Dąb Jagiełły i legenda o Imbramie z Czulic

	pomóżcie!!! ;)
	Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie felietonów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt! skarby@24ikp.pl. Inne kontakty z nami: TUTAJ! Redakcja IKP

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Dąb Jagiełły i legenda o Imbramie z Czulic

po prawej dwór i w oddali olszynki z legendy
(fot. Marcin Szwaja)

Proszowice, 20-04-2022

W Naszym regionie, w dawnych wiekach, dużo zamieszkiwało postaci stanu rycerskiego. Uczestniczyli w wielu wojnach, bitwach, wyprawach a najsławniejszą była choćby viktoria okresu średniowiecza, czyli zwycięstwo Polaków nad zakonem krzyżackim, w bitwie pod Grunwaldem. Najbardziej znani krajanie to: Marcin z Wrocimowic, i Gniewosz z Dalewic. Oni już mają opracowane biogramy. A dzisiaj, chciałbym przedstawić opowieść o postaci historycznej, przekazywanej w formie ustnej. A związana z wydarzeniami i topografią miejscowości, która przez pokolenia, przetrwała do obecnych czasów.

widok na Dwór, Dąb i zabudowania dawnego PGR-u
(fot. Marcin Szwaja)

Rycerz Imbram był krewnym Jana z Czulic herbu Czewoja, którzy z oddziałem brali udział w bitwie pod Grunwaldem (15 lipca 1410 roku). Pisał się też jako Imbram Czulicki z Czulic, Pobiednika i Wronińca.

Wedle starego dozorcy sadu majątku czulickiego, zwany "sadowym", duch Imbrama wciąż odwiedza Czulice. W tym okresie, właścicielem miejscowości był Wilibald Feliks van Wollen (1861-1931) pochowany w Czulicach.

Duch Imbrama

miejsce, gdzie według legendy wędrował duch rycerza Imbrama w Czulicach
(fot. Marcin Szwaja)

Pojawia się od czasu do czasu na drodze pod Olszynkami, głównie w miejscu gdzie droga do Karniowa, idąca spod dworu w Czulicach, skręca zdecydowanie w prawo. To pojawianie się wygląda podobno w ten sposób, że idący drogą człowiek słyszy za sobą czyjeś kroki, jakby ktoś kroczył za nim. Gdy się jednak obejrzy do tyłu, nie widzi tam nikogo. O tym podobno jeszcze teraz mówią między sobą dzieci szkolne, czy też mówiły niedawno.

Wedle sadowego więc, gdyby żył jeszcze, toby za pewnie zaprzeczył że coś tam straszy, a tylko duch Imbrama upomina się, by odprawiano znów za niego mszę św. w kościele, co podobno czyniono przez wiele lat po bitwie, a potem zaniechano. Tę tradycję kontynuowano w parafii Luborzyca, położonej niedaleko Czulic, wedle zmarłego niedawno Jana Józefa Szczepańskiego - byłego prezesa Związku Literatów, odprawia się corocznie mszę św. za poległych pod Warną, gdzie miał zginąć Władysław Warneńczyk, a z nim wielu rycerzy z tych stron.

Zwyczaj odprawianej mszy tzw.: "grunwaldzka" 10 lipca każdego roku, 10.07. dzień bitwy pod Grunwaldem [taka msza "odpustowa" odbywa się co roku, w pierwszą niedzielę lipca, na terenie dalewickiego kościółka].

W tym miejscu obok dworu w Czulicach, 1910 roku postawiono głaz pamiątkowy z krzyżem, na 500-lecie zwycięskiej bitwy grunwaldzkiej. Ten dowód w postaci pomnika, istnieje po dzień dzisiejszy.

pomnik z krzyżem, na pamiątkę bitwy grunwaldzkiej z 1410 roku (1410-1910)
(fot. Marcin Szwaja)

Dąb Jagiełły

500-letni Dąb Jagiełły (pomnik przyrody), w parku dworskim
(fot. Marcin Szwaja)

Duch Imbrama opiekuje się starym dębem. To drzewo, zostało podobno zasadzone po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem, stąd nazwano go Dębem Jagiełły.

Duch Imbrama mści się za wyrządzone krzywdy temu drzewu. Dlatego, na przełomie wieków osiemnastego i dziewiętnastego spłonął wraz z drewnianym dworkiem, były właściciel majątku Czulice (coś złego zrobił drzewu). Pod koniec dziewiętnastego wieku, podobno na kilka lat przed nabyciem Czulic przez Wilibalda Feliksa van Wollena, jakiś człowiek, który robił koła dębowe do wozu, obciął duży konar. Spadł i omal nie stracił życia.

W podzięce więc Matce Boskiej za ratunek, zawiesił na pniu małą kapliczkę, którą uratował od zniszczenia przez młodocianych, sam ksiądz proboszcz z Czulic.

Gdy nadeszły czasy PRL, ponownie potrzebowano dębiny na koła. I pewien pracownik majątku dostał służbowe polecenie, by się wyspinać na drzewo i obciął gruby i potężny konar. Zleciał i złamał nogę, na szczęście tylko tyle, bo mógł stracić życie. Co najważniejsze, że ten, który dał polecenie obcięcia tego konara, będąc mężczyzną w sile wieku, nagle zmarł.

Dalsze losy wiekowego drzewa z Czulic:

W 1937 roku, Franciszek van Wollen (1890-1983, pochowany w Czulicach) - oddał wiekowego dęba pod ochronę Ligi Przyrody. Przywieszono na pniu odpowiednią tablicę. Ta zniknęła w czasie okupacji. Więc konserwator Przyrody, kilkanaście lat temu, przytwierdził nową tabliczkę z ostrzeżeniem, że drzewo jest pomnikiem przyrody i wymaga specjalnej ochrony. Ale nie tylko to uczynił.

Najęto specjalną, prywatną firmę, która przeglądnęła dokładnie całe drzewo, używając specjalnych urządzeń. Zawieszono na pniu specjalną tabliczkę i sporządzono odpowiedni protokół. Wspomniana firma ogrodziła cały ten pomnik przyrody małym parkanikiem, co dawało troskliwość o ten zabytek i ustawiła dwie ławeczki dla turystów przychodzących tu z PTTK, by mogli posiedzieć i dobrze zabytkowego dęba pooglądać.

Niestety wszystkie te zabiegi Urzędu Wojewódzkiego i Konserwatora Przyrody poszły na marne. Ławeczki obie ukradziono, a parkanik prawie w całości rozebrano i spalono w dużym ogniu, który rozniecono pod drzewem. Tabliczkę znów ukradziono. Wedle opinii specjalisty, którego zawezwano, by ocenił szkody, ogień pod drzewem musiał być znaczny, bo poparzył górne partie drzewa.

A jego koronę, w pogodne dni, można dostrzec z wieży Kościoła Mariackiego.

Przytoczone cytaty pochodzą z monografii Czulic z lipca 2003 roku.

dwór w Czulicach z XIX wieku
(fot. Marcin Szwaja)

Uważam że warto, odwiedzić tą prastarą osadę, z punktu osobistej ciekawości czy inspiracji twórczej. Szczególnie teraz, gdy będą się zielenić te olszyny w kwietniowym słońcu. Wśród których szumi i trwa legenda, o rycerzu spod Grunwaldu. Może i ten zapomniany zwyczaj "mszy grunwaldzkiej", będzie reaktywowany w miejscowym, czulickim kościółku. Jak to trwa w nieodległych Dalewicach, może też w drewnianej, modrzewiowej świątyni z 1652 roku (w Czulicach) zwyczaj ten się odnowi.

opracowanie: Marcin Szwaja