowiednio zastosowana stanowczość oraz śmiałość - to podstawowe zasady postępowania z koniem.
Koń rozróżnia łagodne przemawianie, które go uspokaja, od głosu podniesionego czy karcącego za przewinienie. Gospodarz postępujący umiejętnie potrafi odpowiednim tonem głosu kierować koniem i uczynić go posłusznym swej woli. Jeżeli koń jest złośliwy i przejawia chęć kopania lub gryzienia, nie należy bać się go i uciekać. Trzeba stanąć obok niego tak, aby udaremnić jego zamiary. Odważna postawa, skarcenie ostrym głosem i wzrokiem. Podniesienie ręki bez bicia! - to najlepsze sposoby, które należy w takich wypadkach stosować.
Aby wychować wartościowego konia, trzeba posiadać niezbędne wiadomości z zakresu hodowli, zamiłowanie oraz odpowiednie warunki wychowu. Prawidłowy wychów każdego zwierzęcia wymaga stosunkowo dużych nakładów i starań. Ale za to dobrze odchowane zwierzę służy długo i daje gospodarzowi więcej korzyści i satysfakcji.
cdn.
opracował: Marcin Szwaja
|
|
|
