Historia cmentarza w Hebdowie
 |
| pomnik Józefa Wędrychowskiego na cmentarzu w Hebdowie (fot.Arkadiusz Fularski) |
Hebdów, 5-11-2007
Historia cmentarza parafialnego w Hebdowie wiąże się nierozerwalnie z lokalnymi dziejami i losami tamtejszego opactwa Norbertanów. Cmentarz powstał w 1832 r., kiedy skasowano parafię w Starym Brzesku, a utworzono ją w Hebdowie. Funkcję kościoła parafialnego przejęła wspaniała stara zakonna świątynia.
Cmentarz powstał w odległości ok. 1,5 km od opactwa. Obejmuje powierzchnię ok. 3 ha., jednak dziś użytkowana jest jedynie połowa tej ziemi. Pozostała część jest wykorzystywana pod uprawę kukurydzy. Ponadto cmentarz sprawia wrażenie niewielkiego, ponieważ tylko ta część, gdzie znajdują się groby jest ogrodzona. Metalowe ogrodzenie otacza hebdowską nekropolię tylko z trzech stron, z czwartej strony naturalną granicą cmentarza jest spadzista, wapienna skarpa na której jest położony. U podnóża tej skarpy znajdują się dawne uprawne pola zakonne.
Obok bramy cmentarza umieszczony jest duży krzyż misyjny (często ozdobiony flagą Polski), a na nim napis: "Jezu, ufam Tobie". Cały cmentarz można podzielić na dwie równe części. Granicą symetrycznego podziału jest aleja główna, znajdująca się pośrodku, a wiodąca do kaplicy cmentarnej. Rozplanowanie przestrzenne cmentarza przypomina trójkąt, u wierzchołka którego jest właśnie kaplica. Wzdłuż zarówno ogrodzenia jak i alei głównej biegnie różnorodna roślinność oraz drzewa (jesiony, topole, akacje, lipy, brzozy, modrzewie).
Centralnym miejscem cmentarza jest kaplica, do której prowadzi aleja główna z usypanego żwiru. O budowę kaplicy starano się już ponad 20 lat temu (ks. K.Zborowski i ks. L.Pabiańczyk), jednak jej oficjalne oddanie do użytku nastąpiło pod koniec ubiegłego stulecia w dzień Wszystkich Świętych. Kaplicę poświęcił ks. prowincjał J.Taff w asyście ks. prałata W.Sobierajskiego i ks. J.Ostręga. Z lewej strony kaplicy znajduje się zakrystia, z prawej chłodnia, a pod kaplicą są pomieszczenia gospodarcze. Do wyposażenia kaplicy należy zaliczyć skromnie wykonaną drogę krzyżową, a za ołtarzem umieszczony jest krzyż. Stojąc frontem do kaplicy, po lewej stronie tuż za nią przed II wojną światową chowano nieochrzczone dzieci, natomiast po naszej prawej stronie grzebani byli samobójcy. Dziś to puste miejsce za kaplicą. O tym, że ziemia ta kryje ludzkie prochy przypomina osamotniony żeliwny krzyż.
Najstarszym i posiadającym największą wartość historyczną jest grobowiec Józefa Wędrychowskiego. Można z niego odczytać lata życia i krótki życiorys zmarłego. Żył w latach 1792-1876,był właścicielem majątku w Śmiłowicach, pułkownikiem, sędzią. Jak wynika z opisu na jego grobie był przykładnym człowiekiem i cieszył się szacunkiem okolicznych mieszkańców. Z tego okresu pochodzi jeszcze kilka grobów na cmentarzu. Niestety nieunikniony bieg czasu zatarł na nich wszelkie ślady i nie można z nich już dziś odczytać prawie żadnych informacji. Nie zmienia to jednak faktu, że są zabytkiem historycznym a niejednokrotnie prawdziwym dziełem sztuki nagrobkowej (np. figury Aniołów Śmierci). Niestety wiele starych grobów zniszczył czas, a na ich miejsce wybudowano nowoczesne grobowce, stąd na nowych grobach możemy czasem odczytać odległe nam daty.
Mimo iż cmentarz hebdowski jest nekropolią rzymskokatolicką są tutaj pochowani innowiercy, m.in. Badacze Pisma Świętego (odłam Świadków Jehowy).
Na tym cmentarzu pochowane są również osoby duchowne: ks. A.Fryszkiewicz, ks. B.Małek i o. E.Mardyło.
Po II wojnie światowej dokonano masowej ekshumacji 22 żołnierzy Wermachtu (wraz z ich dowódcą). Następnie pochowano ich na cmentarzu w Świętochłowicach. Warto w tym miejscu wspomnieć, że przy szczątkach żołnierzy niemieckich znaleziono nieśmiertelniki. W tym samym czasie ekshumowano również szczątki 34 żołnierzy radzieckich z 2 sąsiednich mogił. Ich prochy spoczęły na cmentarzu parafialnym w Proszowicach.
Jarosław Chuchmacz
|
|
|
