Historia szkoły w Sierosławicach

---

19-06-2002 (fot.Andrzej Solarz)

Czasy najdawniejsze

     Najstarszymi dokumentami w archiwum Szkoły Podstawowej w Sierosławicach są świadectwa szkolne z r. szk. 1917/1918, datowane dnia 28 czerwca 1918 r. Mają następujący nadruk:

     Świadectwa opatrzone są okrągłą pieczęcią z napisem "Zarząd Szkoły Ludowej w Śmiłowicach" oraz nazwiskiem kierownika szkoły i jednocześnie nauczyciela pana Henryka Czekaja.

     W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości nauka odbywała się w pomieszczeniach wynajętych u miejscowych gospodarzy: w Śmiłowicach u pp. Zawartki i Klasy, w Sierosławicach u Tabora i Wojtali. Otrzymując promocję do następnej klasy uczniowie zmieniali "szkolne budynki" i równocześnie "przypisanych" do nich nauczycieli. Obowiązki kierownika szkoły pełnił wówczas p. Franciszek Mazur.

     Z "Księgi głównej szkoły powszechnej" na rok szkolny 1923/24 można wyczytać, iż uczęszczały do niej dzieci ze Śmiłowic, Sierosławic (Mikołajowa), Dolan, Kuchar Leśnych. Rodzice uczniów w większości prowadzili własne gospodarstwa rolne, ale także wielu było zatrudnionych w okolicznych dworach. Reprezentowali różne zawody: ogrodnik, wyrobnik dworski, szewc, stolarz, karbowy, fornal, kupiec, handlarz (ojciec uczennicy wyznania mojżeszowego).

     Rok szkolny 1927/28 to pierwszy rok funkcjonowania szkoły w obecnym budynku. Stanowi on zaadaptowane pomieszczenia rosyjskiego urzędu celnego na granicy zaboru rosyjskiego i Galicji, przez miejscowych zwane "komendą", "strażnicą" lub "celnicą". Do 1918 roku stacjonował tu oddział wojsk rosyjskich, strzegący przeprawy promowej i drewnianego mostu przez Wisłę.

     Po zlikwidowaniu "celnicy" podjęto starania o wyremontowanie zniszczonego budynku. Dla potrzeb szkoły przystosowano tylko jedną jego część (dwa skrzydła wyburzono). Na parterze powstały trzy sale lekcyjne, na piętrze mieszkały rodziny nauczycielskie. Była to już sześcioklasowa Publiczna Szkoła Powszechna w Sierosławicach.

     Teren wokół budynku szkolnego zajmował sad owocowy oraz grunty orne użytkowane przez kierownika i nauczycieli.

Od tegoż właśnie roku 1927 aż do roku 1964 kierownikiem szkoły był pan Franciszek Sobczyk, stanowiący legendę dla wielu pokoleń miejscowych uczniów. Kadra nauczycielska była wymienna, ale w dokumentach i wspomnieniach najstarszych uczniów pojawiają się następujące nazwiska:

Franciszek Mazur
E. Salabura
Irena Michlak
Helena Babicz

     W okresie międzywojennym, oprócz ocen za osiągnięcia z religii, języka polskiego, przyrody, geografii, historii, rysunków, robót, śpiewu, gier i gimnastyki uczniów oceniano za pilność, uwagę i porządek. Skala ocen była czterostopniowa:

4 - bardzo dobrze,
3 - dobrze,
2 - dostatecznie,
1 - niedostatecznie.

     Zdarzało się, że uczniowie nie otrzymywali promocji lub byli zwalniani z obowiązku szkolnego z powodu braku odzieży i obuwia, zatrudniania przez rodziców do pracy w gospodarstwie bądź "wyjątkowej nędzy w domu".

Lata II wojny światowej

     1 września 1939 roku uczniowie ze Śmiłowic i Sierosławic rozpoczęli nowy rok szkolny. Jednak nazajutrz - ze względu na działania wojenne - nauczanie zawieszono.

     Od połowy października szkoła podjęła jawną działalność pod administracją niemiecką. Nauczycielami byli Polacy: pp. Sobczyk, Michlak, Kozakiewicz, Musiałówna. Korzystano z przedwojennych programów nauczania, ale ze spisu nauczanych przedmiotów wykreślono historię, geografię, naukę o Polsce i historię polskiej literatury. Przedwojenne podręczniki do języka polskiego zostały zastąpione wypisami pod tytułem "Ster". Książki te zawierały teksty o tematyce związanej z codziennym życiem ucznia.

     Zajęcia lekcyjne były prowadzone w języku polskim. Ze względów praktycznych nauczyciele wprowadzali podstawy języka niemieckiego (niektórzy ówcześni uczniowie do dziś pamiętają niemieckie nazwy przedmiotów codziennego użytku).

     Arkusze ocen z tego okresu zawierają tytuły rubryk w języku niemieckim i polskim. Z tych dokumentów wynika, że liczba zapisanych uczniów była duża. Jednak częste są adnotacje o nieotrzymaniu promocji ze względu na niską frekwencję i brak zainteresowania ze strony rodziców.

     Uczniowie, którzy ukończyli Szkołę Powszechną w Sierosławicach, mieli możliwość podjęcia nauki w niemieckiej zawodowej szkole rolniczej w Nowym Brzesku. Kontynuowanie kształcenia stanowiło w pewnym stopniu zabezpieczenie przed wywiezieniem "na roboty" do Niemiec.

Po wojnie

     Po zakończeniu II wojny światowej w Sierosławicach wznowiła działalność siedmioklasowa szkoła podstawowa. Nauka odbywała się w budynku szkoły w trzech salach: północnej, południowej i wschodniej oraz w wynajętym we wsi pomieszczeniu dla jednej z młodszych klas. Brak czwartej sali powodował konieczność odbywania zajęć "od rana do wieczora" i ograniczał pracę organizacji szkolnych. Nauczyciele wspólnie z rodzicami uczniów podjęli decyzję o dobudowaniu dwóch sal i korytarza na parterze oraz pomieszczeń na kancelarię i mieszkanie nauczycielskie na piętrze.

     Prace zakończono w 1959 roku. Pod "przybudówkę" wykorzystano stare fundamenty po jednym ze zburzonych skrzydeł byłej komory celnej - stąd cały budynek szkolny stoi na ceglanych fundamentach. Pracami budowlanymi kierował miejscowy murarz - pan Józef Kozidój. W pracach niefachowych uczestniczyli bardzo licznie rodzice uczniów. W takim kształcie budynek szkolny służy do dzisiaj.

     Do 1964 roku kierownikiem szkoły był Franciszek Sobczyk. Później funkcję tę pełnili:

1964/65 Stanisław Towarek
1965/66 Jan Plata
Od roku szkolnego 1966/67 kierownictwo objął Tadeusz Ząbek, a od stycznia 1979 jego żona Barbara Ząbek (aż do odejścia na emeryturę w 2002 roku).

W latach powojennych prężnie działały szkolne organizacje:

• Koło Odbudowy Warszawy zbierało składki na odbudowę stolicy, wzywając do współzawodnictwa szkoły sąsiadujące,
  
• uczniowie chętnie lokowali drobne oszczędności w Szkolnej Kasie Oszczędności,
• Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej organizowało akademie z okazji kolejnych rocznic Rewolucji Październikowej,
  
• od 1960 roku działało Szkolne Koło Sportowe, którego członkowie uczestniczyli z powodzeniem w zawodach lekkoatletycznych na szczeblu powiatowym,
  
• od 1962 roku działała Spółdzielnia Uczniowska, która prowadziła sklepik, ogródek warzywny, kółko modelarskie, introligatorskie, teatrzyk szkolny,
  
• w roku szkolnym 1968/69 z inicjatywy p. Tadeusza Ząbka wybudowano w czynie społecznym boisko sportowe, za co szkoła otrzymała pierwszą nagrodę w powiecie proszowickim.

     Kadra nauczycielska zmieniała się w ciągu lat. Należy jednak wymienić nazwiska tych, którzy szkole w Sierosławicach poświęcili wiele lat pracy i na trwałe zapisali się w pamięci środowiska. Są to:

Leokadia Stankowska
Janina Cieciura
Joanna Lis
Krystyna Walczak
Janina Skuta
Leokadia i Zenon Klękowie
Helena i Ryszard Włodarczykowie
Danuta i Adam Ramatowie
Stanisława Słupek

     W dniu 25 września 1994 roku na spotkaniu mieszkańców Sierosławic, Śmiłowic i Kuchar zawiązano Społeczny Komitet Budowy Szkoły. Podjęto starania o wybudowanie nowoczesnego budynku szkolnego i sali gimnastycznej. Obecnie budynek szkolny znajduje się w stanie surowym, natomiast od 6 września 2003 roku młodzież szkolna (i nie tylko) korzysta z pięknej i funkcjonalnej sali gimnastycznej.